اقۇشتاپ باقتىگەرەەۆا: «اشكوزدەر بيلەگەن قوعامدا ادىلەت بولمايدى»
بۇگىندە ايەل پەندەسى تۇگىلى، ەركەگىڭ ەڭكەيىپ قالعان بۇقپانتاي زاماندا ەلدىڭ مۇڭىن ايتار ادام تاپپايسىڭ. قوعامنىڭ زارى بيلىكتىڭ تورىنە تىرەلەتىنىن سەزەتىن زيالى قاۋىم ءتىپتى ساياساتى بار ءسوز ايتۋدان قايمىعادى.
بىراق «اقجايىقتىڭ اق شاعالاسى» اتانعان اقىن اقۇشتاپ اپامىز «قوعام توڭىرەگىندە سۇحباتتاسايىق» دەگەن قولقا سالۋىمىزدان تايسالمادى. اپامىزدىڭ ايتارى دا ازات ەكەن. «سارسەنبىدەگى سۇحباتىمىزدىڭ» ءسانىن كىرگىزگەن اپامىزدىڭ سونداعى «سىباعاسى» تومەندەگىدەي بولدى.
فرانتسۋزدار: «ۇلىلار پروۆينتسيادا تۋىپ، پاريجدە ولەدى»، - دەۋشى ەدى، ال ءسىز، كەرىسىنشە، قازىر تۋعان ولكەڭىز ورال قالاسىندا تۇراتىن سياقتىسىز. الماتىدان نەگە «جەرىدىڭىز»؟
- مەن الماتىعا ارمان قۋىپ، ون جەتى جاسىمدا كەلدىم. وسى جەردە وقۋىمدى ءبىتىرىپ، قىزمەت ىستەپ، وتباسىن قۇرىپ، بالا ءسۇيىپ دەگەندەي، قىرىق ەكى جىلىمدى وتكىزدىم. جاستىق شاعىمنىڭ بارلىق قيىندىعى مەن قىزىعىنا وسى الماتى - كۋا. جاڭا عاسىر باستالدى. اكادەميك زەينوللا قابدولوۆ،سازگەر يليا جاقانوۆ اعالار اتىراۋعا، مەن قادىر مىرزا-ءالى اعامەن ورالعا جول تارتتىق. ورتالىقتان شالعاي جاتقان ايماق جاس-تارىنا كورگەن-بىلگەنىمىزدى ايتۋ، انا ءتىل،اتا تاربيەسىن ناسيحاتتاۋ باستى ماقسات بولدى. ەگەمەن ەلگە وسىلاي قىزمەت ەتۋدى ءجون سانادىق. جاسىراتىنى جوق، ءبىر كەزگى المالى دا اسەم الماتىنى ءجيى ساعىناتىنىم راس.
بۇگىندە ايەل پەندەسى تۇگىلى، ەركەگىڭ ەڭكەيىپ قالعان بۇقپانتاي زاماندا ەلدىڭ مۇڭىن ايتار ادام تاپپايسىڭ. قوعامنىڭ زارى بيلىكتىڭ تورىنە تىرەلەتىنىن سەزەتىن زيالى قاۋىم ءتىپتى ساياساتى بار ءسوز ايتۋدان قايمىعادى.
بىراق «اقجايىقتىڭ اق شاعالاسى» اتانعان اقىن اقۇشتاپ اپامىز «قوعام توڭىرەگىندە سۇحباتتاسايىق» دەگەن قولقا سالۋىمىزدان تايسالمادى. اپامىزدىڭ ايتارى دا ازات ەكەن. «سارسەنبىدەگى سۇحباتىمىزدىڭ» ءسانىن كىرگىزگەن اپامىزدىڭ سونداعى «سىباعاسى» تومەندەگىدەي بولدى.
