ەكسپو-دان كەيىن كوز تارتارلىق كونسترۋكتسيالار الەم تۋريستەرى اعىلاتىن ورتالىققا اينالىپ جاتاتىنى تاريحتا بار.

مىسالى، پاريجدەگى ەيفەل مۇناراسى تورتكۇل دۇنيەنىڭ تۋريستەر ەڭ كوپ كەلەتىن ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى. بۇل مۇنارا ەكسپو-عا ارناپ سالىنعان ەكەن.

استانادا ەكسپو ءۇشىن سالىنعان الەمدەگى ەڭ الىپ شار تارىزدەس عيمارات ءپاريجدىڭ ەيفەل مۇناراسىنىڭ جەتىستىگىن قايتالاي الا ما؟ استانا سفەراسى جاڭا عاسىردىڭ ارحيتەكتۋرالىق سيمۆولىنا اينالا ما؟  

تاريح كورسەتكەندەي، كەز كەلگەن باستاما، جاڭالىق،  قۇرىلىس ءوزىنىڭ  باستاپقى كەزىندە قوعامنىڭ قىزۋ تالقىسىنا، سىنىنا ۇشىرايدى. ول سونىسىمەن دە، قىزىعۋشىلىقتى ودان سايىن ارتتىرا تۇسەدى. ماگنيت سەكىلدى تارتادى،ادامداردى. ونى بارلىعى كورگىسى كەلەدى. ول تۋرالى شىندىققا جاناساتىن، جاناسپايتىن گۋ-گۋ اڭگىمەلەر دە ايتىلادى، تارايدى. ولاي ەمەس دەڭىزشى...

ارحيتەكتۋرالىق سيمۆول – كەز كەلگەن قالانىڭ تولقۇجاتى ىسپەتتەس. دۇنيە جۇرتى نازارىنا ۇسىنىلاتىن نەگىزگى نىسان بولادى. بالاماسى جوق بۇنداي عيماراتتار كەيىنىرەك ەلدىڭ ەكونوميكاسىنا ءتۇسىم اكەلەتىن، ينفراقۇرىلىم مەن ءتۋريزمدى دامىتۋعا ۇلكەن سەپ بولاتىن، سونىسىمەن حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن كوتەرەتىن نەگىزگى فاكتورعا اينالادى.

ەيفەل مۇناراسى ءوز كەزىندە مادەني، رۋحاني قاراما-قايشىلىقتارعا قاراماستان، بۇگىندە فرانتسيا مادەنيەتىنىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالعان. راس، قازىر پاريج دەسە بىردەن ەيفەل ەسكە تۇسەدى. ول 19 عاسىر سوڭىنداعى تەحنيكالىق جەتىستىك ەدى.

ەيفەلدىڭ قۇرىلىسىنا 7,8 ميلليون فرانك جۇمسالعان ەكەن. ال كورمە كەزىندە 2 ميلليونعا جۋىق تۋريست تاماشالاعان.  2006 جىلى ءپاريجدىڭ باستى عيماراتىنا 6 719 200 تۋريست كەلىپتى. تۇرعىزىلعان ۋاقىتىنان 2007 جىلعا دەيىن 236 445 812 شەتەلدىك تۋريست تىركەلىپتى.

ەيفەل مۇناراسى الەمدىك دەڭگەيدەگى ونەر تۋىندىسى. ءدال وسى سەكىلدى ەكسپو كورمەسىنە ارنايى استانادا سالىنعان شار تارىزدەس شىنى عيماراتتا الەمدىك ارحيتەكتۋرالىق تۋىندى ەكەنى داۋسىز.

قازىردىڭ وزىندە كولەمى جاعىنان دۇنيە جۇزىندە تەڭدەسى جوق. ياعني، الەمدەگى ەڭ الىپ شىنىدان سالىنعان سفەرا – استانادا. بيىكتىگى – 100 مەتر، ەنى 80 مەتر.

ارحيتەكتۋرالىق تۋىندىنىڭ اۆتورى – كىشى البەرت شپەەردىڭ ايتۋىنشا، شار تارىزدەس عيمارات جەر بەتىندەگى ەڭ سوڭعى تامشى مۇنايدىڭ بەلگىسى ەكەن. استانا ەكسپو كورمەسىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى – بولاشاقتىڭ ەنەرگياسى ەكەنىن ەسكەرسەك، اكتۋالدىلىعى جوعارى ەكەنى تاعى داۋسىز.

ايتا كەتەيىك، استانا ەكسپو كورمەسىنىڭ باس عيماراتى – كورمە اياقتالعان سوڭ دا تۋريستەر ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن بولادى. ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، بۇل عيماراتتا بولاشاق ەنەرگياسىنا ارنالعان مۋزەي ورنالاسپاق. وندا ەڭ سوڭعى عىلىمي جەتىستىكتەر ورنالاساتىن بولادى.

پاۆيلوندا سەگىز قابات بار. ءبىرىنشى قاباتتا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ورتالىعى ورنالاسسا، ەڭ سوڭعى قاباتتا استانا قالاسىنىڭ ماكەتى قويىلماق.

سونىمەن قاتار، كورمە اياقتالىسىمەن، ەكسپو تەرريتورياسىندا قارجى ورتالىعى بويى كوتەرمەك.

-بولاشاقتا كورمە كومپلەكسىنىڭ بارلىق نىساندارىن بوس قالدىرمايمىز. عيماراتتاردىڭ جارتى بولىگى كەڭسەلەرگە بەرىلەدى.  سونداي-اق، «استانا» قارجى ورتالىعى قۇرىلادى، - دەيدى «استانا ەكسپو-2017» ۇك اق باسقارما توراعاسى احمەتجان ەسىموۆ.

-ەكسپو-2017-ءنىڭ باستى نىسانى 80 مەترلىك شار عيماراتتىڭ دۇنيەجۇزىلىك تانىمالدىلىققا يە بولۋى – جەرگىلىكتى بيلىككە بايلانىستى. قازىرگى ەففەكت – ناعىز ونەر تۋىندىسى، - دەيدى پاۆيلوندار بويىنشا فرانتسيانىڭ باس كوميسسارى پاسكال لورو.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، «ەكسپو-2017» كورمەسىنە الەمنىڭ 115 مەملەكەتى مەن 22 حالىقارالىق ۇيىم قاتىسادى دەپ كۇتىلۋدە.  سونداي-اق، كورمەنى 5 ميلليونعا جۋىق تۋريست تاماشالايدى دەپ جوسپارانعان.

Abai.kz