بىزدە بارلىق جاعدايدىڭ، قامقورلىقتىڭ، سىي-قۇرمەتتىڭ ەسترادا فانەرششيكتەرى مەن ايتىسكەرلەرگە عانا جاسالاتىنى نەسى ەكەن؟! Əۋ باستان قازاقتىڭ كيەلى دومبىراسىنىڭ يەسى ءəنشى مەن كۇيشى ەمەس پە ەدى؟

بۇگىنگە ايقىن بولعان ءبىر انىق جايت بار: ول قازاقتىڭ əلەمدەگى ەڭ باي مۋزىكالىق مۇراعا يە حالىق ەكەندىگى. زامانا تەزىنەن ءوتىپ، بۇگىنگە جەتكەن ون مىڭداي كۇي مەن بەس مىڭداي ءəنىمىز بار ەكەن! بابالاردان ميراس بولعان بۇل شىعارمالاردى دۇنيەگە əكەلگەن التىن ساۋساق əنشىلەر مەن كۇيشىلەر ەدى عوي. بۇل كۇندە سول مۇرانى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ، ەلگە ناسيحاتتاپ جۇرگەندەر تاعى دا سول əنشىلەر مەن كۇيشىلەرىمىز ەمەس پە؟! ەندەشە، "التىن دومبىرا" كۇيشى مەن ءəنشىنىڭ جولى عوي.

نەگە "التىن دومبىرادان" ءəنشى، كۇيشى ونەرپازدار سىرت قالادى؟! ءبىرجاننىڭ قولىنداعى دومبىراسىن تارتىپ العان "جانبوتا پوشتابايشىلىق" قاشانعا دەيىن جالعاسادى؟! 

اقىرى باستاعان سوڭ، ايتايىن، قازاق قوعامىندا ءبىر قىزىق (بəلكىم شىجىق) قۇبىلىس ورىن الىپ وتىر: ونەر دەسە، قازاقتىڭ كوز الدىنا اۋىز جىبىرلاتقىش فانەرششيك əنشىلەر مەن ساقالى بار، مۇرتى جوق، شاپانىن سۇيرەتكەن ايتىسكەرلەر عانا كەلەتىن بولعان كۇنگە جەتتىك. بۇل كۇندە جۇرت دۇنيەدە بۇدان اسقان ونەر بار دەپ ويلامايتىن بولعان. Əيتپەسە، ونەردىڭ تورەسى əن مەن كۇي ەدى عوي، قاشاندا! بۇرىنعى قازاق ءۇشىن سولاي بولعان. "قۇلاقتان كىرىپ بويدى العان əسەم əن مەن ءتəتتى كۇي" ونەردىڭ اسىلى، جاۋھارى سانالعان. وسىلاي دەگەن اباي: "مال ءۇشىن جانىن جالداپ، قوبىز بەن دومبىرا الىپ، توپتا سارناعان" اقىنداردى جەك كورگەن.

ال قازىر نە بولدىق: ءəنشى مەن كۇيشىنى كۇرەسىنگە تاستادىق. ولاردىڭ اۋزىنداعى نەسىبەسىن فانەرششيكتەر مەن ۋاحابيت ايتىسكەرلەرگە جۇلىپ الىپ بەردىك. سالىستىرۋ ءۇشىن ايتايىن: Əمىرە قاشاۋباەۆ اتىنداعى جəنە جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق əنشىلەر كونكۋرسىنىڭ باس بايگەسىن العان əنشىگە بەرىلەتىن جۇلدە ەكى ءجۇز مىڭ تەڭگە. ال ايتىسكەرلەرگە بەرىلىپ جۇرگەن "التىن دومبىرانىڭ" قۇنى 120 مىڭ دوللار تۇرادى دەيدى، راس بولسا. استا توك وتەتىن استاردا تىگىلەتىن 50, 100 مىڭ دوللاردىڭ قىمبات كولىكتەرىن بىلاي قويىڭىز. ال سول استاردا قازاقتىڭ ءəنى مەن كۇيىنە ورىن جوق.

سەبەبى ۇكىلى دومبىرالى ءəنشى مەن كۇيشى اس يەسىنە ءتيىمسىز. ويتكەنى ءəنشى مەن كۇيشى ونىڭ ءبىر زاماندا كىم بولعانى بەلگىسىز (قازىر باتىر ياكي بي) اتا باباسىن ماداقتاپ، ماقتاپ، جىرلاپ، "نۇرلاپ" بەرمەيدى عوي. سوندىقتان قاي استا، ايت پەن تويدا بولسىن: "الاتاۋدان، ارقادان اقىندارىم كەلىپسىڭ", ال ء"əنشى مەن كۇيشىنى قويداي قۋ قامشىمەن" دەيتىن "تاپقا بولۋشىلىك" سالتانات قۇرىپ العان. ءتىپتى، دوس-جارانىڭ تويىنا بارساڭ، دومبىرا ورنىنا ديسك سۇرايتىن حالگە جەتتىك. 

مىنەكي، اعايىن، ونەر مەن ونەرپازدى وسىلاي الالايتىن بولدىق. سەبەبى ءəنشى مەن كۇيشىدەن "پايدا" جوق. تىم بولماسا، "دۇرىستاپ" ۋاحابيست بولا المايدى. ويتكەنى "قۇرعىر" əن مەن كۇي تىم بيىك، تىم اسقاق. جەردەگى جەمگە كوزى قىزارىپ تۇسپەيدى. كىمنىڭ تارىسى پىسسە، سونىڭ تاۋىعى بولمايدى. ال قازىر بيلىككە "تاۋىق" كەرەك. ويتكەنى تاۋىقتان كەلەر قاۋىپ جوق. قيتۇرقى اعىمدارعا دا سولاي. ء"دىن تاراتۋ" ءۇشىن "تاۋىقتار" تاپتىرمايتىن "قۇس". "شىركىن، تاۋىق، شىر اينالار، جەمىڭ بولسا، قولىڭدا..!"

ەرلان تولەۋتاي

Abai.kz