فرانتسۋزدار: «ۇلىلار پروۆينتسيادا تۋىپ، پاريجدە ولەدى»، - دەۋشى ەدى، ال ءسىز، كەرىسىنشە، قازىر تۋعان ولكەڭىز ورال قالاسىندا تۇراتىن سياقتىسىز. الماتىدان نەگە «جەرىدىڭىز»؟
- مەن الماتىعا ارمان قۋىپ، ون جەتى جاسىمدا كەلدىم. وسى جەردە وقۋىمدى ءبىتىرىپ، قىزمەت ىستەپ، وتباسىن قۇرىپ، بالا ءسۇيىپ دەگەندەي، قىرىق ەكى جىلىمدى وتكىزدىم. جاستىق شاعىمنىڭ بارلىق قيىندىعى مەن قىزىعىنا وسى الماتى - كۋا. جاڭا عاسىر باستالدى. اكادەميك زەينوللا قابدولوۆ،سازگەر يليا جاقانوۆ اعالار اتىراۋعا، مەن قادىر مىرزا-ءالى اعامەن ورالعا جول تارتتىق. ورتالىقتان شالعاي جاتقان ايماق جاس-تارىنا كورگەن-بىلگەنىمىزدى ايتۋ، انا ءتىل،اتا تاربيەسىن ناسيحاتتاۋ باستى ماقسات بولدى. ەگەمەن ەلگە وسىلاي قىزمەت ەتۋدى ءجون سانادىق. جاسىراتىنى جوق، ءبىر كەزگى المالى دا اسەم الماتىنى ءجيى ساعىناتىنىم راس.
- قازىرگى ادەبيەت پەن ونەردىڭ اعىمى قالاي كەتىپ بارادى: ءبارى ساۋدا-ساتتىقپەن عانا ولشەنەتىن كەزەڭدە ولەڭگە ورىن قالدى ما؟
- مەيىرىمدى بول، قايىرىمدىلىق جاسا دەگەن سوزدەر ءبىزدىڭ قولدانىسىمىزدان ءتۇسىپ قالعان سياقتى. اتا - نەمەرەسىنە، اكە - بالاسىنا اقشا تابۋدىڭ جولىن عانا ۇيرەتىپ جاتقان ءتارىزدى. اباي اتامىز ايتقان قاناعات پەن راقىمدى ۇمىتتىق. بايلىققا سونشا قۇنىعىپ، ميلليونەر، ميللياردەر اتانۋعا اسىقتىق. اينالاڭا كومەكتەسۋ، ەلىڭنىڭ ەرتەڭىنە قولعابىس بولۋ دەگەن سياقتى ادامدىقتىڭ اق جولىنان بۇلتارىپ كەتتىك. ەگەمەندى ەلدىڭ ەرتەڭى بولاتىن جاڭا تۋعان سابيلەر وزىنە تيەسىلى نەسىبەدەن قۇر قالىپ وتىر. جاسى كەلگەن ۇل شاڭىراق كوتەرە الماي، قىرىققا كەلگەن قىزدارىمىز تۇرمىسقا شىقپاي وتىر. ۇلتتىڭ سانى از، بايتاق دالا تاعدىرىنان ءوز جەكە باسىن كوبىرەك ويلايتىن دۇنيەقوڭىزدار باسىم با دەپ سەزىكتەنەم.
ەندەشە، قازاقتىڭ وسىنداي ماسەلەسىن شەشەتىن مارقاسقا ازاماتتار قايدا؟ سول ازاماتتارىمىزدىڭ وتان، انا، ەل، جار الدىنداعى بورىشى قايدا؟ مۇنداي ماسەلەلەر ايتىلماي، بارلىق ماقسات قالايدا اقشا تاۋىپ، بايۋ بولىپ كەتتى. وسىدان سوڭ كىتاپتار جاتىر وقىلماي. ابايدى وقىتتىق دەگەنمەن، ونىڭ اسىل سوزدەرىن تۇسىنبەيتىن قازاقتار بار. وسىنداي قوعامدا ولەڭگە دەگەن ورىن وتە ازعانتاي عانا قالدى. قازىر ءار بۇتانىڭ تۇبىندە شىرىلداپ قالعان بوزتورعاي سياقتى ساناۋلى عانا اقىن مەن وعان قۇلاق اساتىن ساناۋلى عانا وقىرمان بار. كىتاپ - تاربيە مەن سانانىڭ باستاۋى.وقىماعان ادامنىڭ توپاستىعى مەن سەزىكسىزدىگى بەتىندە تۇرادى.سوندايلاردىڭ باسشى ورىندا وتىرۋى - ەلدىڭ سورى. وسىعان بايلا-نىستى سانا تاربيەسى ءدال قازىر السىرەپ تۇر.
