«قىتاي قازاقستانعا كەلە جاتىر» — شەتەلدىك باق
ينۆەستيتسيا سالۋدا قىتايدىڭ كوزدەگەنى رەسەي ەمەس، قازاقستان بولىپ شىقتى. بۇل تۋرالى Die Welt نەمىس گازەتىنىڭ شولۋشى ءتىلشىسى ەدۋارد شتاينەر جازادى»، — kaz.365info.kz
«رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ سانكتسيادان سوڭ ەۋروپامەن ات قۇيرىعىن ايىرىسىپ، شىعىسپەن، وندا دا قىتايمەن وداقتاسامىز دەۋى ساندىراق بولىپ شىقتى. قىتاي الدىنا ەكى سانىن شاپاقتاپ كەلگەن رەسەيدى ماسقارا قىلىپ „تەرىس اينالدىرىپ„ جىبەردى. وسىلايشا پەكيننىڭ ءبۇيىرى رەسەيگە ەمەس، قازاقستانعا بۇرىپ كەتتى» دەيدى ول.
سونداي-اق ماقالادا ەۋرازيالىق دامۋ بانكىنىڭ باس ەكونوميست مامانى ياروسلاۆ ليسوۆوليك العا تارتقان مالىمەت مىسالعا كەلتىرىلەدى.
مىسالى، قىتايدىڭ 2015 جىلى تمد ەلدەرىنە سالعان 27 ملرد دوللار تىكەلەي ينۆەستيتسياسىنىڭ تەك 3,4 ملرد دوللارى عانا رەسەي ەنشىسىنە بۇيىردى، ال قالعان — 23,6 ملرد دوللارى بۇتىندەي قازاقستانعا كەتكەن. دەمەك، قىتايدىڭ كوزدەگەنى رەسەي بولماعانى انىق.
نەمىس گازەتىنىڭ شولۋشى ءتىلشىسىنىڭ پىكىرىنشە، رەسەيگە ارىپتەسىنىڭ ءوزى دە سەنبەيدى. ال قىتايلاردى قازاقستاننىڭ قازبا بايلىعى مەن تاۋارلارىن قازاق جەرى ارقىلى تاسىمالداۋ ءۇشىن جولدار مەن ونىڭ قۇرىلىسى قىزىقتىرادى دەپ جازادى ول.
دەمەك، قوماقتى ينۆەستيتسيا سالىپ ۇلگەرگەن قىتاي ءبىز قالاساق تا، قالاماساق تا قازاقستانعا كەلەتىن بولادى.
ارينە، رەسەي قىزىققان شەتەل ينۆەستيتسياسىن قازاقستاننىڭ وزىنە „تارتىپ„ كەتكەنى جاعىمدى قۇبىلىس. ول ەل ەكونوميكاسىن قارىشتاتۋعا ۇلكەن سەرپىن بەرەر ەدى.
بىراق سول ينۆەستيتسيانىڭ ماقساتتى جۇمسالاتىندىعىنا بىزدە كۇدىك پەن كۇمان كوپ قوي. كەشە عانا تۇيەنى تۇگىمەن جۇتاتىندار جايعاسقان ۇكىمەتتەگىلەردىڭ 8 ميللليارد (!) تەڭگەنى يگەرمەي تاستاعانى بەلگىلى بولدى.
ال ول اقشاعا ويدىم-ويدىم قانشاما جولدى، قاقىراپ تۇرعان قانشاما مەكتەپ پەن اۋرۋحانانى جوندەپ الۋعا بولار ەدى. بيۋدجەتتىڭ تەڭگەسىن پايدا كورىپ، وعان كوز سالىپ وتىرعاندار ميللياردتاپ سىرتتان كەلگەن دوللارعا قالاي اۋىز سالماسىن؟! بۇل — بىرىنشىدەن.
ەكىنشىدەن، بەيبىت ەلىمىزدىڭ تىنىشتىعىن بۇزا باستاعان دا وسى قىتايدىڭ اقشاسى سياقتى. ويتكەنى ەل ءىشىن تۇراقسىزدىق جايلاي باستاعاندا ينۆەستورلار ءوز قارجىسىن الىپ، كەرى كەتە باستايدى. ارينە، ولارعا مول كاپيتالدىڭ جۇمىسسىز جاتقانى ءتيىمسىز، سوندىقتان ونى باسقا جەرگە بارىپ سالادى. سوندىقتان قىتايدىڭ قازاقستانداعى ينۆەستيتسياسىنا دا قىزعانا قاراپ، سىلەكەيى شۇبىرىپ وتىرعان سىرت كوزدەر بارشىلىق.
ونسىز دا پرەمەر-مينيستر كارىم ءماسىموۆ جۋىرداعى ۇكىمەت وتىرىسىندا كەيبىر شەتەلدىك ينۆەستورلار اقتوبەدەگى وقيعاعا بايلانىستى قازاقستانعا سالعان ينۆەستيتسياسى ءۇشىن قوبالجۋ ءبىلدىرىپ جاتىر دەپ مالىمدەگەن ەدى عوي. دەمەك، سونىڭ ءبىرى قىتاي ينۆەستورلارى بولۋى بەك مۇمكىن.
ۇشىنشىدەن، قازىر ساياسي ەليتانىڭ ءوز ىشىندە تارتىس ءجۇرىپ جاتىر. ونى جوعارى شەندىلەردىڭ بىرىنەن سوڭ ءبىرىنىڭ سوتقا تارتىلىپ جاتقانىنان-اق بايقاۋعا بولادى. سوعان قاراعاندا ىشتە دە قىتاي اقشاسىنا «اركىمنىڭ بار تالاسى» سىڭايلى. وسى جاعىنان العاندا، جەر ماسەلەسى دەپ داۋرىعىپ جۇرگەندەردى، شىنىمەن دە بىرەۋلەر قولشوقپار قىلىپ پايدالانىپ كەتۋى عاجاپ ەمەس.
تورتىنشىدەن، مۇنداي جايتتان حالىق مۇلدە تىس قالۋعا بولمايدى. ەلباسى قۇرىپ بەرگەن جەر تۋرالى كوميسسيانى ديالوگ الاڭى رەتىندە پايدالانىپ، ۇساق-تۇيەكپەن ءوزارا قىرقىسپاي، ءبىر جەڭنەن قول، ءبىر جاعادان باس شىعارىپ، وزىندىك ساۋاتتى پوزيتسياسىن ايقىنداپ، سونى سوڭىنا دەيىن جەتكىزىپ، تابانداپ تۇرۋى كەرەك. سوندا حالىق ۇتىلمايدى…
كامشات ساتيەۆا
