قازاقتىڭ بۇگىنگى كۇيىنە كۇيىنبەسكە شارا جوق. ورىستىڭ ءتىلىنىڭ قىلبۇراۋىنان ەندى-ەندى بوساي باستاپ ەدىك، تاعى ءبىر "قۇداي" تاپتىق. قازىر قازاقتىڭ ءبارى اعىلشىن ءتىلىنىڭ قۇلدىق قامىتىن مويىنعا ىلۋگە جانتالاسىپ جاتىر. بۇل الەمدىك تەحنولوگياعا، الەمدىك وركەنيەتكە ۇمتىلۋ ەمەس، قۇلدىڭ قۇل قالپىندا قالۋعا دەگەن ىنتىزارلىعىنا قاتتى ۇقسايدى.

ءبىز نەگە قازاقتىڭ ءتىلىنىڭ قازاقتىڭ قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىراتىنىنا سەنگىمىز كەلمەيدى؟ بۇل ءتىلدىڭ قۇدىرەتىن ءوزىمىز مويىنداماساق، وزگەلەر قايتسىن؟ بۇكىل قازاق انا ءتىلىن ۇيرەنىپ، وزگە تىلدە سويلەۋدەن سانالى تۇردە باس تارتسا، ەلىمىزدەگى وزگە دياسپورا امالسىز بىزگە باس يەر ەدى.

ءتىل ءبىلۋ - بىلىمدىلىك ەمەس. بۇل - وكتەمدى مويىنداۋ، وزگەنىڭ الدىندا باس ءيىيۋ، ءوزىڭنىڭ ءتىلىڭدى قۇربان ەتىپ، وزگەنىڭ ءتىلىن تورگە وزدىرۋ.

مىسالى ءۇشىن ايتايىق... اۋىلدا قوي باعىپ جۇرگەن شوپانعا اعىلشىن ءتىلى قاجەت پە؟ قالادا تاكسي بولىپ جۇرگەن قارا دومالاقتارىمىزدىڭ باسىن قاتىرعاننان نە ۇتامىز؟ شىندىعىن ايتۋ كەرەك، عىلىم جولىنا مىڭنان ءبىر ادام تۇسەدى. ءبىز قازىر مىڭ ادامنىڭ قۇقىعىن ءبىر ادامنىڭ تابانىنا سالىپ بەرىپ وتىرمىز. بۇگىنگىندەي قالىپپەن اعىلشىنعا قۇمارتار بولساق، ەندى 20-30 جىلدا جاستارىمىز تاعى دا قازاق تىلىنە مۇرنىن ءشۇيىرىپ، "ەكسكيۋزميلەتىپ" كەتپەسىنە كىم كەپىل.

اعىلشىن ءتىلىن ءبىلۋ - بۇكىل جاستى امەريكاعا كەتۋىنە ىقپال ەتەتىن فاكتور. ەرتەڭ امەريكانىڭ قارا جۇمىسىنا قارادومالاقتارىمىز اعىلىپ، ەلىمىز جەتىم قالادى. بۇل - عىلىمعا، تەحنولوگياعا قول جەتكىزۋ ەمەس، ەلدى يەسىز قالدىرۋ.

شىندىعىن ايتقاندا ىنتالى جاس كەز-كەلگەن ءتىلدى 2-3 جىلدا تولىق مەڭگەرە الادى. عىلىم جولىن قۋعان ادام ءوز بەتىمەن ۇيرەنەر ءتىلدى ءبىز بۇكىل حالىقتىق ناۋقانعا اينالدىرىپ، الجاسىپ بارامىز. بۇكىل حالىق اعىلشىن ءتىلىن ءبىلدى دەگەن ءسوز قايتا قازاقتىققا ورالۋعا جول قالمايدى. وسىنى نەگە تۇسىنبەيمىز؟

جالپى، ءبىزدىڭ بۇگىنگى بيلىك قۇلدىق سانادان اجىراعان جوق. ماسەلەن، كەز-كەلگەن ەلدىڭ ديپلوماتتارى ەلگە كەلسە، اۋدارماشىنىڭ قىزمەتىنە جۇگىنگەن ءجون. بۇل ءبىزدىڭ ءتول ءتىلىمىز، ءتول مادەنيەتىمىز بار ەكەنىن مويىنداتادى. قازىر مىسالعا ىرگەدەگى رەسەي شەنەۋنىكتەرىمەن دە اۋدارماشىمەن سويلەسەتىن كەز كەلدى. ولاردىڭ ءتىلىن بىلە تۇرا، اۋدارماشى جالداپ وتىرساق، ءبىزدىڭ ورىستىڭ تىلىنە، مادەنيەتىنە تاۋەلدى ەمەس ەكەنىمىز ايشىقتالىپ تۇرار ەدى.

قۇل قاشاندا - قۇل. 6 جاسار كوك كوز بالاعا 60-تاعى اقساقالدىڭ ورىسشا سويلەۋى بۇل قۇلدىقتىڭ شەكتەن شىعۋى. 6 جاسار بالانىڭ الدىندا باس ءيىپ، ءوز ءتىلىڭدى قۇرباندىققا شالۋ قۇلدىڭ عانا قولىنان كەلەدى.

الەم ءبىزدى الەمنىڭ تىلىمەن سويلەگەندە ەمەس، ءوز تىلىمىزبەن سويلەي باستاعاندا عانا تانيدى. اعىلشىننىڭ، ورىستىڭ كوشىرمەسىنەن گورى، ناعىز قازاق بولۋ - وزگەلەرگە قىزىقتىراق.

بۇگىنگى "ۇشتىلدىلىك ساياسات جەمىسىن بەردى دەلىك.

1. ەندى 20-30 جىلدان كەيىن ەلىمىزدە قازاق ءتىلىن قاجەت ەتەتىن ادام قالمايدى.

2. قازاقستان كارى شال-كەمپىرلەردىڭ ەلىنە اينالادى.

3. ۇلتتىق مادەنيەت، ۇلتتىق ادەبيەت ءبىرجولا توقىراۋعا ۇشىرايدى.

4. تۇرپاتى - قازاق، بولمىسى - باسقا ۇلت پايدا بولادى.

5. قازاقتىقتان ايرىلدىق دەگەن ءسوز شىعىستان قىتاي قاپتايدى، سولتۇستىكتى رەسەي جايلايدى.

6. ورىستىڭ ءتىلىن - ءبىر، اعىلشىننىڭ ءتىلىن - ەكى... ۇيرەنۋگە ارلانباعان ۇلت حانزۋ تىلىنە دە قۇشاق جايا ۇمتىلاتىن بولادى.

مۇنىڭ ءبىرى دە بىزگە كەرەك ەمەس. ورىس تا، اعىلشىن دا، قىتاي دا ءبىزدىڭ بايلىعىمىزعا كوز قاداپ وتىرعان ەلدەر. ال، ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - قازاق بولۋ. قازاقتىڭ ماڭگىلىك مەملەكەتىن قۇرۋ.

ماڭگىلىك مەملەكەت ءوز تىلىندە سويلەگەندە، ءوز ءدىنىن، ءوز ءتىنىن قۇرمەتتەگەندە عانا قالىپتاسادى.

ءشارىپحان قايسار

Abai.kz