اللانىڭ قالاۋىمەن ءبىز كوككە كوتەرىلگەن اۋە كەمەسى انكارا شاھارىن 5 ساعاتتا باعىندىردى. ۇشاقتان تۇسكەن بويدا اۋەجايداعى ءسانى مەن ساۋلەتى ۇيلەسكەن ءزاۋلىم مەشىت بىردەن كوزگە ءتۇستى. اسپانعا ۇمتىلعان اللا ءۇيىنىڭ ۇزىن مۇناراسى قۇددى بىزگە «مۇسىلمان مەملەكەتىنە قوش كەلدىڭىز!» دەپ تۇرعانداي سەزىلدى.

قۇلشىلىق ۇيىنە نازار اۋدارماي، قالاعا قاراۋ، شاھاردى كوزبەن شولۋ مۇمكىن ەمەستەي. قىسقاسىن ايتقاندا، قالاعا قادام باسۋ قۇلشىلىق ۇيىنەن باستالادى. مينۋت سايىن ۇشاق قابىلداپ، مينۋت سايىن اۋە كەمەسىن ۇشىراتىن «اتاتۇرىك» اۋەجايىندا ورنالاسقان كورىكتى مەشىت كۇن سايىن مىڭداعان شەتەلدىك ادامنىڭ كوكەيىنە كوركەم وي سالادى-اۋ، ءسىرا. ويتكەنى، قۇدايدىڭ قۇدىرەتى تۋرالى ويلانۋدىڭ ءوزى – قۇلشىلىق.

مەشىت – مۇسىلماننىڭ جۇرەگىنە قۋانىش سىيلاسا، يسلامنان حابارى جوق پەندەگە جاراتۋشى جايلى، ونىڭ اسىل ءدىنى تۋرالى قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرىپ، ءبىر ساتكە بولسىن ويلانۋىنا اسەر ەتپەك. اۋەجايدان مەشىت تۇرعىزۋ – ىزگى ويدان تۋعان قادام، يگىلىكتى يدەولوگيا دەپ تۇيدىك.

وسىنداي ويعا بەرىلىپ، سەنىم كۇشەيىپ، سەزىم ويانىپ جاتقاندا الماتى اۋەجايىنداعى 3-4 شارشى مەتردى قۇرايتىن نامازحانانىڭ بارىنا ىشتەي شۇكىر ەتتىك. بۇيىرسا، ەل تىنىش، جۇرت امان بولسا، وعان دا جەتەرمىز دەگەن نيەتپەن قالاعا قاراي بەت الدىق.

ەلباسى استانادا اۋەجايعا جەتەر-جەتپەس جول بويىندا سالىنعان مەشىت تۋرالى: «شەتەلدىكتەر وسى مەشىتكە قاراپ، قانداي ەلگە كەلگەنىن ءبىلسىن!»، – دەگەن ەدى...

دەلەگاتسيانى اۋەجايدان تۇركيا ءدىن ىستەرى مينيسترلىگىنىڭ حالىقارالىق بايلانىس ديرەكتسياسىنىڭ قىزمەتكەرى رۇستەم قۇرماش مىرزا كۇتىپ الدى. جول بويى مينيسترلىكتىڭ جۇمىسى تۋرالى اڭگىمەلەپ بەردى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازىر ءدىن ىستەرى مينيسترلىگىندە 140 مىڭ ادام جۇمىس ىستەيدى. ءدىن قىزمەتكەرى – مەملەكەت قىزمەتكەرى. جالاقىلارى مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن تولەنەدى. 

ءبىز جولاي قالانى تاماشالاپ كەلەمىز. انكارا بىزگە الماتىنى ەسكە ءتۇسىردى. جاسىل جەلەككە ورانعان جوتالارى، جولدىڭ ەكى شەتىندە جاعالاي وسكەن شالعىن شوپتەرى مەن اعاشتارى، بۇلتتى اسپانى، ت.ب. وڭتۇستىك استانامىزعا ۇقسايدى ەكەن.

قالاعا كىرەبەرىستەگى سول جاق بەتتەگى بيىك جوتا، اعاشتار تاعى دا الماتىنى، اسىرەسە «كوكتوبەنى» كوز الدىمىزعا كەلتىرگەندەي. ءبىزدىڭ نازارىمىز تاعى دا الگى جوتانىڭ ەڭ بيىك تۇسىندا ەرەكشە ساۋلەتپەن سالىنعان ەڭسەلى مەشىتكە اۋدى.

رۇستەم قۇرماشتىڭ ايتۋىنشا، قالادان جىراقتاۋ بولەك سالىنعان قالاشىق – ەل پرەزيدەنتى تايىپ ەردوعاننىڭ شەتەلدەن كەلگەن قوناقتاردى كۇتەتىن سارايى ەكەن. وسى ساراي اۋماعىندا سالىنعان مەشىت – بۇگىندە مارتەبەلى مەيمانداردىڭ ناماز وقيتىن  نەمەسە زيارات جاسايتىن قۇلشىلىق ۇيىنە اينالىپتى.

