بىلىعى باسىنان اسىپ جاتقان ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ەرلان ساعاديەۆ باق-تىڭ نىساناسىنا تاعى ءىلىندى. بۇل جولى رەفورماتور مينيستر ساعاديەۆ ءسوزجارىستان قاشتى.

بىرنەشە كۇن بۇرىن ساياساتكەر مۇحتار تايجان ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا جازبا جاريالاپ، وندا بجعم ءمينيسترى ەرلان ساعاديەۆتى اشىق تەلەدەباتقا شاقىرعان.

"مينيستر دەگەن ءوزىنىڭ رەفورمالارىن دالەلدەپ، قورعاپ شىعا الۋى كەرەك. ءبىرتانوۆ مىرزا (قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى - رەد.) قورىققان جوق. جالتارىپ، بۇعىپ قالعان جوق. ونىڭ ۇستىنە وشاقباەۆتى (ەكونوميست، بۇرىنعى قر ينۆەستيتسيا جانە دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى - رەد.) ءوزى شاقىردى تەلەدەباتقا. ال ساعاديەۆ ءوزىنىڭ ۇشتىلدىلىككە قاتىستى، ەجەلگى قازاقستان تاريحىنىڭ جوو-دان الىنىپ تاستالۋىنا قاتىستى، الىپپەنى جويۋعا قاتىستى باستامالارىنا جاۋاپ بەرە الا ما؟ كورەيىك!", - دەپ جازعان.

تايجاننىڭ تالابى ساعاديەۆتىڭ قۇلاعىنا جەتىپتى. دەگەنمەن، مينيستر بولعالى باسىى داۋدان ارىلماي كەلە جاتقان مينيستر ساعاديەۆ ءسوزجارىستان باس تارتتى.

"تايجانعا توقتالساق... بۇل مەنىڭ فۋنكتسياما كىرمەيدى. بۇل ماعان قىزىق ەمەس. مەن ونىمەن كەزدەسپەيمىن", - دەدى.

ەستەرىڭىزدە بولسا، پارلامەنتتىڭ تومەنگى پالاتاسىنىڭ وتىرىسىنا كەلىپ، ەسەپ بەرگەن مينيستر ساعاديەۆ دەپۋتاتتاردىڭ سىنىنىڭ استىندا قالعان ەدى. ءماجىلىس دەپۋتاتى بەكبولات تىلەۋحان مينيستر ەرلان ساعاديەۆتى اشىق دەباتقا شاقىرعان. ول كەزدە ەرلان كەنجەعاليۇلى ء"لام-ميم" دەمەگەن.

ايتپاقشى، قازاق ءتىلىن بىلۋگە مىندەتتى ەرلان ساعاديەۆ "قازاق تىلىندە" ساقاۋشا سويلەيتىنىن سول كەزدە كورگەن ەك.

سونىمەن، ۇكىمەتتىڭ مۇشەسى، بجعم ءمينيسترى ەلان ساعاديەۆ مەملەكەتتىك ساياسات پەن جەكە باستىڭ ماسەلەلەرىن شاتاستىرىپ جۇرگەن جوق پا؟  نەمەسە مينيستر ساعاديەۆ اشىق ءسوزجارىستان نەگە قاشتى؟ ءبىلىم سالاسىنداعى داۋلى ماسەلەلەردى جاريالى تۇردە تالقىلاۋعا مينيستر ساعاديەۆتىڭ سوزدىك قورى جەتپەي مە؟

جەكە قارىم-قاتىناس پەن مەملەكەتتىك مىندەتتى شاتاستىرۋعا بولمايدى!

