سايلاۋدان سوڭعى دەرەكتەر قازىر الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن قوعامدىق ورتادا قىزۋ تالقىعا ءتۇسىپ جاتىر. اۋەلگى توپ كەشەگى سايلاۋداعى «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ جەڭىسىن مويىنداپ، سايلاۋدىڭ ءادىل ءام اشىق وتكەنىن ايتسا، ەندى بىرەۋلەر مۇنداي پىكىرمەن مۇلدە كەلىسپەيدى.

ال كەشە عانا قازاقستان جۇمحۋريەتى جۇمىلىپ جاتىپ وتكىزگەن ءماجىلىس پەن ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋى تۋرالى قورتىندىنى وسىنىڭ الدىندا جاريالاعان بولاتىنبىز (http://abai.kz/post/view?id=7195).

ەندىگى ماسەلە مىناداي: ناۋرىزدىڭ 20-سى كۇنى الماتى قالاسىنداعى № 232 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە ورەسكەل زاڭ بۇزۋشىلىق ورىن الدى. سايلاۋعا تاۋەلسىز باقىلاۋشى رەتىندە قاتىسقان «قازاقستاننىڭ جاستارى اقپاراتتىق قىزمەتىنىڭ» وكىلدەرى تەمىربەك جۇرگەنوۆ اتىنداعى كوللەدج عيماراتىندا ورنالاسقان № 232-سايلاۋ ۋچاسكەسىندە بەلگىسىز ازاماتتىڭ «پلومبىلانىپ» بەكىتىلگەن سايلاۋ جاشىگىنە 8 بيۋلەتەندى سالىپ جاتقانىن جاريالادى.

الگى بەينە جازبا الەۋمەتتىك جەلىگە تارالعان سوڭ، الماتى قالالىق اكىمشىلىگى سول ءبىر سايلاۋ ۋچاسكەسىندەگى بىلىقتىڭ ءمان-جايىن ءتۇسىندىردى. «بۇل سايلاۋ پروتسەسسىندەگى الدەكىمدەردىڭ ارانداتۋشىلىق (پروۆوكاتسيالىق) ارەكەتى بولۋى مۇمكىن» دەدى اكىمشىلىك وكىلدەرى.

ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن انىقتاپ، سايلاۋ بيۋلەتەندەرىن ساناۋعا Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ءتىلشىسى دە قاتىسىپ كەلدى.

سونىمەن، الگى داۋلى بەينە جازبانى تاراتقان باقىلاۋشى دا، سايلاۋ كوميسسياسى مۇشەلەرى مەن توراعاسى دا، باجايلاپ جاتقان باق وكىلدەرى دە № 232-ۋچاسكەگە جينالدى.

اتالعان سايلاۋ ۋچاسكەسىندەگى كوميسسيا ءتورايىمى گۇلفايرۋس يبراەۆا حانىم باستاپ، اۋەلى قولدانىلماعان داۋىس پاراقشالارىن سانادى. ءماجىلىس بويىنشا 2176, ال ءماسليحات بويىنشا 2186 بيۋلەتەن قولدانىلماپتى. 

سايلاۋعا كۇندىز كەلگەن ەلەكتوراتتىڭ داۋىستارى بەلگىلەنگەن جاشىكتەگى پلومبا كامەرا الدىندا شەشىلدى. سايلاۋشىلاردىڭ بيۋلەتەندەرى سانالدى. ءماجىلىس بويىنشا، پارتيالاردىڭ رەتتىك نومىرلەرى مەن اتاۋلارى جازىلعان اشىق كوك بيۋلەتەندەر سانى 2831 ەكەن. ونىڭ ىشىندە 39 پاراقشا دۇرىس بەلگىلەنبەگەندىكتەن، جارامسىز دەپ تانىلدى. ال تاعى 22 بيۋلەتەندە ۋچاسكەلىك كوميسسيا توراعاسىنىڭ قولى جوق بولىپ شىقتى.

ءدال وسىنداي جاعداي ءماسليحات دەپۋتاتتىعىنا ۇمىتكەرلەردىڭ دە سايلاۋ بيۋلەتەندەرىندە بار ەكەن. ءماسليحات بويىنشا جالپى 2831 پاراقشانىڭ 65-ءى جارامسىز دەپ تانىلدى. سونىڭ ىشىندە تاعى 21 بيۋلەتەندە ءتورايىمنىڭ قولى جوق بولىپ شىقتى.

سونداي-اق، جاشىكتەگى پاراقشالاردى ساناۋ بارىسىندا 6 كوشىرمە (كسەروكوپيا) بيۋلەتەن انىقتالدى.

گۇلفايرۋس يبراەۆا، № 232-سايلاۋ ۋچاسكەسى كوميسسياسىنىڭ ءتورايىمى:

-وكىنىشكە وراي ءبىزدىڭ 232-سايلاۋ ۋچاسكەسىندە وسىنداي كەلەڭسىز جاعداي بولىپ قالدى. بۇل وتە اۋىر جاعداي. جاڭا عانا داۋىستار ساناۋ كەزىندە ءوزىڭىز كورگەندەي الدە ءبىر پروۆوكاتورلاردىڭ سالعان بيۋلەتەندەرىن ءبىز جويدىق. مەنىڭ ويىمشا، ءبىزدىڭ سايلاۋ كوميسسياسى تاراپىنان ەشقانداي دا كەمشىلىكتەر بولعان جوق. بۇل الدەكىمدەردىڭ بىزگە جاساپ وتىرعان قاستاندىعى بولۋى مۇمكىن نەمەسە اشىق ارانداتۋ دەپ باعالايمىن. ويتكەنى مىنە، كورىپ وتىرعانىڭىزداي، كوشىرمەدەن وتكىزىلگەن بيۋلەتەندەر مەن كوميسسيا قولى قويىلماعان قاعازدار شىقتى. بۇل بيۋلەتەندەر زاڭ بويىنشا جارامسىز دەپ تانىلادى جانە ءبىز بۇل پاراقشالاردى ەسەپكە المايمىز. وكىنىشكە وراي مەن قازىر بۇل ماسەلەگە قاتىستى نە ايتارىمدى دا بىلمەي تۇرمىن. بۇنداي جاعداي ءبىزدىڭ ۋچاسكەدە ءبىرىنشى رەت ورىن الىپ وتىر.