- بۇگىنگى زيالىلاردى قارا باسىنىڭ قامىن ويلاپ، قوعامداعى كىناراتتاردى كورە تۇرا، ۇندەمەستىڭ كەيپىن كيىپ ءجۇر دەپ، جۇرتشىلىق ءجيى كىنالايتىن بولدى عوي. وسى پىكىرگە قوسىلاسىز با؟
- زيالى دەپ وقىعان-توقىعان، پاراساتى مول، قۇداي الدىندا پاك ادامدى ايتۋىمىز كەرەك. قازىر ءبىز مينيسترلەردى زيالى دەسەك، قاتەلەسەمىز. مەن ولاردىڭ تاعىن قىزعانىپ وتىرعان جوقپىن. قازاق ازاماتى بي دە، بولىس تا بولعان. سوندىقتان بيلىكتىڭ تۇتقاسىن ۇستاعان ادام ءادىل بولسىن. ال بۇگىنگىلەردىڭ ادىلدىكتەن ادا قالعان سەبەبى - بىلىققا ابدەن شىرماتىلىپ العان دا، سودان شىعا الماي ءجۇر. سونداي ازاماتتاردى كورىپ وتىرىپ، كەيدە ايايمىن دا. بۇل - قۇلدىقتان دا جامان دۇنيە. سەبەبى، وزىڭدىك پىكىرى جوق، اقشانىڭ جولىندا ءلاپپاي تاقسىر، سىزدىكى جونگە سالىپ، جالپىلداعان سورلى بولىپ قالدى. مۇنداي قارەكەتتى مەن توي مەن ولىمنەن دە كورەتىن بولدىم. ءتىپتى اقشانى قۋعان شەنەۋنىكتەردىڭ ەرتەڭگى كۇنى قارتاياتىنى مەن ءولىمنىڭ بار ەكەنىن ويلامايتىنى تاڭعالدىرادى. وسىعان تولعانعاندىقتان، ءوز ولەڭدەرىمدە:
- ول جاقتا قالاي، اپا، گۇلدەر
كوپ پە،
كۇناسىن كەشىرە الماي جۇرگەن
كوپ پە؟
تىرىدە پارا بەرگىش جىلماقايلار،
ول جاققا ءالى بارىپ
ۇلگەرمەپ پە؟ -
دەپ، تىرىلەر تۇسىنبەگەن مۇڭىمدى جەر قوينىندا جاتقان اناما حات جازۋ ارقىلى تارقاتامىن.
قايتەمىز، وسىنداي ءبىر وپاسىز كەزەڭدە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. مەن مۇنىڭ ءبارىن تۇڭىلگەننەن ايتىپ وتىرعان جوقپىن. دەسە دە، وسكەلەڭ جاستارعا سەنەمىن. تۇسىنەتىندەرى بار، بىراق ولاردىڭ قولى بايلاۋلى. وسىندايدا قازاقتىڭ: «نەشە جۇيرىك بولسا دا، جاۋعا مىنبە جالسىزدى، نەشە شەشەن بولسا دا، داۋعا سالما مالسىزدى» دەگەنى ەسكە تۇسەدى. قازىر بىرەۋمەن داۋلاسساڭ، سوتتا اقشاسى بار، اكەسى باستىق، كوكەسى دەپۋتات جەڭەدى. ەرتەدە بي-بولىستىڭ ءبارى زيالى بولسا، حالىق تۋراسىن ايتقان اقان، ءبىرجان، مۇحيت، احمەت، ماعجان ەسىمدەرىن ەستە ساقتاماس ەدى عوي. اباي مەن ماحامبەتكە نەگە تابىنادى؟ مىڭعىرتىپ مال ايداعان بايلار ەسىمىن نەگە ەستەن شىعارىپ تاستاعان؟ بايلىق ءجۇرگەن جەردە ادىلدىك پەن ادالدىق جوعالادى-اۋ...». التىن كورسە پەرىشتە دە جولدان تايادى» وسىندايدان ايتىلعان.
