تۇركى جازۋىنىڭ ءتۇپ تامىرى جانە لاتىن الىپبيىنە كوشۋدىڭ ءتيىمدى جولدارى
27 ساۋىردە الماتىدا تۇركى جازبالارى كۇنىنە ارنالعان «تامىرى تەرەڭ ءالىپبي: جالپىتۇركىلىك بىرەگەيلىكتىڭ مىزعىماس نەگىزى» اتتى رەسپۋبليكالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا ءوتتى. كونفەرەنتسيا قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى، تىلدەردى دامىتۋ جانە قوعامدىق-ساياسي جۇمىس كوميتەتىن جانە ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ قولداۋىمەن احمەت بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى تاراپىنان ۇيىمداستىرىلدى.
جيىندى اشقان احمەت بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋىنىڭ ديرەكتورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ەردەن قاجىبەك تۇركولوگ-عالىمداردىڭ تالقىلاۋىنا ۇسىنىلىپ وتىرعان ماسەلەنىڭ (ەلىمىزدىڭ لاتىن الىپبيىنە كوشۋىنىڭ) قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەندىگىنە قىسقاشا توقتالىپ، جيىنعا قاتىسۋشىلارعا ساتتىلىك تىلەدى.
جيىندا قوعامعا وي سالارلىق ويتالقى سوزدەر كوپ ايتىلدى.
– ەلىمىزدىڭ جازۋ-سىزۋىن كيريليتسيادان لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ تۋرالى ماسەلە ءبىراز جىلدان بەرى ايتىلىپ كەلەدى.ءتىپتى كورنەكتى عالىم اعامىز ءابدۋالي قايداري وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن لاتىن ءالىپبيىن زامان تالابىنا ساي جاساپ، ونى ۇسىنعانى دا بەلگىلى. الايدا، جابۋلى قازان جابۋلى كۇيىندە قالىپ كەلدى. دەگەنمەن، مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاياۋدا رەسپۋبليكالىق باق-تا جاريالانعان «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» دەگەن ماقالاسى لاتىن ءالىپبيى ماسەلەسىنىڭ قايتا كوتەرىلۋىنە تۇرتكى بولدى. ويتكەنى، لاتىن ارپىنە كوشۋ ەلىمىزدىڭ رۋحاني جاعىنان قايتا جاڭعىرۋىنا كەڭ جول اشاتىنى داۋسىز. وسى جاعىنان العاندا بۇگىنگى حالىقارالىق باسقوسۋدىڭ ماڭىزى ەرەكشە دەپ ايتا الامىن، – دەدى بىزگە ش. شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ ۇيلەستىرۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى بەيبىت وسپان.
اتالعان عىلىمي شارا حالىقتىڭ تاريحي ساناسىنىڭ ەڭ نەگىزگى ىرگەتاسى بولىپ تابىلاتىن التاي ءداۋىرى، حۋن ءداۋىرى، كونەتۇركى ءداۋىرى، ورتاتۇركى ءداۋىرى، جاڭاتۇركى ءداۋىرى كەزەڭىندەگى جازبا ەسكەرتكىشتەر مەن مۇرالارىمىزدى ناسيحاتتاۋعا، تۇركى دۇنيەسىنىڭ كەشەگىسى مەن بۇگىنىن سارالاۋعا جانە جالپىتۇركىلىك بىرەگەيلىكتى ودان ءارى نىعايتۋعا باعىتتالعان. شايسۇلتان شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعى مەن احمەت بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ «تامىرى تەرەڭ ءالىپبي: جالپىتۇركىلىك بىرەگەيلىكتىڭ مىزعىماس نەگىزى» اتتى باسقوسۋدى ۇيىمداستىرۋى استە كەزدەيسوقتىق ەمەس. سەبەبى، ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» دەپ اتالاتىن ماقالاسىندا لاتىن ءالىپبيى تۋرالى ايتا كەلىپ: «مەن 2012 جىلعى جەلتوقسان ايىندا جاريا ەتكەن «قازاقستان – 2050» ستراتەگياسىندا «2025 جىلدان باستاپ لاتىن الىپبيىنە كوشۋگە كىرىسۋىمىز قاجەتتىگىن» مالىمدەدىم. بۇل – سول كەزدەن باستاپ بارلىق سالالاردا ءبىز لاتىن قارپىنە كوشۋدى باستايمىز دەگەن ءسوز. ياعني 2025 جىلعا قاراي ءىس قاعازدارىن، مەرزىمدى ءباسپاسوزدى، وقۋلىقتاردى، ءبارىن دە لاتىن الىپبيىمەن باسىپ شىعارا باستاۋعا ءتيىسپىز. ول كەزەڭ دە تاياپ قالدى، سوندىقتان ءبىز ۋاقىت ۇتتىرماي، بۇل جۇمىستى وسى باستان قولعا الۋىمىز كەرەك» – دەپ اتاپ كورسەتكەن-ءدى. سوندىقتان حالىقارالىق جيىنعا قاتىسقان وتاندىق جانە شەتەلدىك تۇركىتانۋشى عالىمدار لاتىن ءالىپبيى بويىنشا ءوزارا تاجىريبە الماستى. ەلىمىزدە لاتىن الىپبيىنە كوشۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى مەن ءتيىمدى جولدارىن جان-جاقتى قاراستىردى.
Abai.kz