كەشە الماتىداعى عالىمدار ۇيىندە ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى جالپى جينالىسىنىڭ كەزەكتەن تىس سەسسياسى بولىپ ءوتتى
بۇگىندە قازاقستاننىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى قوعام دامۋى¬نىڭ ماڭىزدى ماسەلەسىن شەشۋگە زور ۇلەس قوسقان، الەمدىك عىلىمي قوعامداستىق مويىنداعان 176 اكادەميگى بار ەلىمىزدىڭ جەتەكشى عىلىمي ۇيىمى بولىپ تابىلادى. اكادەميا قۇرامىندا 6 سالالىق جانە 10 ايماقتىق بولىمشەلەر مەن فيليالدار جۇمىس ىستەيدى.

كەشە الماتىداعى عالىمدار ۇيىندە ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى جالپى جينالىسىنىڭ كەزەكتەن تىس سەسسياسى بولىپ ءوتتى
بۇگىندە قازاقستاننىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى قوعام دامۋى¬نىڭ ماڭىزدى ماسەلەسىن شەشۋگە زور ۇلەس قوسقان، الەمدىك عىلىمي قوعامداستىق مويىنداعان 176 اكادەميگى بار ەلىمىزدىڭ جەتەكشى عىلىمي ۇيىمى بولىپ تابىلادى. اكادەميا قۇرامىندا 6 سالالىق جانە 10 ايماقتىق بولىمشەلەر مەن فيليالدار جۇمىس ىستەيدى.
سەسسيادا عىلىم اكادەميا¬سى¬نىڭ الدىندا تۇرعان وزەكتى دە كوكەيكەستى ماسەلەلەر ءسوز ەتىلدى. اكادەميك ءا.نىسانباەۆ “ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداعان “داعدارىس ارقى¬لى – جاڭارۋ مەن دامۋعا” اتتى جولداۋىنا وراي جانە “نۇر وتان” حالىقتىق-دەموكراتيالىق پارتياسى جالپى حالىقتىق تۇعىر¬ناماسىنىڭ جۇزەگە اسۋىن قولداۋعا باعىتتالعان، قوعامنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە مادەني دامۋىنداعى عىلىمنىڭ ءرولى تۋرالى بايانداما جاسادى. جارىسسوزگە شىققان اكادەميك د.كىشىبەكوۆ جالپى عىلىمنىڭ تەوريالىق تياناعىنا، ءبىزدىڭ قوعامداعى يدەيالىق تاربيەگە كو¬ڭىل ءبولدى. فيلولوگيا عىلىم¬دا¬رى¬نىڭ دوكتورى، بەلگىلى جازۋشى ح.ادىباەۆتىڭ قىزعىلىقتى دا مازمۇندى بايانداماسى “امبەباپ اقيقات – ادامزاتتىڭ ءومىر ءسۇرۋ زاڭى” دەگەن ماڭگىلىك قۇندى¬لىق¬تار تاقىرىبىن قاۋزادى. بۇدان سوڭ ۇعا پرەزيدەنتى، اكادەميك م.جۇرىنوۆ عىلىم اكادەمياسى تورالقاسىنىڭ قىزمەتى جايلى ەسەپ بەرىپ، الدا تۇرعان مىندەت¬تەرگە كەڭىنەن توقتالدى. ەسەپتى كەزەڭدە جىل سايىنعى ۇلتتىق بايان¬دامانىڭ كەزەكتى بەسىنشى تومى دايىندالدى. ول “ۇلتتىق يدەيا – قازاقستان دامۋىنىڭ نەگىزى” باعدارلاماسى بويىنشا 2007-2009 جىلدارعا ارنالعان مەم¬لەكەتتىك تاپسىرىس اياسىندا ورىندالعان. مۇندا اگرارلىق، بيولوگيالىق جانە مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ جاي-كۇيى مەن پەرسپەكتيۆالىق باعىتتارى، دامۋ ۇردىستەرى بايىپتالىپ زەردەلەندى. عىلىم اكادەمياسى الەمنىڭ 78 ەلىنىڭ ۇلتتىق كىتاپحانالارىنا تا¬رايتىن 8 اكادەميالىق جۋرنال¬دى شىعارۋ ارقىلى وتاندىق عىلىم جەتىستىكتەرىن ناسيحاتتاپ كە¬لەدى. عىلىم مەن تەحنيكا سالا¬سىنداعى سىيلىقتارعا كونكۋرس¬تار، كورمەلەر، كونفەرەنتسيالار مەن سيمپوزيۋمدار وتكىزۋدە. سونداي-اق، حالىقارالىق عىلىمي ىنتىماقتاستىقتى جولعا قويىپ، ىرگەلى عىلىمي-زەرتتەۋلەر بويىن¬شا جۇمىستار جۇرگىزۋدە. اكادە¬ميا ءوز قۇرامىندا جۇمىس ىستەيتىن فارماكولوگيا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىن، بيوەتيكا جونىندەگى كوميتەتتى قۇردى. تورالقا ىرگەلى زەرتتەۋلەر باعدارلاماسى بويىن¬شا 4 عىلىمي جوبانىڭ ورىن¬دالۋىن قامتاماسىز ەتتى. بۇگىندە اكادەميا جانىندا “قر ۇعا زەرتتەۋ ورتالىعى” جۇمىس ىستەيدى.
