حالىقتىڭ نازارىنا وسى بانكتىڭ جارنامالارى ءجيى ىلىنەدى. ءاۋ دەگەندە ەلدىڭ ويىنا كوپتەن قولجەتكىزە الماي جۇرگەن باسپانا ماسەلەسىن شەشۋگە دەگەن ءۇمىتى جىلت ەتەرى ءسوزسىز. دەگەنمەن تقجب شىنايى سوقپاعىنان ءوتىپ كورگەندەر ماقتاۋىنان گورى ماشاقاتىن كوبىرەك ايتۋدا. 

كەز كەلگەن كوممەرتسيالىق مەكەمەلەر تۇتىنۋشىلار تارتۋ ماقساتىندا جاقسىسىن اسىرىپ، جامانىن جاسىرىپ قالارى بار. دەسە دە تۇتىنۋشىنى كوپ اۋرەگە سالماي قالاۋىن تاۋىپ بەرۋ – ەڭ مىقتى جارناما بولارى ءسوزسىز. بىراق بۇل قاعيدا تقجب نە جۇرمەيدى ەكەن. نەگە دەرسىز؟  

قۇرىلعانىنا تابانى كۇرەكتەي 13 جىل بولسا داعى تۇتىنۋشىلارمەن جۇمىس ىستەۋدە ولاردى اۋرە-سارساڭعا سالاتىن تالاپتارى تىم كوپ. وزگە ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەرمەن سالىستىرعاندا باسپانا الۋعا نەسيە بەرۋى اناعۇرلىم قيىن. ەسەسىنە پايىزى از دەرسىز جارناماعا سەنىپ... قاتەلەسەسىز، تقجب جارناماسى كادىمگى الداۋ دەۋگە بولادى. الاتىن باسپانا قۇنىنىڭ 50 پايىزىن ءسىز جينايسىز، ال 50 پايىزىنى بانك بەرەدى. پايىزدىق ۇستەمە 8,5 پايىز 100 پايىز ءۇيدىڭ قۇنىنا جۇرەدى. تەرەڭىرەك ويلانساڭىز پايىز 8,5*2 = 17 پايىزدىق كورسەتكىش بولىپ تۇر. باسقا بانكتەردە تەك العان سوماڭىزعا جۇرەدى جانە ۇستەمەسى 15-16 پايىزدىق كورسەتكىشتەن اسپايدى. بۇدان وزگە بانكتىڭ مي اشىتاتىن مىڭداعان تالاپتارى مەن بىتپەيتىن قىزمەتىنە الاتىن كومميسسيالىق اقىلارى بار. ال التىن ۋاقىتىڭىزدى ۇرلاۋعا كەلگەندە بارماق شايناۋعا دەيىن باراسىز. 

ءبىزدىڭ جانۇيامىزدىڭ تقجب –نەن باسپانا نەسيەسىن الماق بولىپ بارماق شايناعان جاعدايىمىز تۋرالى جايىپ سالعىم كەلەدى. مۇمكىن بانك باسشىلارى ويلانىپ حالىققا ءتيىمدى جاعدايلار جاساپ قالار، يا بولماسا الدەبىرەۋلەردى اۋرەشىلىكتەن ازات ەتەرمىن. 

جارنامالارعا سەنىپ 2009 جىلدان بەرى اتالعان بانككە استانا قالاسىندا شوت اشىپ، قاراجات جيناي باستادىق. جيناعان قاراجاتىمىز استانانىڭ جىل سايىن باعاسى اسپاندايتىن باسپاناسىنا جەتە الماي قالا بەردى. ودان بەرىدە تەڭگەنىڭ قۇنى ءۇش رەت قاتتى قۇلدىراپ، تىپتەن ۇمىتىمىز ءۇزىلدى. 2016 جىلدىڭ جازىندا جەتى جىل بويى جيناعان 2 ملن تەڭگەدەن استام قاراجاتىمىزدى بانكتەن الۋعا بەل بايلادىق. بىردەن الۋ مۇمكىن ەمەس، ءوتىنىشىڭىزدى كەمىندە 5 كۇن قاراپ وتىرىپ الادى. وسى سومانى وزگە بانككە سالعاندا الدەقاشان ءتيىمدى ۇستەمەمەن ءوسىپ، قالاعان ۋاقىتتا قولما قول العان بولار ەدىك. الايدا اقشانى الۋعا كەلگەندە بانك مەنەدجەرىنىڭ اقىلىمەن تۇرعىن ءۇي زاەمىن راسىمدەپ 2 ەسە قاراجات الۋعا شەشىم شىعاردىق. 

