ءسىز ارۋاقتى قالاي تۇسىنەسىز؟ اللانىڭ قاسىنا ارۋاقتى "سەرىك" ەتىپ، ءدىندى قيىنداتۋدىڭ نە قاجەتتىلى بار؟ "جۇرتتىڭ ءبارى ارنارسەنى ءبىر ايتىپ، شاتاسىپ جاتقاندا "اللادان باسقاعا عيبادات ەتپەيمىن" دەپ تۇرىپ السام قاتەلەسپەيمىن عوي" دەيتىن ويدىڭ كىمگە دە بولسىن كەلەتىنى كۇمانسىز.
ەگەر ماسەلە ءدال وسىلاي وپ-وڭاي شەشىمىن تاۋىپ كەتە بەرسە، وندا تەولوگيا عىلىمى ومىرگە كەلمەس ەدى.

سوندا الگى ويدا قانداي جاڭساقتىق بار؟ پايعامبارلاردىڭ كەلۋدەگى ماقساتى اللادان باسقا سىيىنۋعا لايىق ەشنارسە جوق ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ ەمەس پە؟ ەندى وسى ايتقانىمىزدى سارالاپ كورەيىك.
ەڭ باستى قاتەلىك، پايعامبارلاردىڭ كەلۋ ماقساتىن تۇسىنبەۋدەن تۋىندايدى. بىلگەن ءجون. ەشقانداي پايعامبار جاڭا ءدىن اكەلمەيدى. ولار جاڭا ءدىن اكەلدى دەگەن تۇسىنىك تالاي قاۋىمدى دىننەن شىعارىپ جىبەردى. ەگەر ءار پايعامبار جاڭا ءدىن اكەلە بەرسە، وندا ولاردىڭ سەنىمى دە ارقيلى بولعان بولار ەدى. ءدىندارلار پايعامبارلاردىڭ كەلۋىن ءدىننىڭ، قاسيەتتى كىتاپتاردىڭ بۇرمالانىپ، وزگەرىسكە تۇسۋىنەن دەپ تۇسىندىرەدى. بىراق نەگە وزگەرىسكە تۇسەتىنىنە جەتە ءمان بەرە بەرمەيدى. 

باسىن اشىپ ايتايىق. پايعامبارلار بۇرىننان بار دىنگە جان كىرگىزۋ ءۇشىن كەلەدى. ءدىن ءولى بولعان سوڭ قاسيەتىن جوعالتادى، جانسىز نارسە كىم كورىنگەننىڭ قولجاۋلىعىنا اينالادى. جانسىز، رۋxسىز نارسەگە اللا نازار سالمايدى. بولماسا "ەسكى" دىندەگىلەر دە اللاعا سەنەمىن، تەك سوعان عانا قۇلشىلىق ەتەمىن ( ەۆرەيلەردى قاپەرگە الىڭىز) دەگەن ويدان اينىعان جوق. 
مىنە، ءبىز ءسوز باسىندا ايتقان ء"بىر اللاعا عانا عيبادات ەتەمىن" دەگەن ادام سول ەسكى، جانسىز، رۋxسىز ءدىندى مىسە تۇتىپ جۇرگەن ادام سياقتى.
ۇعىنىقتىلىق ءۇشىن تاعى ءبىر وي قوسايىق. الگى ء"بىر اللا" دەپ جۇرگەن ادام مەن "ارۋاقشىل" ءدىندار قاتار وتىرىپ ناماز وقىدى دەلىك. قۇراندا ايتىلاتىنىنداي، بىرەۋىنىڭ نامازى قابىل بولادى دا ەكىنشىسىنىڭكى ءوز بويىنان جوعارى كوتەرىلمەيدى. ارينە، ءبىز "ارۋاقشىلدى" دۇرىس دەپ قابىلدايمىز. سوندا "اللا" دەپ وتىرعان ادامدا نە جازىق؟! ساۋالدى وسىلاي قويعاندا، ەۆرەيلەر مەن xريستيانداردى ايتپاعاندا تەرىس 72 باعىتقا بۇرىلىپ كەتتى دەلىنەتىن مۇسىلمانداردا نە جازىق؟!

جالعىز عانا كىنارات بار. ول - ارۋاقتى مويىنداماۋ. بۇرىن دا ايتتىق. تاعى دا قايتالايىق. "اللا" دەگەندى سەنى وزىنە تاۋەلدى ەتىپ العان "مەن" ايتىپ وتىر. ال ءوزىن ارۋاققا تاپسىرعان ادام ايتقان اللانى "ول" ايتىپ وتىر. "ول" - سەنىڭ جانىڭ، "ول" - انتيماتەريا، "ول" - مونادا. ونى بۇل كۇندە عىلىمنىڭ ءوزى دالەلدەپ وتىر. سەنى، مەنى، مىنا 18 مىڭ الەمدەگى كورىنىپ تۇرعان، كورىنبەي تۇرعان ماتەريا مەن ونى تۇزەتىن بارلىق بولشەكتەردى الىپ تاستاساق، قالاتىنى - ارۋاق.

ەندى جوعارىدا ايتقاندارىمىزعا ءمان بەرەيىك. الگى مەن "اللا" دەدىم، "ناماز وقىدىم", "اللاعا سەرىك قوسقان جوقپىن" دەپ وتىرعان ادام دا ءبىز الىپ تاستادىق دەگەن ماتەريامەن بىرگە جوق بولىپ كەتەدى عوي. سوندا سول جوق بولىپ كەتەتىن ادامنىڭ وقىعان نامازى دا ءوزى ەسىتەتىن بيىكتىكتەن ءارى كوتەرىلە الماۋى زاڭدىلىق قوي. ال ارۋاق (انتيماتەريا، رۋx, مونادا - اتىندا تۇرعان دانەڭە جوق) ۇدايى "جوقتىقتا" تۇرادى. ال اللا - بارلىقتا. ءبىز مۇنى كاليما شاxادات ايتۋ ارقىلى ايعاقتايمىز. سوندىقتان "اللا" دەپ ءوزىڭدى بارلىقتا تۇرمىن دەپ ايتساڭ، سەن دە اللاعا اينالىپ، سىپايىلاپ ايتساق جاراتۋشى يەمىزگە "شيرك" قوسىپ شىعا كەلەسىڭ. ال "ارۋاق" دەسەڭ جوقتىققا وتەسىڭ. ول "جوقتىق" اللانىڭ سيپاتتارى ارقىلى مىنا الەمدى بار سياقتى ەتىپ كورسەتەدى. سول اۋاني كورىنىستە جاسالعان "عيباداتتارعا" سەنىم ارتۋ - بۇگىنگى ءدىني اۋىتقۋشىلىققا الىپ كەلدى. ونى بۇگىنگى عىلىم دا دالەلدەپ وتىر. بىراق سوعان نازار اۋدارىپ جاتقان ءدىنداردى بايقامادىم.

قۇديار ءبىلال

Abai.kz