- انا دەمەكشى، قازىر ەنەدەن دە قادىر قاشتى عوي. بۇرىنعى اجەلەردىڭ نەمەرە-شوبەرەلەرى جانىندا شۇبىرىپ ءجۇرۋشى ەدى، قازىر بالاسىنان تۋعان بالادان باسىن الىپ قاشاتىن بولىپ كەتتى عوي...
- سوڭعى جيىرما جىلداعى قارتايىپ وتىرعان اجەلەر مىناداي قاتىگەز ۇرپاق پەن زاماندى كورگەندىكتەن، ءوز بالاسىنان ءوزى جەريتىن بولدى. ودان دا دالاعا شىعىپ، ءبىر جۇمىسىن ءبىتىرىپ كەلگەندى ارتىق كورەدى. بۇل انا مەن بالانىڭ اراسىنداعى مەيىرىمدىكتىڭ ازايعانىن كورسەتەدى. ەندى ەشكىم كوپ بالا تۋمايدى. سەبەبى، تۋعان بالانى اسىرايتىن، دارىگەرگە قاراتاتىن جاعداي جوق. ون بالاعا دەپ بەرگەن التىن القانى تاعىپ الىپ جۇرگەنىنەن نە پايدا؟ بەس بالانىڭ ءوزىن ۇكىمەتتەن الاتىن جاردەماقى ءۇشىن تۋادى. ال ونىڭ بولاشاعى مەن تاربيەسىن ويلاپ وتىرعان ەشكىم جوق. از-ماز الاتىن جاردەماقىسىنىڭ ءوزىن اكەسى اراققا سالىپ جىبەرەدى. ويتكەنى اۋىل حالقى جاپپاي جۇمىسسىز. ەكى قولعا كۇرەك ىزدەگەندەرى قالاعا كەلۋدە. ولاردىڭ وزدەرى سىز باسقان جەرتولەدە نەمەسە بىرەۋدىڭ توزىعى جەتكەن ساياجايىندا تۇرىپ جاتىر. مۇنايدان ءتۇسىپ جاتقان اقشاعا جاتاقحانالار سالىپ، سولاردىڭ ءبىر-ءبىر بولمەسىنىڭ كىلتىن جاستارعا بەرسەك، بالا دا تۋار ەدى، قازاقتىڭ سانى دا وسەر ەدى. مۇنىڭ ءبارى - قازاننىڭ قۇلاعىن ازاماتتىق بورىشىن بىلمەيتىن جاۋاپسىزداردىڭ ۇستاپ وتىرعاندىعىنان.ۇلەسكەرلەرگە سالىنعان ۇيلەردىڭ كوبىندە جوعارىداعىلاردىڭ دا «ۇلەسى» بار-اۋ دەپ ويلايمىن.
- قازاقتىڭ «ايتىلماعان ءسوز - جەتىم» دەگەن ءسوزىنىڭ تونىن اۋدارىپ، «تىڭدالماعان ءسوز - جەتىم» دەسەم، وسى ايتىلعانداردىڭ تىڭداۋشىسى كىم بولۋعا ءتيىس دەپ ويلار ەدىڭىز؟
- مۇنىڭ ەڭ ءبىرىنشى تىڭداۋشىسى قولىندا بيلىگى بارلار بولۋعا ءتيىس. مەن جايلى حالىق قالاي ويلايدى، قانداي قىلىعىمدى كورىپ وتىر دەپ، ءبىر ءسات جان-جاعىنا قارايلاۋى قاجەت. حالىقتى الداعانمەن، قۇداي كورىپ تۇر-اۋ دەگەن وي ولاردا جوق-اۋ دەگەن وي كەلەدى.