- جاڭاعى اق قاعازدار قايدان شىقتى؟ قول قويىلماعان بيۋلەتەندەر جۇرتتىڭ قولىنا قالاي ءتيىپ ءجۇر؟

- ءدال سول قاعازدار جاشىككە سالىنىپ جاتقان كەزدە مەن سول جەردە بولمادىم. بۇل جاعداي تۋرالى ەستىگەن دە جوقپىن. ەگەر وسى ماسەلەگە قاتىستى ۇلكەن داۋ، شۋ شىعىپ جاتسا، مەن كەلىپ كورەتىن ەدىم عوي.

- ءسىز كوميسسيا ءتورايىمى رەتىندە سايلاۋ پروتسەسسىن ءجىتى باقىلىپ وتىرۋىڭىز كەرەك قوي. سوندا قايدا كەتىپ قالىپ ەدىڭىز؟

- ءدال وسى ۋاقىتتا بىزگە ءبىر ۇلكەن كىسىلەر كەلىپ، سول كىسىلەرگە ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن سىرتقا شىعىپ كەتىپ ەدىم. بىراق كەلگەن سوڭ دا، مەن ەشقانداي كەلەڭسىز جاعدايدى ەستىگەن جوقپىن. تەك  كەيىننەن بارىپ ماعان وسىنداي جاعداي بولعانىن ايتتى. سوسىن مەن باقىلاۋشى بولىپ قاتىسىپ وتىرعان ماليكا ەسىمدى قىزدان سۇرادىم. ول وسىنداي جاعدايدىڭ بولعانىن ايتتى. جانە ونى ۇيالى تەلەفونىنا ءتۇسىرىپ العانىن مويىندادى. بىراق ونى ءبىزدىڭ سايلاۋ ۋچاسكەسىنىڭ قىزدارى دا كورگەن جوق، مەن دە كورگەن جوقپىن. مۇمكىن الداعى ۋاقىتتا انىقتالادى دەپ ۇمىتتەنەمىن. ال ءتۇسىرىپ العان ماليكا دەگەن قىز ءدال سول كەزدە ءبىزدىڭ قاسىمىزعا كەلگەن جوق، ايتىپ، ەسكەرتكەن جوق. الدى دا الەۋمەتتىك جەلىگە تاراتىپ جىبەردى.

- ەندى جاڭاعى ءسىزدىڭ قولىڭىز جوق بيۋلەتەندەردى نە ىستەيسىزدەر؟

- بىلمەيمىن، مۇمكىن ورتەپ تاستايمىز. ول داۋىستار سانالمايدى. ول قاعازدار جارامسىز دەپ تانىلادى.

ءتۇيىن: ايتپاقشى جاشىكتەگى جارامسىز پاراقشالاردىڭ ىشىنەن سايلاۋشىلار تاراپىنان اگرەسسيۆتىلىك بايقالاتىن پاراقشالار دا تابىلدى.

مىسالى، كەيبىر بيۋلەتەندەردەگى بارلىق پارتيا اتاۋلارىن سىزىپ تاستاعان نەمەسە تومەنگى جاعىنا «ەشقايسىنا داۋىس بەرمەيمىن»، «لايىقتى ۇمىتكەرلەر جوق» دەگەن جازۋلار جازىلعان داۋىس پاراقشالارى دا بولدى.

راس، جوعارىدا ايتىپ كەتكەنىمىزدەي، سايلاۋدان سوڭعى ساندارعا قاتىستى دوداعا قاتىسقان پارتيالار پىكىرلەرى دە ەكىگە جارىلعان. مىسالى، وسى سايلاۋدا 2 پايىز داۋىس جيناعان «اۋىل» پارتياسىنىڭ توراعاسى ءالي بەكتاەۆ مىرزا «نۇر وتاننىڭ» دارا جەڭىسىن مويىندايتىنىن ايتسا، بار بولعانى 1,18 پايىز داۋىس جيناعان دەموكرات-سوتسيالدار سايلاۋ سوڭى ساندارىنا كۇمان كەلتىردى. ءيا، وپپوزيتسيالىق جسدپ بۇل سايلاۋدى لەگيتيمدى دەپ ەسەپتەمەيدى ەكەن جانە ساندارمەن مۇلدە كەلىسپەيدى. قالاي دەگەنمەن، ءبىز بارعان ۋچاسكەدەگى سايلاۋ ناتيجەسىندە «نۇر وتان» پارتياسى – 483 داۋىس، «اق جول» قدپ – 28 داۋىس، قحكپ – 30 داۋىس، «اۋىل» پارتياسى – 42 داۋىس، جسدپ – 26 داۋىس جانە «بىرلىك» پارتياسى – 7 داۋىس جيناعان. وسىلايشا داۋىس ساناۋ پروتسەسسى – 20 ناۋرىزدىڭ تۇنگى 23:00-نە دەيىن جالعاستى. سايلاۋدان سوڭعى دەرەكتەر وسىنداي بولدى. قورىتىندى شىقتى. ناتيجە جۇرتقا تانىستىرىلدى. كەلىسىپ-كەلىسپەۋ ءوز ەنشىڭىزدە.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz