شوۋ – توبىردىڭ ەرمەگى. قازاققا وسى كەرەك پە؟
كەشەلى بەرى «ابايدى قورلاعان ءانشى زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرۋى ءتيىس»، «شال» مەن «كەلىن» قازاقتى قورلاعان فيلمدەر» دەگەندەي ماتەريالدار وقىپ شىقتىم. توق ەتەرى – مىناۋ: «بۇلار قازاقتىڭ ار-نامىسىن اياققا تاپتاپ، شوۋ جاساپ وتىر» دەگەنگە سايادى. بۇل - ءبىر.
بىردە نۇرلان قويانباەۆتىڭ «تۇنگى ستۋدياسىنا» قاتىسقان بەكبولات تىلەۋحان اعامىز ايتىستان جۇلدىزدى شوۋ جاسادى ەكەن دەپ رەنجۋدىڭ قاجەتى جوق دەدى.
- باياعىدا تورعايدا ايسا دەگەن لاقپا ايتىسكەر اقىن بولعان... بىراق سول ايسا ولەڭ شىعاردى ەكەن دەپ، قازاق پوەزياسى توقتاپ قالعان ەمەس. ودان كەيىن قادىر مىرزاليەۆ، تۇمانباي مولداعاليەۆ، فاريزا وڭعارسىنوۆا، مارالتايعا شەيىن كەلە جاتقان پوەزيا توقتاپ قالعان جوق قوي؟! - دەي كەلە:
- جالپى كەز كەلگەن نارسەنى ناسيحاتتاپ، پوپۋلياريزاتسيا جاساۋدىڭ ءبىر جولى شوۋ ەكەنىنە كەلىسەمىن،- دەگەندەي پىكىر ءبىلدىردى. بۇل ەندى – كوپتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن دۇنيەلەر. «شال» دا، «كەلىن» دە، شوۋ-ايتىس تا... قوش.
شوۋ دەگەن نە ءوزى؟ «كرەاتيۆ»، «جاڭا فورمات»، «ەكسپەريمەنت» دەگەندى بىلمەيدى ەمەس، ءبىز دە بىلەمىز. «زامانىڭ قانداي بولسا، بوركىڭ سونداي» دەگەن. بولا بەرسىن، جارايدى.
وتكەن جىلدارى ءبىر ماۋسىم بويى جەتىنشى ارنادا «Super اجەلەر» شوۋى كورسەتىلدى. الگى جوبا تۋرالى تەلەارنا مىناداي تۇسىنىكتەمە بەرگەن ەكەن:
«Super اجەلەر» اتتى جاڭا ءتول جوبامىزدا بارلىق تاپتاۋرىندى جوققا شىعارامىز. قازىرگى اجەلەر جاستاردان قالىسپايدى، ءتىپتى ولاردان اسىپ ءتۇسۋى دە مۇمكىن: تۇنگى كلۋبتىڭ face-controlىنەن وڭاي ءوتىپ، سۋشي-باردا تاماقتانادى، ادەمى بيلەپ، سپورتتىق كولىكتى ەركىن جۇرگىزۋى دە مۇمكىن!».
اتالعان شوۋدىڭ بىرنەشە شىعارىلىمىن كوردىم. ون شاقتى نەمەرەسى بار اجەمىز: «كەمپىر دەپ كىم ايتتى مەنى، مەن ءالى قىزبىن» دەيدى. «وسى شوۋعا قاتىسۋ ءۇشىن شالىمنان قاشىپ كەتتىم» دەيدى. «وسىلاي دا وسىلاي» دەپ جەلپىلدەگەن «اجەلەرىمىز» ەلدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەلگەن سياقتى... ال، جوبانىڭ انايى ينتەرەرىن، جابايى «ستسەنارنىي حودتارىن»، تاپسىرمالارىن كورسەڭىز عوي، ادام جيىركەنەدى. ەستەتيكا دەگەن مۇلدە جوق. اجەلەرىمىز كوشەدە ءان ايتىپ، قايىر سۇراپ وتىر.
ال ەندى بۇل شوۋدىڭ نەمەرەلەرىنە ايتار ۇلگىسى مەن عيبراتى قانداي؟ قازاقتا اجەنىڭ اتقارار ميسياسسى وسى بولعانى ما؟ Super اجەگە باس جۇلدە - 1 000 000 تەڭگە ەكەن. عاسىرلار بويى قالىپتاسقان اتا-اجە ينستيتۋتىنىڭ تاس-تالقانىن شىعارۋدىڭ قۇنى – بار بولعانى 1 ميلليون تەڭگە. سولاي ەكەن دەپ، ەندى 2 ميلليون تەڭگە جۇلدە تىگىپ، ءتاسپى تارتىپ، رەپ وقىعان Super اتالاردى شىعارايىق. تاعى 3 ميلليون تىگىپ بەسىككە تۇكىرىپ، داستارحاندى تەۋىپ وتىرعان Super كەلىندەردى شىعارايىق. بىزگە جەتىسپەي جۇرگەنى شوۋ ەكەن عوي؟! رەسپۋبليكانىڭ بارلىق جەزوكشەلەرىن جيناپ الىپ، دومبىرا ۇستاتىپ، كيەلى ساحناعا الىپ شىعايىق. باس جۇلدەگە 10 ميلليون تەڭگە تىگەيىك. وتاندىق ارنالاردان كورسەتەيىك. شوۋعا سونشالىقتى ءزارۋمىز عوي ەندى.
سوندا دەيمىز دە، ءبىر ماۋسىم بويى كورسەتىلگەن «Super اجەلەرگە» ءلام-ميم دەگەن جوقپىز. «شال» مەن «كەلىندى» سىناعاندا الدىنا جان سالماعان اعايىندار قايدا؟ بىردە-بىرەۋى، بىردە-ءبىر بۇقارالىق اقپارات قۇرالى جاق اشقان جوق.
ء«ومىردىڭ ءوزى – تەاتر» دەۋشى ەدى بۇرىنعىلار. بىراق تەاتر سياقتى مارتەبەلى ونەر سونشالىقتى تومەن دەڭگەيگە تۇسكەن ەمەس. بۇگىندە ء«ومىردىڭ ءوزى – شوۋ» دەگەنىمىز دۇرىس بولار...
دەگەنمەن دە، شوۋ – توبىردىڭ ەرمەگى. باياعىدا ءبىر كوسەم: «وتارلانۋشى ەلگە كۇنى-ءتۇنى ويىن-ساۋىق كورسەتىپ، شوۋدان-شوۋعا "جەتكىزۋ" كەرەك» دەگەن ەكەن.
ال كۇنى-ءتۇنى شوۋ كورىپ وتىرعان حالىق ۇلت بولىپ قالىپتاسا الا ما؟
جاقىندا ماعجان جۇماباەۆتىڭ «ساۋاتتى بولىندا» مىنداي جولدارعا كوزىم ءتۇستى: «قازاق ەش ۋاقىتتا وسپەيدى، ونبەيدى. نەگە؟ ناداندىعىمىزدان». وسى سوزگە قوسىپ ايتارىمىز جوق ازىرگە.
دۋلات امانجول
Abai.kz