ازاتتىققا بەت العان كەزەڭنەن باستاپ تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن بۇگىنگى ۇلى دالا ەلىنىڭ ىرگەتاسىن نىعايتۋعا باعىتتالعان ايتۋلى شەشىمدەر قابىلدانا باستادى. سولاردىڭ ەڭ باستىلارىنىڭ ءبىرى – ەلباسىمىزدىڭ شەتتە تارىداي شاشىراپ جۇرگەن قانداستارىمىزدى اتاجۇرتقا شاقىرىپ، قونىستاندىرۋعا ارنالعان كوشى-قون تۋرالى جارلىعى.

ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ­تىڭ الىستا جۇرگەن اعايىندى اتاجۇرت­قا شاقىرۋ تۋرالى باتىل ءارى تاريحي شەشىمىنىڭ ارقاسىندا كوشى-قون ماسەلەسى مەملەكەتىمىزدىڭ ستراتەگيالىق باسىم باعىتىنا اينالدى. ەلىمىزگە شيرەك عاسىرعا جۋىق ۋاقىت ىشىندە ءبىر ميلليونعا جۋىق قازاق كەلىپ قوسىلدى. وتكەن جىلى 24 قاراشادا «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭىنا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلىپ، قايتا قابىلداندى.

ەلباسىمىزدىڭ قازاقستان تاۋەل­سىزدىگىن جاريالاعاننان كەيىن ون بەس كۇن وتكەندە، ناقتىلاپ ايتساق، 1991 جىلى 31 جەلتوقساندا «قازاق راديوسىنان» شەتتەگى قازاقتارعا جولداعان، ەرتەسىنە «ەگەمەندى قازاقستان» گازە­تىنە باسىلعان «قىمباتتى وتانداس­تار! ەجەلگى اتامەكەنىنەن جىراقتاپ قالعان سىزدەردى كەشەگى كۇنگە دەيىن اتا-بابا جەرىنە قايتىپ كەلە الامىز با دەگەن سۇراقتىڭ الاڭداتىپ كەلگەنىن مەن جاقسى بىلەمىن. «تۋعان جەردىڭ ءتۇتىنى دە ىستىق» دەيدى حالقىمىز. قانداس باۋىرلارىمىزدى بايىرعى اتاقونىسىنا تارتۋ ماقساتىندا ادام پراۆوسى تۋرالى ەلارالىق ەرەجەلەردى باسشىلىققا الا وتىرىپ، قازاقستان ۇكىمەتى «باسقا رەسپۋبليكالاردان جانە شەتەلدەردەن سەلولىق جەرلەردە جۇمىس ىستەۋگە تىلەك ءبىلدىرۋشى بايىرعى ۇلت ادامدارىن قازاقستاندا قونىستاندىرۋ ءتارتىبى مەن شارتتارى تۋرالى» ارنايى قاۋلى قابىلدادى. سوندىقتان اتامەكەنگە كەلەمىن دەۋشى اعايىندارعا جول اشىق. اتا-بابا ارۋاعى الدارىڭىزدان جارىلقاسىن!» دەگەن «الىستا جۇرگەن اعايىندارعا اق تىلەك» اتتى اتاقتى جولداۋىن قازاق كوشىن باستاۋدىڭ العاشقى شەشىمى دەپ جۇرگەنبىز. سويتسەك، ولاي ەمەس ەكەن. تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز تاۋەلسىزدىكتى جاريالاۋدان ءبىر ايعا جۋىق بۇرىن قازاق كسر مينيسترلەر كەڭەسىنە 1991 جىلعى 18 قاراشادا «باسقا رەسپۋبليكالاردان جانە شەتەلدەردەن سەلولىق جەرلەردە جۇمىس ىستەۋگە تىلەك ءبىلدىرۋشى بايىرعى ۇلت ادامدارىن قازاق كسر-ىندە قونىستاندىرۋ ءتارتىبى مەن شارتتارى تۋرالى» №711 قاۋلى شىعارتىپ قويعان ەكەن.

