فرانتسيانىڭ ءالپى تاۋلارىنىڭ مۇزارت شىڭدارىندا ءبىر ادامنىڭ، ياعني، كومەكشى ۇشقىشتىڭ جەكە تاعدىرىنداعى تۇسىنبەستىكتىڭ كەسىرىنەن، دالىرەك ايتقاندا، 27 جاستاعى ۇشقىش اندرەاس لۋبيتسكە (سۋرەتتە) جۇكتى قالىڭدىعى تۇرمىسقا شىعۋعا ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى بولعاندىقتان، 24 ناۋرىز كۇنى بارسەلونا قالاسىنان ديۋسسەلدورف قالاسىنا ۇشىپ شىققان Germanwings اۆياكومپانياسىنىڭ Airbus ا-320 الىپ ۇشاعى اپاتقا ۇشىرادى...

ءبىر ادامنىڭ امبيتسياسى – وزىمەن قوسىپ، جازىقسىز 150 ادامدى اجال قۇشتىردى. مارقۇمداردىڭ اراسىندا ون ەكىدە ءبىر گۇلى اشىلماعان ەكى ءسابي بار (6 ەكيپاج مۇشەسىنىڭ 2-ەۋى ۇشقىش، تورتەۋى ستيۋاردتار مەن ستيۋاردەسسالار). قۇلاعان لاينەردە نەگىزىنەن گەرمانيا، فرانتسيا، يسپانيا ازاماتتارى، سونىمەن قاتار، 3 قازاقستاندىق بولعان.

فرانتسيا جاندارمەرياسى مەن قۇتقارۋشىلارىنىڭ ىزدەۋ جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە ءالپى شىڭىندا ۇشاق اپاتىنان قازا تاپقان 78 ادامنىڭ ءمايىتى تابىلىپ، قان قۇرامى ارقىلى كىم ەكەندىكتەرى انىقتالدى. Airbus ا-320 ۇشاعىنىڭ «قارا جاشىگى» تىڭدالدى. Lufthansa اۋە كومپانياسىنىڭ ماماندارى ەندى ەكىنشى «قارا جاشىك» تابىلماي، تولىققاندى شەشىم شىعارۋدىڭ قيىن ەكەندىگىن ايتادى. ايتكەنمەن، الىپ ۇشاقتىڭ اپاتقا ۇشىراۋىنىڭ بىرنەشە سەبەپتەرى بەلگىلى بولدى:

1. لاينەردى باسقارعان 1-ءشى ءنومىرلى ۇشقىش دارەتحاناعا شىعىپ قايتا ورالعاندا، ونىڭ 27 جاستاعى سەرىگى اندرەاس لۋبيتس ۇشقىشتار بولمەسىنىڭ ەسىگىن ىشىنەن كىلتتەپ الىپ، ەسىكتى ەستى ارىپتەسىنە اشپاي قويعان. جۇيكە اۋرۋلارى دارىگەرىندە ەسەپتە تۇرعان بۇل جىگىت اتالعان ۇشۋ ساپارىنىڭ الدىندا سۇيگەن قىزىمەن سوزگە كەلىپ قالعان كورىنەدى. ياعني، سۇيگەنىنەن ايىرىلىپ، ءۇمىتىن ۇزگەن جىگىت ومىرمەن قوشتاسۋ ءۇشىن ۇشقىشتار بولمەسىنىڭ ەسىگىن ءىش جاعىنان مىقتاپ بەكىتىپ الىپ، ۇشاقتى ءالپى تاۋلارىنىڭ شىڭدارىنا سوقتىعىسۋعا تۋرالاپ سالدى...

2. 27 جاستاعى ۇشقىش اندرەاس لۋبيتس جۇيكە اۋرۋىنىڭ ەڭ ءبىر نازىك تۇرىنە شالدىققاندىقتان، ءوزىنىڭ دە، وزگەنىڭ دە ومىرىنە قاۋىپ توندىرگەنىن بىلگەنىمەن، بۇل قاسىرەتتى اقىرىنا دەيىن اقىل-تارازىسىنا سالا المادى. ۇيىنەن جۇيكە سىرقاتتارىن ەمدەيتىن كوپتەگەن ءدارى-دارمەكتەر تابىلعان جىگىت قاتارىنان بىرنەشە نەۆرولوگتار مەن پسيحياترلاردان ەم-دوم العان. لۋبيتس ىشىمدىككە دە سالىنباعان، ناشاقور دا ەمەس.

3. بۇل ادامنىڭ كورۋ قابىلەتى دە ناشار بولعان جانە دەنساۋلىعىندا باسقا دا اقاۋلار انىقتالعان. بالكىم، جاستايىنان ۇشقىش بولۋدى ارمانداپ، اۋقاتتى اتا-اناسى بولمەلەرىن ۇشاقتاردىڭ ماكەتتەرىنە ءاردايىم تولتىرىپ قويعان جاس جىگىت ءوزىنىڭ بالالىق ارمانىمەن قوشتاساتىنىن ءبىلىپ، جۇيكەسى سىر بەردى مە ەكەن؟!.

4. «اۋە كەمەسى تومەن قۇلديلاعان ساتتە ۇشقىشتار 8 مينۋت بويى ەس-ءتۇسسىز بولعان» دەگەن دە توپشىلاۋ بار. بۇل نە بولدى ەكەن؟!.

...ءبىر تاڭ قالارلىعى، فرانتسيانىڭ باس پروكۋرورى ۇشقىش اندرەاس ءلۋبيتستىڭ قىلمىسىن «قاساقانا جاسالماعان» دەگەن باپقا جاتقىزىپ وتىر. ونىڭ ايتۋىنشا: «ۇشقىش ادامداردى ءولتىرۋدى ماقسات ەتكەن جوق، ونىڭ ماقساتى – ۇشاقتى جويۋ بولدى»...

...قازىر الەم جۇرتى بۇل اپاتتىڭ لاڭكەستىك ارەكەت ەمەس، جۇيكە سىرقاتىنىڭ سالدارىنان بولعاندىعىن كوڭىلدەرىنە دەمەۋ ەتۋدە. مەنىڭشە، بۇل قىلمىستىڭ سالماعى  لاڭكەستىك ارەكەتتەن ەش كەم ەمەس. كەرەك دەسەڭىز، بۇل – ادام بالاسىنىڭ ازعىندىعىنىڭ شىڭىراۋ شىڭى.

ءوزىنىڭ جەكە تاعدىرى، جەكە ءومىرى، جەكە وي-پىكىرى، جەكە سەزىمدەرى ءۇشىن ەشكىم جازىقسىز وزگە جانداردىڭ ءومىرىن قيۋعا قۇقىلى ەمەس. بۇل – ادامزاتتىڭ مەنمەندىگىنىڭ كەمەل كورىنىسى.

وسىدان كوپ بۇرىن ورىستىڭ كلاسسيك اقىنى فيودور تيۋتچەۆ «و، كاك ۋبيستۆەننو مى ليۋبيم» اتتى ولەڭىندە مۇنى انىق ايقىنداپ كەتتى:

«و، كاك ۋبيستۆەننو مى ليۋبيم،

كاك ۆ بۋينوي سلەپوتە ستراستەي

مى تو ۆسەگو ۆەرنەە گۋبيم،

چتو سەردتسۋ ناشەمۋ ميلەي!

داۆنو ل، گوردياس سۆوەي پوبەدوي،

تى گوۆوريل: ونا مويا...

گود نە پروشەل – سپروسي ي سۆەداي،

چتو ۋتسەلەلو وت نەيا؟

كۋدا لانيت دەۆاليس روزى،

ۋلىبكا ۋست ي بلەسك وچەي؟

ۆسە وپاليلي، ۆىجگلي سلەزى

گوريۋچەي ۆلاگويۋ سۆوەي.

تى پومنيش لي، پري ۆاشەي ۆسترەچە،

پري پەرۆوي ۆسترەچە روكوۆوي،

ەە ۆولشەبنىي ۆزور، ي رەچي،

ي سمەح ملادەنچەسكي جيۆوي؟

ي چتو ج تەپەر؟ ي گدە ۆسە ەتو؟

ي دولگوۆەچەن لي بىل سون؟

ۋۆى، كاك سەۆەرنوە لەتو،

بىل ميمولەتنىم گوستەم ون!

سۋدبى ۋجاسنىم پريگوۆوروم

تۆويا ليۋبوۆ دليا نەي بىلا،

ي نەزاسلۋجەننىم پوزوروم

نا جيزن ەە ونا لەگلا!

جيزن وترەچەنيا، جيزن سترادانيا!

ۆ ەە دۋشەۆنوي گلۋبينە

ەي وستاۆاليس ۆسپومينانيا...

نو يزمەنيلي ي ونە.

ي نا زەملە ەي ديكو ستالو،

وچاروۆانيە ۋشلو...

تولپا، ناحلىنۋۆ، ۆ گرياز ۆتوپتالا

تو، چتو ۆ دۋشە ەە تسۆەلو.

ي چتو ج وت دولگوگو مۋچەنيا

كاك پەپل، سبەرەچ ەي ۋدالوس؟

بول، زلۋيۋ بول وجەستوچەنيا،

بول بەز وترادى ي بەز سلەز!

و، كاك ۋبيستۆەننو مى ليۋبيم،

كاك ۆ بۋينوي سلەپوتە ستراستەي

مى تو ۆسەگو ۆەرنەە گۋبيم،

تو سەردتسۋ ناشەمۋ ميلەي!»

قاجىمۇقان عابدوللا

Abai.kz