- بۇگىندە جازعانىن كىتاپ ەتىپ شىعارا الماي، شىعارسا، وتكىزە الماي جۇرگەن اقىنداردىڭ جاي-كۇيى تۋرالى نە ايتاسىز؟
- ايتىپ وتكەنىمدەي، بۇتا تۇبىندە شىرىلداعان تورعايداي اقىن ءۇنى مىنا شۋلى عاسىردا سان قۇلاققا جەتپەيدى، كوبى كەرەڭ دە، قالعانى ۇيالى تەلەفون سىمىمەن تىعىنداۋلى عوي. ونىڭ ۇستىنە، ءمان-ماعىناسى جوق اقشالىلار شىعارعان كىتاپ تا قاپتاپ كەتتى. ال ميلليونداپ بولىنگەن قارجى ءبىر كەرىم «تەندەر» دەگەن پالەگە تۇسەدى. ونى سويعان مالدىڭ مۇشەسىنشە بولىسەدى دەپ ەستيمىن. سونىڭ جۇزدەن ءبىرىن كىتاپ ناسيحاتىنا بولسە دە، از بولماس ەدى-اۋ. بىراق اباي ايتقان قاناعات، راقىم جوق قوي،ولار تەك الا بەرسەم دەيدى، تويمايدى. ماشيناسى بارعا ۇشاق كەرەك، ۇشاعى بارعا كەمە كەرەك، كەمەسى بارعا تۇلپار كەرەك، تۇلپارى بارعا توقال كەرەك. ال ول توقالعا شەتەلدە ساراي كەرەك، كەرەك، كەرەك، كەرەك... اشكوزدەر بيلەگەن قوعامدا ادىلەت دەگەن بولمايدى، ولار ۋادەسىندە تۇرمايدى. وسىدان ادامدىق، ازاماتتىق كەلبەتىن جوعالتقان،تەك ءبىر-بىرىمەن كۇندىكشە اقشا ءۇشىن دوستاسقان ساتقىندار ءومىر سۇرەدى، ونى كورگەن ۇرپاق ازادى. ەستى بولسا بالاسى نەمەسە نەمەرەسى وسكەندە، ولاردان جيىركەنەتىن كۇن تۋادى. تالانتتى اقىن-جازۋشى وسىنىڭ ءبارىن ءوز شىعارماسىندا ۇرپاققا جازىپ قالدىرادى. ونداي كىتاپ قازىر شىقپاسا دا، كەيىن شىعادى. ءادىل ءسوز ولمەيدى.
- جازۋشىلار وداعىنىڭ باتىس قازاقستانداعى ءبولىمىنىڭ قۇلاعىن ۇستاپ وتىرسىز. ەل اراسىندا جازۋشىلار وداعىن مەرەيتوي وتكىزۋ مەن جانازادا سويلەۋ مەكەمەسىنە اينالىپ كەتتى دەپ مىنەيتىندەر قاتارى كوبەيىپ كەتتى عوي...
- وسىنداي الاس-قاپاس كەزدە كەرەمەت جازۋشىلارىمىز بىرىنەن سوڭ ءبىرى دۇنيە سالدى. مىناداي جاعدايعا جازۋشىلاردىڭ جۇرەگى شىدامادى-اۋ، ءسىرا. سوندىقتان جازۋشىنى جازۋشىلار وداعى كومبەسە، كىم جەرلەيدى؟! جازۋشىلارعا قالاماقى تولەمەي، كىتابىڭدى ءوزىڭ شىعار دەپ تەنتىرەتىپ جىبەرگەن سوڭ، ول شاڭىراقتا قانداي قۇرمەت قالسىن. بۇدان سوڭ جازۋشىلار دا ازىپ-توزدى. قالتالىلار ءتىلدى جوقتاعان جازۋشىعا كۇلىپ قارايتىن بولدى. ال شىن مانىسىندە اقىن مەن جازۋشىنىڭ ءسوزى ءبۇتىن ءبىر ۇلتتى تاربيەلەيدى. نەگە شەتەلدىكتەر تەاتر مەن ءتول ونەرىن قاتتى قۇرمەتتەيدى دەيسىز؟ ءبىز سونداي رۋحاني تاربيەدەن كوز جازىپ قالدىق. قازىر وپەرا مەن بالەتتىڭ وزىنە تەاترعا جانى جاقىندار عانا بارادى.
