قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا. نازارباەۆقا

ۇندەۋ

اسا مارتەبەلى ەلباسى!

سىزگە ۇندەۋ جاساۋىمىزعا باستى تۇرتكى – 25 جىلدىق تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ قۇنى مەن قادىرى.

قازاقستان تمد كەڭىستىگىندەگى ەڭ سوڭىنان تاۋەلسىزدىگىن يەلەنسە دە، بوداندىق بۇعاۋىنان بوساۋعا ەڭ العاش ۇندەگەن ءبىزدىڭ حالقىمىز ەدى. وزىڭىزگە ءمالىم، ەگەمەن ەل اتانۋىمىزدىڭ حح عاسىر سوڭىنداعى بىردەن ءبىر جارقىن كورىنىسى – 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسىنان باستاۋ الادى. بۇل وقيعاعا ءوزىڭىز دە لايىقتى باعاسىن بەرىپ ءوتتىڭىز.

ودان بەرگى كەزەڭدە، ەلىمىز ازاتتىق ءۇشىن كۇرەس جولىنا تۇسەردە ساياسي ساحناعا «ازات» قوزعالىسى شىقتى. كەزىندە بىرنەشە ءجۇز مىڭ ادامدى قامتىعان بۇل ۇيىم  جەرىمىزدىڭ تۇتاستىعىنا ءوزىنىڭ تاريحي ءىزىن قالدىرعانى تاعى دا ءمالىم جانە وعان دا ءوزىڭىز جاقسى باعا بەردىڭىز. ول – 1991 جىلعى ورال وقيعاسى بولاتىن. سونىڭ باعاسى رەتىندە قوزعالىس باسشىلىعىندا بولعان جاسارال قۋانىشالينگە ءوز قولىڭىزبەن كەزىندە «پاراسات» وردەنىن دە تابىس ەتتىڭىز.

دەسەك تە، ۇلتتىڭ ۇلىق داۋىرىنە ءوز ۇلەسىن قوسقان «ازات» قوزعالىسى تاريح عىلىمى تاراپىنان دا، ساياسي سالادان دا ءوزىنىڭ تولىق باعاسىن العان ەمەس. ماسەلە، ۇيىمنىڭ تاريحي ءرولىنىڭ باعالانۋىندا تۇرعان جوق، ەڭ الدىمەن ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك الۋى مەن ونىڭ قالىپتاسۋىنا ۇلەس قوسقان كۇشتەردىڭ تاريحتان ءوز ورنىن الۋى – ازاتتىعىمىزدىڭ باعالانۋى، قادىرى مەن قاسيەتىنىڭ كورسەتكىشى ەكەندىگىندە. ەلدىڭ تاۋەلسىزدىگى ءوزىڭىز باستاعان ساياسي تۇلعالاردىڭ جانقيارلىق قايراتكەرلىگىمەن بىرگە، ازاتتىق جولىنداعى ءتۇرلى كەزەڭدە تاريحتان ورىن العان ۇيىمدار مەن قوزعالىستاردىڭ، توپتاردىڭ ەرەن ەرلىگىمەن ولشەنەدى.  وكىنىشكە وراي، ادامزات مويىنداعان بۇل قاعيدا ءبىزدىڭ تاۋەلسىز مەملەكەت بولعان 25 جىلدىق قىسقا تاريحىمىزدا ازىرگە تولىق ەسكەرىلمەي كەلەدى. ازاتكەرلەردىڭ ماداقسىز قالۋى ازاتتىعىمىزدىڭ بوياۋىن سولعىنداتىپ تۇرعانىن ەسكەرگەنىڭىز ابزال بولار ەدى.

وسى اتالعان جايتتاردى ەسكەرە وتىرىپ، قۇرمەتتى پرەزيدەنت مىرزا، وزىندىك قاراپايىم دا شىنايى بەينەسىمەن ەرەكشەلەنەتىن حاسەن  كارىپجانۇلى قوجاحمەت تۇلعاسىنا ءسىزدىڭ نازارىڭىزدى اۋدارعىمىز كەلەدى. بۇل كىسى – وتكەن عاسىردىڭ 70-جىلدارىنىڭ وزىندە الاشتىڭ ازاتتىعى جولىندا ساياسي ديسسيدەند بولعان بۇگىنگى كوزى ءتىرى ازاتكەر ساياساتشى. حاسەن  كارىپجانۇلى سوڭعى 25 جىل بويى تىنباستان ەل مەن ۇلتتىڭ مۇددەسى جولىندا ءتۇرلى جولداردان ءوتىپ، قايراتكەرلىك تانىتىپ كەلەدى. ول – قازاق حالقىنىڭ ازاتتىعى جولىندا تۋ ۇستاۋعا تالپىنعان حح عاسىر سوڭىنداعى قاھارمانداردىڭ بىرەگەيى دەۋگە ابدەن تۇراتىن تۇلعا. ول – جەلتوقسان ەرەۋىلىنە  ەرەكشە قاتىسقان باتىر ازامات، «ازات» قوزعالىسىنىڭ ايتۋلى جەتەكشىلەرىنىڭ ءبىرى.