20 تارماقتان تۇراتىن ول قاۋلىدا باسقا رەسپۋبليكالاردان جانە شەتەلدەردەن قازاقستاننىڭ اۋىلدى جەرلەرىنە جۇمىس ىستەۋگە تىلەك ءبىل­دىرۋشى بايىرعى ۇلت ادامدارىن قازاق كسر-ىنە قالاي اكەلۋدىڭ تەتىكتەرى مەن جولدارى، اۋىلدى جەرگە كوشىپ كەلگەن سوڭ ولاردى قۇجات­تاندىرۋ، سونداي-اق الەۋمەتتىك، دارى­گەر­لىك، ءبىلىم بەرۋ، تۇرعىن ءۇي، جاڭا ورتاعا بەيىم­دەۋ سىندى تولىپ جاتقان ماسە­لەلەر بويىنشا جەڭىلدىكتەر مەن كومەك­تەر ۇسىنۋ ەگجەي-تەگجەيلى قاراس­تىرىلعان. مىسالى، قاۋلىنىڭ 5-تارماعىندا «حالىق دەپۋتاتتارى جەر­گىلىكتى كەڭەستەرىنىڭ ات­قارۋ كومي­تەتتەرىنە، اگروونەركاسىپ كەشەنىنىڭ كاسىپورىندارى مەن ۇيىمدارىنا باسقا رەسپۋبليكالاردان جانە شەتەلدەردەن قونىس اۋدارعان بايىرعى ۇلت ادامدارىن تۇرعىن-جايمەن قام­تاماسىز ەتۋ ماقساتىندا جەكەلەگەن ازاماتتاردىڭ رەسپۋبليكادان كەتۋى ناتيجەسىندە بوساعان ۇيلەردى نەمەسە پاتەرلەردى ساتىپ الۋ ۇسىنىلسىن» دەلىنىپتى.

دەمەك، تاۋەلسىز قازاقستان ءۇشىن سول «ازاماتتىق قۇجاتتاندىرۋ تۋرالى» №711 قاۋلى شىعارىلعان 18 قاراشا وتە ماڭىزدى تاريحي كۇن دەپ ەسەپتەلۋى ءتيىس. ويتكەنى، بەس قۇر­لىققا تارىداي شاشىراپ كەتكەن قانداستارىمىزدىڭ باسىنىڭ ءوز وتانىندا بىرىگۋى وسى كۇننەن باس­تالدى.

سونداي-اق، بۇل قاۋلىنىڭ 1997 جىلى 13 جەلتوقساندا تۇڭعىش رەت قازاق تىلىندە قابىلدانعان، 2011 جىلى 22 شىلدەدە، 2013 جىل 15 جەلتوقساندا جانە 2015 جىلى 24 قاراشادا پارلا­مەنتتە ءۇش رەت وزگەرىستەر مەن تولىق­تىرۋلار ەنگىزىلىپ، قازىر قولدانىستاعى «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭدى تۇزۋگە ءتۇپ نەگىز بولعانىن دا ايتا كەتۋىمىز كەرەك.

مىنە، سودان بەرى الاتاۋ مەن سارىار­قانى بەتكە العان قازاق كوشى تولاستاعان ەمەس. ەلباسى بۇل جەتىس­­تىكتى ء«بىز 1 ميلليون اعايىن­دى ەلگە قايتاردىق!» دەپ ۇنەمى ماق­تا­نىشپەن ايتىپ كەلەدى. قازىر سول قانداستارىمىز ءوسىپ-ءونىپ، ۇرپاعىمەن 1,5 ميلليوننان اسىپ كەتتى. تاۋەلسىزدىك العانعا دەيىن قازاقستاندا قازاقتاردىڭ سانى 40 پايىزعا جەتەر-جەتپەس قانا بولسا، قازىر 70 پايىزعا جەتتى. سونىڭ ءبىر بولىگى، ارينە، شەتتەن كەلگەن اعايىن­نىڭ ۇلەسىندە.

2015 جىلعى 15 جەلتوقساندا جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىندا پرەزيدەنت: «ول ساياسات وزگەرمەيدى. بىزگە قايتىپ كەلەمىن دەگەن اعايىنعا – قازاقتارعا ەسىك اشىق. ءار ۋاقىتتا كەلىپ، وزدەرى ورنالاسسىن. جاعدايىن جاسايمىز!» دەپ شەگەلەپ تۇرىپ ايتتى.

بيىل – تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدى­عى. سونىمەن بىرگە، الداعى 18 قاراشا­دا №711 قاۋلى شىققالى دا 25 جىل بولادى. ۇلى تويدىڭ اياسىندا قازاق كوشىنىڭ دە شيرەك عاسىرلىق قۋا­نىشى ماقتانىشپەن اتاپ وتىلەتىنى ءسوزسىز. وسى قارساڭدا ۇكىمەت «قازاق­ستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەرەكەلەر تۋر­الى» 2001 جىلعى 13 جەلتوق­سان­داعى №267-ءىى زاڭنىڭ 3-بابىنا تولىقتىرۋ ەنگىزىپ، 18 قاراشانى «ۇلتتىق كوشى-قون كۇنى» ەتىپ بەكىتسە، نۇر ۇستىنە نۇر بولماق.

 اۋىت مۇقيبەك

"ەگەمەن قازاقستان" گازەتى