- ال بۇگىندە وداقتىڭ باتىس قازاقستان بولىمشەسى ادەبيەت پەن مادەنيەتتىڭ اينالاسىندا قانداي يگى شارالار اتقارىپ جاتىر؟
- كىشكەنتاي وبلىستاعى وداقتىڭ بولىمشەسىن بىرلەستىك ەتىپ قويسا، وعان ۇكىمەت تاراپىنان ءمان بەرىلمەسە، وندا قانداي ىستەر اتقارىلماق؟ ايتەۋىر سوڭعى ەكى جىلدان بەرى باتىس قازاقستانعا قازاقشا وقىعان، قازاقشا تاربيە كورگەن اكىم باقتىعوجا ىزمۇقامبەتوۆ كەلىپ، ءىسىمىز وڭعا باسقان سىڭايلى. اقجايىق اقىن-جازۋشىلارىنىڭ ءولى-ءتىرىسى بار، 20 توم كىتابىن شىعاراتىن مۇمكىندىككە قول جەتكىزدىك. اكىمدىك تاراپىنان اي سايىن جازۋشىلارعا ستيپەنديا بەرىلەدى. وسىلايشا تام-تۇمداپ، ولمەستىڭ كۇنىن كورىپ وتىرمىز. شىعارعان كىتاپتارىمىزدىڭ اراسىندا جارتى عاسىردان بەرى جارىق كورمەگەن ادەبيەتشى عالىم، اكادەميك قاجىم جۇماليەۆ، ومىردەن ەرتە كەتكەن ساعات ابدۋعاليەۆ، مۇحادەس ەسلامعاليەۆتەر بار.تالانتتارعا ەرەكشە كۇتىم بولماسا، جارالى جولبارىستاي ىڭىرانىپ ءومىر سۇرەتىنى انىق. جارالى جۇرەكتەن اسقاق ءان تۋمايدى. قوعامداعى ءارتۇرلى ادىلەتسىزدىك اقىن-جازۋشىلاردىڭ ءجۇرەگىن جارالاپ وتىر. امال نە، اباي دا باي بالاسى بولا تۇرا زار جىلادى، ەلىم دەگەن ماحامبەتىنىڭ دە باسىن كەستى بۇل قازاق...
- اقىن-جازۋشىلاردىڭ اراسىندا بىرەۋ ەكىنشىسىن ماقتاسا، ءۇشىنشىسى ونى ءباسپاسوز ارقىلى داتتاپ شىعاتىن بولدى. قازاق ادەبيەتىندە جۇلدىزى جارىق سانالعان جازۋشىلاردىڭ ءبىرى مۇحتار ماعاۋيندى ءباسپاسوز بەتتەرىندە اشىقتان-اشىق قارالاۋ تۇرعىسىنداعى ماقالالار دەندەپ كەتتى. ءبىزدىڭ زيالىلار نەگە ءبىر-بىرىنە توپىراق شاشۋدان اسا الماي ءجۇر؟
- ماعاۋين قازاق ادەبيەتىنىڭ قيىن كەزەڭىندە بەس عاسىر بۇرىنعى جىراۋلارىمىزدى اشتى عوي. مۇنى ونىڭ ەرلىگى دەپ تانۋ كەرەك. ول كىسىنىڭ وسى ءبىر ەڭبەگى ۇلتتىق سانانى وياتتى. وسىنداي تالاس-تارتىس كەزەڭدە ۇساق، كۇيكى اڭگىمەنى كورمەيىن دەدى مە، ەرىكسىز شەتەلگە كەتىپ قالدى. ول كىسىنىڭ پروزاسىنداعى ۇلتتىق كورىنىستەر مەن ءسوز ساپتاۋىنان-اق ۇلتىن سۇيەتىن ازامات ەكەنى كوزگە ۇرىپ تۇرادى.
سونداي ادامدى «جاقسى كورىنۋ» ماقساتىندا داتتاپ جۇرگەندەر جەتەرلىك. ءبىزدىڭ قازاق جاقسى بولساڭ كۇندەپ، اسىپ بارا جاتساڭ جالا جابا سالاتىن حالىق ەمەس پە؟ ءبىر-ءبىرىنىڭ ۇستىنەن ارىز جازۋعا شەبەر. بۇل - اقىل-پاراساتى تومەندەردىڭ ارەكەتى. ناعىز ۇلتتىق مۇددەنى كوزدەگەن ادامداردىڭ بىرەۋدى داتتاۋعا دا مۇرشاسى كەلمەس ەدى. اشىعىن ايتقاندا،وزدەرى ماعاۋين بولا الماعان سوڭ، ونىڭ جاعاسىنا جارماسادى.
