بۇگىنگى كۇنى مەملەكەتىمىزدە زاڭ جۇمىس ىستەمەيتىن، ادام قۇقىعى قورعالمايتىن، كوررۋپتسياعا اينالعان مەملەكەتكە اينالىپ وتىرمىز. تاۋەلسىزدىك العالى 25 جىلدىڭ ىشىندە قانداي جەتىستىككە جەتتىك؟ قازىر وتكەنگە قاراپ وتىرىپ ءاۋ باستان دۇرىس جولعا تۇسپەگەنىمىزدى كورىپ وتىرمىن.

ءبىز اگرارلىق مەملەكەتپىز، نەگىزىنەن اۋىل شارۋالىقپەن مال ءوسىرۋ، ەگىن ەگۋ مەن اينالىسقانبىز، بىزدە ايتارلىقتاي ءوندىرىسىمىز بولعان جوق. اكادەميك جۋرۋنوۆ اعامىزدىڭ ءبىر كىتاپتان العان دەرەگى بويىنشا 1900 جىلدىڭ باسىندا بىزدە 70 ميلليون قوي سانى بولعان ەكەن. قويدى تەك جىلى وبلىستار عانا وسىرگەن، ال قىسى قاتتى ارقا جاقتا جىلقى وسىرگەن، سەبەبى ولار قىستا قاردى تەۋىپ ءشوپ جەيتىندىكتەن. 

سوندا جىلقى سانى ودان كەم بولماعانى بەلگىلى، قانشا تۇيە، قانشا سيىر بولعانىن ەسەپتەمەگەننىڭ وزىندە. بۇگىنگى ورىستاردىڭ ادام بولىپ وتىرعاندارى وسى بىزدەردىڭ ارقامىزدا ەكەنىن ۇمىتىپ كەتتى، سەبەبى ولاردا رەۆوليۋتسيا باستالعان سوڭ، وسى بىزدەگى مالداردىڭ ءبارى سولاردى اسىراۋعا كەتتى، قالعاندارىن شەتەلگە ۆاليۋتاعا ساتىپ تەxنولوگيالار الىپ دامىپ كەتتى، ال ءبىز ءوزىمىز اشتان قىرىلدىق، سول كەزدەدە اپەرباقان ويسىز بەلسەندى ءوز قانداستارىمىزدىڭ قولىمەن جاسالدى، قازىر دە سول كورىنىس. ال ءبىز تاۋەلسىزدىگىمىزدى العالى ءوز ءوندىرىسىمىزدى دامىتا المادىق، جىل سايىن مينيسترلەر اۋىسىپ، ءار ءبىر مينيستر جاڭا پروگراممامەن كەلىپ ءبىلىم سالاسىن مۇلدە قۇرتتىق، مەديتسينا سالاسى دا وڭىپ تۇرعان جوق، سىن كوتەرمەيدى. وسى سالادا بولىپ جاتقان كەلەڭسىز جاعدايلاردى تەرىپ جازساڭ توبە شاشىڭ تىك تۇرادى. ال قۇقىق قورعاۋ مەكەمەلەردىڭ قىزمەتكەلەرىنىڭ قىلىقتارى ءتىپتى شەكتەن شىعىپ كەتتى. ولاردىڭ ىستەپ جاتقان زاڭسىز اقىلعا سيمايتىن ىستەرىن كۇن سايىن ينتەرنەتتەن وقىپ وتىرمىز. بيۋروكراتيادان اياق الىپ جۇرە المايسىڭ. ويلانبانباي كىرگىزىلگەن شەت ەل ينۆەستورلارىنان (مىسالى قىتاي) ۇلكەن پروبلەمالار تۋىنداپ جاتىر. بىزدەگى زاڭسىزدىقتى ولار كەرەمەت پايدالانىپ جاتىر. قاي سالانى الساڭ دا ماقتاناتىنداي ەشتەڭە جوق، تەرىپ جازا بەرۋگە بولادى. ۇرانداتىپ ەلدى دامىتامىز دەپ ىستەپ جاتقان پروگراممالارىمىزدا، تەسىك شەلەكپەن سۋ تاسىعانداي بەرەكەتتەرى بولماي جاتىر.

وتكەندە ء"بىز مەملەكەتىمىزدى باسقارا المادىق" دەگەندە ءبىر قۇيىرشىقتار "نە ايتىپ وتىرسىڭ"? دەپ اۋزىنا كەلگەندەرىن ايتقان ەدى. كەڭەس وكىمەتى كەزىندە ءداندى جينايتىن كەزدە بۇكىل رەسپۋبليكاعا بارلىق اۆتبازاداعى كولىكتەر جۇمىلدىراتىن ەدى. قازىر ونداي اۆتوبازالار جوق، بىرەن ساران جەكە ادامداردىڭ كولىكتەرى بولماسا. قانشا ءدان جينالىپ جاتقانى، قانشا استىق جينالا الماي قار استىندا قالىپ جاتقانى بەلگىسىز، وتىرىك ەسەپ بولماسا شىندىعىن ەشكىم بىلمەيدى.

مال شارۋاشىعى مۇلدەم قۇرىدى، جەكە ادامداردىڭ مال جاياتىن جەرلەرى جوق، بارلىق جايىلىمنىڭ يەسى بار. بۇگىنگى كوتەرىلىپ وتىرعان جەر ماسەلەسى دە xالىق ءۇشىن وتە ماڭىزدى. قازىرگى مەملەكەتتىڭ باسقارۋ جۇيەسىن وزگەرتپەيىنشە جەرگە تيىسۋگە بولمايدى.

ءبىز قازاق xالقىمىز، ءبىزدىڭ ءوز سالت ءداستۇرىمىز، ءومىر ءسۇرۋ سالتىمىز، مەنتاليتىمىز بار، باتىستان كوشىرىلگەن زاڭ بىزگە قايشى كەلەدى، ولاردى تۇسىنۋگە دەپۋتاتتاردىڭ ميلارى جەتپەيدى. حالقىمىز قاي ۋاقىتتا دا جەردى قادىرلەگەن قاسيەت تۇتقان، جەر داۋى، جەسىر داۋى دەگەن بارلىق ۋاقىتتا بولعان. ءار رۋ ءوز جەرلەرىنىڭ شەگاراسىنا ءوز اتا بابالارىنىڭ زيراتتارىن ورنالاستىرىپ كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعاعان. گولوششەكيننىڭ كەزىندە رۋ تايپانىڭ جەرىن ءبولىپ بەرگەنمەن ەشبىر ادام ونى يەمدەنىپ الماعان، سەبەبى ول جەر جالپى ورتاق قوعامنىڭ، بابالارىنىڭ جەرى دەگەن سانادا قالعان. جەر بۇل ەلىمىز، بۇل مەملەكەتىمىز، بۇعان قاستاندىق جاساعاندار xالىق جاۋى، كەشىرىلمەيتىن كۇناھار بولىپ ەسەپتەلەدى.

حايرۋللا عابجاليلوۆ

Facebook-تەگى پاراقشاسىنان