بۇگىنگى تاڭدا تابيعات اپاتتارىنىڭ جيىلەپ، قوعامدى قيانات، لاڭكەستىك، قاتىگەزدىك، قاسكۇنەمدىك جايلاپ العانى، ادامداردىڭ مەيىرىم-قايىرىمنان قالعانى، ءبىر-بىرىنە قارۋ كەزەپ، پىشاق سالعانى، سابيلەردى قوقىسقا تاستاۋدىڭ، ءبۇلدىرشىن قىزداردى زورلاۋدىڭ ادەتكە اينالىپ بارا جاتقانى، جاستارىمىزدىڭ ۇلتتىق بەت-بەينەسىنىڭ وزگەرىپ، باتىستىق جات ادەتتەرگە بوي الدىرۋى، جاسوسپىرىمدەردىڭ وزىنە-ءوزى قول جۇمساۋىنىڭ جيىلەۋى ۇرەي تۋعىزادى. بۇلارعا قوسا وبىر، اق قان، بەدەۋلىك پەن بەلسىزدىك سەكىلدى سان ءتۇرلى داۋاسىز دەرتتەر، اسىرەسە انالار مەن بالالار اۋرۋى كوبەيىپ، سابيلەر تۋا سالا دەرتكە شالدىعىپ، دۇنيەگە مۇگەدەك بالالاردىڭ كەلۋى دە جيىلەپ بارادى.

بۇلارعا تويتارىس بەرۋگە بۇگىنگى دامىعان عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ دە دارمەنسىز بولىپ  وتىرعانى ءال-فارابي بابامىزدىڭ «ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ءبىلىم ەمەس، رۋحاني تاربيە بەرىلۋى كەرەك، تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم ادامزاتتىڭ قاس جاۋى، ول كەلەشەكتە ونىڭ ومىرىنە اپات اكەلەدى» دەگەن ءسوزىنىڭ شىندىققا اينالعانىن كورسەتەدى. وسىنىڭ بارىنە ادام بالاسى رۋحتىڭ السىرەپ، قۇدايعا ەمەس، جىننىڭ، ءناپسىنىڭ، مانساپ پەن بايلىقتىڭ ت.ب. قۇلى بولىپ قۇلدىراۋى، سانانىڭ دا ءىشىپ-جەمدىك، قاراباسىندىق دەڭگەيگە ءتۇسىپ كەتكەندىگى، ءوزىنىڭ جانە بۇكىل الەمنىڭ جاراتىلىس زاڭدىلىعىن ۇمىتىپ، جاراتۋشى يەدەن قول ءۇزىپ قالعاندىعى سەبەپتى دۋشار بولىپ وتىر. ەڭ اقىرى بيتىمدەي ءبىر ميكروبقا جەم بولىپ، ادامداردىڭ جىلدا قىرىلىپ جاتقانى سول ءتاني دە رۋحاني دا قۋاتسىزدىقتىڭ سالدارى.

سوندىقتان قازىرگى باستى ماسەلە ادامنىڭ رۋحاني-سانالىق دەڭگەيىن كوتەرۋ بولىپ تابىلادى. بۇكىل الەم ويشىلدارى دا ءححى عاسىردا تەك سانا كوگىنە كوتەرىلگەن ادامدار عانا ءومىر سۇرە الادى دەگەن تۇجىرىمعا كەلىپ، جەر بەتىندە تىرشىلىكتى ساقتاپ قالۋدىڭ جولىن ىزدەستىرۋدە. مەيىرىمى شەكسىز جاراتۋشى يەمىز رۋحاني تاربيەنىڭ ۋىزىن قازاق حالقى ارقىلى بۇكىل ادامزات بالاسىنا نۇسقاپ وتىر.

ول – قۇراننىڭ 29  سۇرەسىنىڭ باسىندا ورنالاسقان، ماعىناسى اللاعا عانا ايان دەلىنەتىن ءاليف-ءلام-ميم، ءاليف-ءلام-ميم-ساد، ءاليف-ءلام-را، ءاليف-ءلام-ميم-را، كاف-ءھا-ءيا-عاين-ساد، تو-ءھا، تو-سين-ميم، تو-سين، ءيا-سين، ساد، حا-ميم، حا-ميم. عاين-سين-قاف، قاف، نۋن «حۋرۋف-ۋل مۇقاتتا-ا» ارىپتەرىنە نەگىزدەلگەن، جاڭا عاسىرعا ارنالعان «حۋرۋف-ۋل مۇقاتتا-ا»  رۋحاني-سانالىق ساۋىقتىرۋ ءىلىمى. ون بەس عاسىر بويى قۇپيا بولىپ كەلگەن بۇل ارىپتەردىڭ قازىرگىدەي الەم دۇرلىگىپ جاتقان ۋاقىتتا سىرىنىڭ اشىلۋى قۇران تۇسكەن زاماننان بەرگى ەڭ كەرەمەت وقيعا جانە اللانىڭ ادامزاتقا تۇسكەن راحىمى.

سوندىقتان قازاق ەلى – قازاق جەرى قازاق حالقى ت.ب. حالىقتار سوعىس، ءزىل-زالا، سۋ، وت جانە ءتۇرلى جۇقپالى اۋرۋلار اپاتتارىنان امان بولىپ ەل باسى ايتىپ جۇرگەن مانگىلىك بەيبىت ەلگە اينالۋ ءۇشىن «حۋرۋف-ۋل مۇقاتتا-ا» بەيبىتشىلىك تۋىن كوتەرىپ، سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي «حۋرۋف-ۋل مۇقاتتا-ا» ارىپتەرى تاڭبالانعان مۇنارالار تۇرعىزىپ، بارلىق سۋ كوزدەرىنە  (باستاۋلارعا) تاس قۇراندار (نۇسقالارى بار) تاستاۋ كەرەك. ال  بالاباقشالاردا، مەكتەپتەردە، ورتا جانە جوعارعى وقۋ ورىندارىندا كورسەتىلگەن قااااف، نۋۋن، تو-ءھا، ءيا-سيين، ۇلى سانا بەيبىتشىلىك ۇرانىن جاستار بىرىگىپ حورمەن ساباق باستالاردا وقىسا، الەمدە ءجۇرىپ جاتقان يمانسىزدىق تىرشىلىكتەرىن توقتاتۋعا سەبەپ بولىپ  زور دەنساۋلىقتا، كوركەم مىنەزدە، تەرەڭ ءبىلىمدى سانالى ادامدار قاتارىنا قوسىلادى. وتباسى مۇشەلەرى بىرىگىپ وقىپ اللادان تىلەسە مال جاندارى امان بولادى.

جاڭا عاسىر ءىلىمى  «حۋرۋف-ۋل مۇقاتتا-ا» كىتابىنان

ورداباي ساندىبايۇلى

Abai.kz