ارينە، عىلىم اكادەميا¬سى¬نىڭ قازىرگى جاي-كۇيى، عالىم¬دار¬دىڭ جاعدايى ءالى دە بولسا جاق¬سارتۋدى، مەملەكەت تاراپىنان كو¬بى¬رەك كوڭىل ءبولۋدى تالاپ ەتەتىن¬دەي. سوڭعى ۋاقىتتا عىلىم اكا¬دە¬مياسى تىكەلەي مەملەكەت قۇزى¬رىنا كوشسە ەكەن دەگەن تىلەكتەر كوبىرەك ايتىلۋدا. قازىر مۇنداعى ەكى جۇمىس ءتۇرى عانا مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن قارجىلاندىرىلادى. قالعان جۇمىستار كوبىنە-كوپ قوعامدىق نەگىزدە اتقارىلۋدا. بۇل جاعدايدا ءوندىرىس دامۋىنا ىقپال ەتەتىن ىرگەلى عىلىمدى دامىتۋ استە مۇمكىن ەمەستىگى بەلگىلى.
بىراق، كوڭىلگە ءۇمىت ۇيالاتار¬لىق وڭ قادامدار دا بارشىلىق. اتاپ ايتقاندا، وتكەن جىلى كونس¬تيتۋ¬تسيا¬لىق رەفورما جۇرگىزىلگەن كەزدە ونىڭ قوعامدىق بىرلەستىك¬تەردى قارجىلاندىرۋعا تىيىم سالاتىن بەسىنشى بابى وزگەرتىلگەن. ەندى عىلىم اكادەمياسى اتاۋلى تۇردە قارجىلاندىرىلا الادى. سونىمەن بىرگە، قازىرگى ۋاقىتتا “عىلىم تۋرالى” زاڭنىڭ جاڭا ءماتىنى تالقىلاۋدان وتۋدە. وسى زاڭ قابىلدانعاننان كەيىن ۇلت¬تىق عىلىم اكادەمياسى قازاق¬ستان ۇكىمەتىمەن كەلىسىم-شارت نەگىزىندە جۇمىس ىستەيتىن بولادى. 10 ماۋسىمدا مەملەكەت باسشىسى¬نىڭ قاتىسۋىمەن عىلىم ماسەلە¬لەرى بويىنشا ساليقالى كەڭەس وتەدى دەپ كۇتىلۋدە. بۇدان كەيىن “عىلىم تۋرالى” زاڭ پارلامەنت¬تە تالقىلانىپ، رەسپۋبليكاداعى عىلىمنىڭ دامۋىنا بايلانىستى كوپتەگەن ماسەلەلەر ايقىندالىپ، ءبىر¬قاتار تۇيتكىلدى سۇراقتار ءوز شەشىمىن تاپپاق.

قورعانبەك امانجول.
«ەگەمەن قازاقستان» گازەتى  29 مامىر 2009 جىل