وسى رەتتە ءبىز سىزدەن ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىق مەرەيى قارساڭىندا قوجاحمەت  كارىپجانۇلى حاسەنگە «حالىق قاھارمانى» اتاعىن بەرۋىڭىزدى سۇرايمىز. بۇل اتاق حاسەن  كارىپجانۇلىنا دەگەن باعا ەمەس، ەڭ اۋەلى وسى جولدا ەڭبەكتەنىپ، قايراتتانىپ، جىگەرلەنە ۇلەس قوسقان مىڭداعان وتانداستارىمىزدىڭ ىشىنەن ونىڭ وقشاۋ كورىنگەن جانقيارلىعى مەن وتانشىلدىعىنىڭ شىنايى بەينەسى مەن تۇلعاسىنا دەگەن باعا بولاتىندىعى ءسوزسىز. سول ارقىلى ءسىز اسا قادىرلى دا اياۋلى تاۋەلسىزدىگىمىزدى ارداقتاۋدىڭ ۇلگىسىن قوعام الدىندا عانا ەمەس، تاريح الدىندا پاش ەتكەنىڭىز بولار ەدى. بۇل شەشىم ءسىزدىڭ تاراپىڭىزدان جالپى ۇلت ازاتكەرلەرىنە دەگەن تاريحي ادىلەتتى باعا بولارى ءسوزسىز.

قۇرمەتپەن – «ازات» قوزعالىسىنىڭ ارداگەرلەرى

ارالباەۆ دانيار

ەرعالي سەرىك

جايلىباي ەستاي

ءجۇسىپ ساعات

قاني ارمان

قوشامانۇلى نۇرلىباي

كەنەباي جۇماش

مۇستافا سەيىلحان

نۇرماحان مۋحيت

تاعى باسقالارى

قوجا احمەت حاسەن كارىپجانۇلى

1949 جىلى تامىز ايىنىڭ 9 كۇنى تالدىقورعان وبلىسى، ماتاي ستانتسياسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ماماندىعى - مۋزىكا تەورياسىنىڭ مۇعالىمى، جۋرناليست. الماتى مەملەكەتتىك پ.چايكوۆسكي اتىنداعى مۋزىكالىق ۋچيليششەنى جانە ءال-فارابي اتىنداعى قازمۇۋ-ءدى بىتىرگەن.

1986 جىلى جەلتوقسان وقيعاسىنا بەلسەنە قاتىسۋشى جانە ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ءبىرى دەگەن ايىپ تاعىلىپ، ءتورت جىلعا سوتتالدى. 1989 جىلى «جەلتوقسان» قوعامدىق كوميتەتىن قۇرۋعا بەلسەنە قاتىسىپ، 1990-1994 جىلدارى وسى كوميتەتتى باسقاردى. 1994 جىلى اقش-تىڭ ميننەسوتا جانە ۆاشينگتون قالالارىندا رەسمي جيىندارعا قاتىسىپ ءسوز سويلەدى. 1995 جىلى بريۋسسەل قالاسىندا وتكەن قازاقستانداعى ۇلتارالىق جاعداي تاقىرىبىنداعى كونفەرەننياعا قاتىستى.

2005 جىلى «ۇلت تاعدىرى» قوزعالىسىن قۇرۋعا اتسالىسىپ، ونىڭ ءبىرىنشى قۇرىلتايىندا قوزعالىس توراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ سايلاندى. سونىمەن قاتار، 1993 جىلدان «ازات» قوزعالىسىنىڭ، 2007 جىلدان «جەر ماسەلەسىن شەشۋ» حالىقتىق قوزعالىسىنىڭ توراعاسى قىزمەتتەرىن اتقاردى.

Abai.kz