«كوكتەبەدە ەڭ ۇلكەن مەشىت سالىنادى»، – دەگەندە باسىمىز كوككە جەتكەن... ورىندى سەبەپتەرى بولعاننان كەيىن قۇلشىلىق ءۇيىنىڭ قۇرىلىسى توقتاتىلعان. شىنايى نيەت ەتىپ، دۇعا جاساساق، ءناسىپ ەتسە ول ويىمىز دا ورىندالار. بۇعان ءبىر دوسىمىزدىڭ باسىنان وتكەن ونەگەلى وقيعاسى دالەل. ول الماتىداعى روزىباقيەۆ پەن جاندوسوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا بىرنەشە جىل پاتەر جالداپ تۇردى. ۇيگە كىرىپ، شىققان سايىن ءدال قيىلىستاعى كازينونى كورىپ، ونداعى كۇنالى ىسكە قىنجىلىپ: «ۋا، اللا! وسى كازينونىڭ ورنىن مەشىت ەتە گور»، – دەپ جالبارىنىپ، دۇعا جاساپتى. ء«ار ناماز سايىن وسىلاي تىلەدىم»، – دەگەن ەدى سول دوسىمىز «بايكەن» مەشىتىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنان كەيىن قۋانىشى قوينىنا سىيماي، جۇرەگى ەلجىرەپ... دۇعا – ءمۇمىننىڭ قارۋى دەگەن وسى.

– اناۋ تۇرعان – پرەزيدەنتىمىزدىڭ جاڭا سالىنعان رەزيدەنتسياسى، – دەدى بىرنەشە گەكتار جەردى الىپ جاتقان الىپ عيماراتتى يشارا ءبىلدىرىپ كورسەتكەن جولباسشىمىز ر.قۇرماش، – ال مىناۋ – وسى رەزيدەنتسياعا قاراستى انكاراداعى ەڭ ۇلكەن مەشىتتەردىڭ ءبىرى.

– جالپى تۇركيا بويىنشا قانشا مەشىت بار؟

– 88 مىڭ.

– ال انكارادا شە؟

– 3 مىڭ.

ءدىن ىستەرى مينيسترلىگىنە قاراستى ديرەكتسيالاردىڭ جۇمىسىمەن تانىسۋ بارىسىندا رۇستەم اعا بىزگە قىزىق مالىمەت ايتىپ بەردى: 

– بىزدە ءار التى ساعات سايىن ءبىر مەشىت سالىنادى. بۇل مەنىڭ ءسوزىم ەمەس – ماماندارىمىزدىڭ جۇرگىزگەن تالداۋ جۇمىسىنىڭ كورسەتكىشى. زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ قورىتىندىسى وسىنداي. مەشىتتى يماندى كاسىپكەرلەر، جالپى حالىق پەن ارنايى قورلار سالادى.

بۇعان ءا دەگەندە سەنەرىمىزدى نە سەنبەسىمىزدى بىلمەي قالدىق. مۇمكىن اعىنان جارىلىپ، اسىرا سىلتەپ جىبەردى مە دەگەن الابوتەن وي كەلدى. «تالداۋ جۇمىسىنىڭ كورسەتكىشى»، – دەگەننەن كەيىن كوڭىلىمىز كوتەرىلىپ قالدى.

سوندا كۇن سايىن – 4 مەشىت... نەتكەن عاجاپ دەستىك.

اللاعا شۇكىر، قازىرگى جاعدايىمىز بەن الەۋەتىمىزدى سالىستىرمالى تۇردە ەسكەرگەندە، ءبىزدىڭ ەلدە دە مۇنداي جاقسىلىقتار مەن يگى ىستەر ورىندالىپ كەلەدى. قازاق توپىراعىندا جىلىنا 20-30 مەشىت بوي كوتەرەدى. بۇل جالعاسا بەرسە – جاقسى كورسەتكىش.    

پايعامبارىمىز مۇحاممەد (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) ءبىر حاديسىندە: «قالانىڭ وتە جاقسى ورىندارى – مەشىتتەرى...» – دەگەن ەكەن. سۇيىكتى ەلشى تاعى ءبىر حاديس شاريفىندە: «كىم جەر بەتىندە اللانىڭ ءۇيىن سالۋعا اتسالىسسا، اللا تاعالا ول كىسىگە جۇماقتان ورىن دايىندايدى»، – دەپ سۇيىنشىلەگەن... 

اعابەك قوناربايۇلى،

قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى

ءباسپاسوز ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى

سۋرەتتەردى تۇسىرگەن – اۆتور

  Abai.kz