زاەمدى تەك شىمكەنت قالاسىنان راسىمدەۋگە مۇمكىندىگىمىز بولدى. ويتكەنى بانككە قوياتىن تۇرعىن ءۇيىمىز وسى قالادا ورنالاسقان بولاتىن. ءوز ءۇيىن سەنىپ تاپسىرعان جاقىن تۋىسىمىز بولاتىن. البەتتە ءۇي قۇجاتتارىنان مىن تاپپايتىنداي ەتىپ تۇگەلدەپ باردىق. ءوتىنىشتى قابىلداپ العان جاس مەنەدجەر 2 كۇن كۇتتىرىپ،ء تيىستى مامانداردىڭ قوسىمشا قۇجاتتاردى تالاپ ەتەتىنىن ايتتى. «سيتۋاتسيوننىي پلان» دەپ اتالاتىن بۇل قۇجات كورشى ۇيلەردىڭ كاداسترلىق نومىرلەرى تۇسكەن جەرگىلىكتى جەر قاتىناستارى بولىمى بەرەتىن قاعاز ەكەن. ورىنداۋ مەرزىمى كەمى 5 كۇن. اتالمىش قۇجاتتىڭ قانشالىقتى قاجەتى بارىنا مي قاتىرىپ جاتپاستان جىلدام جاساۋ ماقساتىندا تانىس ىزدەپ ساندالىپ، تەگىن بەرىلەتىن قاعازدى باقانداي 8 مىڭ تەڭگە بەرىپ جاساتتىق. بۇل قۇجاتتى تاپسىرعاننان كەيىن بانكتىك ماقۇل دەي سالۋىن كۇتكەنىمىز قاتە بوپتى. ء«يا» نەمەسە «جوق» دەگەن جاۋاپتى تاعى 3 كۇن كۇتتىك. باعالاۋشىلاردىڭ جازباسىندا قاتە كەتىپ، كورسەتىلگەن ەسكەرتۋدى 15 مينۋت ىشىندە تۇزەتتىرىپ اكەلدىك. بار ويىمىز تەزىرەك راسىمدەۋ جۇمىستارىن اياقتاپ، كەرەك قاراجاتتى قولىمىزعا الۋ ەمەس پە. اقشا كەرەك كەزدە ءاربىر ساعات التىنعا بەرگىسىز بولاتىنى راس. ءبىز ۋاقىتتى ساعاتتاپ ەمەس، تقجب «كۇتە تۇرىڭىز» دەگەن اۋرەسىمەن اپتالاپ جوعالتتىق. 5 ملن تەڭگەگە ەزۋىمىزدى بەكەر كەرىپپىز. بانك مەنەدجەرى باعالاۋ قاعازىن مۇقيات قاراپ وتىرىپ، 4 ملن 660 دەپ شارت ءتۇزدى. بارعا قاناعاتشىل نيەتىمىزبەن شارتقا قول قويدىق. بىراق جوعارىدا باسقا ماماندار (ولاردى كورمەدىك) 3 ملن 660 دەپ شەشىم قابىلداپ تۇتاستاي 1 ملن شورت كەسكەن. تاعى 3 كۇن وتكىزىپ الىپ، جاڭا شارتقا قول قويدىق. ايتا كەتۋ كەرەك، شىنايى ساتۋشى بولسا ءوز ءۇيىنىڭ قۇنىن نارىق باعاسىنان اناعۇرلىم ارزان بولعانىنا كەلىسپەيتىنى انىق جانە ءۇيىن وسى بانك ارقىلى ساتۋدان باس تارتۋى عاجاپ ەمەس. وسى بانكتىڭ قابىرعاسىندا ءجۇرىپ، ساتۋشىلاردىڭ باس تارتىپ، اۋرە-سارساڭعا تۇسكەنى عانا قالعان تالاي تۇتىنۋشىلاردى كەزدەستىرگەنىمدى جاسىرا المايمىن.ء بىزدىڭ جاعدايىمىزدا ءۇيدى زاەمعا بەرىپ تۇرعان ءوز تۋىسىمىز بولعاندىقتان عانا ءۇيدى راسىمدەۋ ودان ءارى جالعاسىن تاپتى. الايدا، كوڭىل قالاتىن تۇستارى ءالى الدا ەكەن. ءاربىر ەسكەرتپەلەردى جىلدام تۇزەتىپ اكەلە قويعانمەن بانك مەنەدجەرلەرى اسپاي-ساسپاي ارقايسىسىنا 3-5 كۇن ۋاقىت شىعىندايدى. ونى جۇمىستىڭ كوپتىگىمەن ءتۇسىندىرىپ، بانكتىڭ ىشكى مەحناتىن ايتىپ تۇتىنۋشىنىڭ باسىن قاتىرادى. ساقتاندىرۋ شارتىنا كەلگەندە ءبىز راسىمدەپ جاتقان سامان ۇيلەرگە ەرەكشە تالاپ قويىلىپتى. بىردەن بارلىق نەسيەلەۋ ۋاقىتىنا ساقتاندىرۋ قاجەت. ءبىزدىڭ جاعدايىمىزدا تۇتاستاي 10 جىل. ايتا كەتۋ كەرەك، قر زاڭنامالارىنا سايكەس قانداي دا ءبىر ساقتاندىرۋ شارتى 1 جىلدان اسپاۋعا ءتيىس. تقجب باسشىلارى زاڭدى اتتاپ ءوتىپ، تۇتىنۋشىلاردان مۇمكىن بولمايتىن تالاپتاردى دا سۇرايتىنىنا كوز جەتكىزدىك.  ناتيجەسىندە قانشاما پايداسى جوق اقى-پۇلداردى تولەپ، قوسىپ الماق تۇگىل ءوز قاراجاتىمىزدى قايتىپ الۋ مۇڭ بولدى. بۇل - يسو 9001 ساپا ستاندارتىنا سايكەس سەرتيفيكاتى بار بانكتىڭ تىرلىگى. وسىلايشا 1 ايدان اسا ۋاقىتىمىزدى تەككە شىعىندادىق. استاناداعى جۇمىسىمىزدان قالىپ، ايلىقتان ايرىلدىق، ۇيىمىزدەن جىراقتا ءجۇرىپ، قوسىمشا شىعىنداردى كوبەيتىپ الدىق. وسىلايشا ساندالتىپ قويعان بانككە قاي راحمەتىمدى ايتايىن. 

گۇلجان ءىزتاي

Abai.kz