- ءبىر باسىلىمعا بەرگەن سۇحباتىڭىزدا بازاردا جۇرگەن ايەلدەر بالالارىن قۇلدىققا تاربيەلەپ جاتىر دەگەندى ايتىپسىز. وسى پىكىرىڭىزدى تارقاتىپ بەرىڭىزشى.
- بازاردا پاقىر تىرلىك كەشكەن اناسىنىڭ ءومىرىن كورگەن بالا ەلىم دەپ قايدان كەۋدە سوقسىن؟! نامىسى قايرالعان ءبىردى-ەكىلىسى عانا مىقتى بولىپ شىقپاسا. مەن قازاق ايەلى مەن قىزى جايلى وتە كوپ ايتتىم، قايتالاي بەرگىم كەلمەيدى. ەل بولۋ، ۇلت بولۋ ايەلگە كەلىپ تىرەلەدى، ادامزاتتىڭ تاربيەشىسى - انا. بۇل - «تاسجارعان» مەن ەكەۋمىزدەن گورى، ۇلكەنىرەك ورىندار اينالىساتىن مەملەكەتتىك ماڭىزى بار ماسەلە.
- ماسەلە ايەلگە سۇيەۋ بولاتىن ەركەكتەردىڭ ازايىپ بارا جاتقانىندا ەمەس پە؟
- ارينە، ەركەكتەردىڭ ءوزى بيزنەسى بار قالتالى ايەلدەردىڭ قولىنا كىرىپ الىپ، باس ساۋعالاپ ءجۇر عوي. قالا بەردى باستىقتىڭ قىزىن الۋعا ۇمتىلادى. سوندىقتان قازاق ايەلىن بازاردا تەنتىرەتىپ قويدى... وزبەكتەردە ەرى عانا بازاردا ساۋدا جاساپ تۇرادى. وشاقتا قالۋ قورلىق ەمەس. ايەل زاتىنا ۇيىندە ەرىنىڭ تاماعىن دايارلاپ، بالاسىن ەركەلەتىپ وتىرعانعا نە جەتسىن! قىزدارىمىز يبالىعىنان، يناباتتىلىعىنان ايىرىلدى. اشىق-شاشىق جۇرەتىن قىزداردان جىگىتەردىڭ ءوزى شوشيتىن بولدى. قاسىندا جۇرگەن اناسى قىزىنىڭ ءجۇرىس-تۇرىسىنا ءمان بەرمەيتىن كۇيگە تۇستىك.
- ءبىر-ءبىرىنىڭ باسىن جارىپ، اتىسىپ-شابىسىپ جاتقان، بارلىق تىرلىگىن پاراعا تىرەپ قويعان قازاقتىڭ بۇگىنگى كۇيكى تىرلىگى شابىتىڭىزعا توسقاۋىل بولىپ جۇرگەن جوق پا؟
- ولەڭىمىزدە شالقىعان قۋانىشتى جولداردىڭ بولماۋى وسى قوعامنىڭ كورىنىسى عوي. اينالاڭداعى ادىلەتسىزدىككە بولا شىرىلداپ جۇرگەن سوڭ، جۇرەكتەن مۇڭدى جولدار عانا شىعادى دا. اقىن ءوزى وتكەرگەن ۋاقىتتىڭ شىندىعىن جازادى. ول بۇرىن دا سولاي بولعان جانە جالعاسا دا بەرەدى. ءبىزدىڭ ءومىر سۇرگەن كەزەڭنىڭ تاريحىن كەيىنگى ۇرپاق قويىن داپتەرلەرىمىزدەن وقىپ، بىرەۋدىڭ يتتىگىن، بىرەۋدىڭ دۇرىستىعىن زەردەلەر دەگەن ۇمىتتەمىن.
- راقمەت، اپاتاي، اڭگىمەڭىزگە!
اڭگىمەلەسكەن -
دينار كاميلوۆا،
«وبششەستۆەننايا پوزيتسيا» گازەتءى