ءامىرجان قوسانوۆ: ساياساتكەر:

-ءوزى جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتتى مەيلىنشە ناسيحاتتاۋ، ونىڭ ەكىۇشتى تۇستارىن قالىڭ جۇرتشىلىققا ءتۇسىندىرۋ، كەرەك بولسا، ءتيىستى دالەلدەرىن كەلتىرىپ، ءوز سىنشىلارىنا لايىقتى تويتارىس بەرۋ – كەز كەلگەن ءمينيستردىڭ ءتول مىندەتى. حالىقتىڭ سالىعىنىڭ ارقاسىندا جالاقى الىپ وتىرعان شەندىلەر ەل الدىندا جۇيەلى تۇردە ەسەپ بەرىپ، جۇرتپەن جۇزدەسىپ تۇرۋى – زامان تالابى.

دەبات بولسا، سول مىندەتتى ۇتىمدى ءارى ءتيىمدى اتقارۋدىڭ زاماناۋي ءارى تانىمال فورماسى. ودان قاشۋدىڭ كەرەگى جوق. ونىڭ ۇستىنە ءبىلىم بەرۋ مەن عىلىم سالاسىندا قوردالانىپ قالعان پروبلەمالار شاش ەتەكتەن. ونى مينيستر مىرزا ءبىلۋى كەرەك!

اسىرەسە، مۇعالىمدەردىڭ مارتەبەسى، ءۇش تۇعىرلى ءتىلدىڭ ءبىر قايناۋى ىشىندەگى كونتسەپتسياسى، ناقتى پاندەردى وقىتۋ، باستاۋىشش كلاستارداعى «الىپپە» سەكىلدى ماسەلەلەر ەلدى قاتتى تولعاندىرۋدا!

وسى ساۋالدار توڭىرەگىندە مينيستر كۇنى-ءتۇنى تەلەديداردان تۇسپەي، جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەي، اقپاراتتىق جۇمىس جاساۋى ءتيىس ەمەس پە؟! ارينە، ءمينيستردىڭ جەكە ازاماتتارعا دەگەن ءوز كوزقاراسى بولۋى مۇمكىن.

بىرەۋدى ۇناتار، بىرەۋدى جاراتپاس. بىراق، جەكە قارىم-قاتىناس پەن مەملەكەتتىك مىندەتتى شاتاستىرۋعا بولمايدى! ناقتى ادامدى ۇناتپاسا، باسقا بىرەۋلەرمەن شىقسىن اشىق دەباتقا! ودان ەش جەرى قيسايىپ كەتپەيدى. كەرىسىنشە، مەملەكەتتىك ساياساتتى ەلگە تاعى دا ءبىر ۇعىندىرار ەدى.

ناتيجەسىندە ءمينيستردىڭ ءوز بەدەلى عانا ەمەس، جالپى شەنەۋنىك اتاۋلىنىڭ ابىرويى ارتا تۇسەر ەدى.

ساعاديەۆ كىم: ەر مە الدە ەز بە؟

ايدوس سارىم، ساياساتكەر:

-مەنىڭ ويىمشا، ءبىلىم ءمينيسترى ەرلان ساعاديەۆتىڭ قوعام وكىلدەرىمەن كەزدەسۋدەن جالتارۋى، اشىق پىكىرتالاستان قورقىپ، ونى "قىزىقسىز" دەپ تابۋى - ورەسكەل قاتەلىك. سەبەبى ونى دەباتقا شاقىرىپ جاتقان مۇحتار تايجان، بەكبولات تىلەۋحان سياقتى ازاماتتار وعان ەرىككەننەن ءتيىسىپ جاتقان جوق. ۇلتىمىزدىڭ بولمىسى مەن بولاشاعىنا الاڭداعاندىقتان، ساعاديەۆ جۇرگىزىپ جاتقان رەفورمالاردى كۇدىكتى، ۇلت ءۇشىن قاۋىپتى دەپ تاپقاندىقتان ماسەلە كوتەرىپ وتىر.

ءمينيستردىڭ "ماعان كەرەگى جوق", "ماعان قىزىقسىز" دەۋگە ەش قيسىن، ەش سەبەپ جوق دەپ ويلايمىن.

ونى دەباتقا شاقىرىپ جاتقاندار ونىڭ جەكە باسىنا قاتىستى ءتيىسىپ جاتقان جوق. مەملەكەتتىك ساياساتقا قاتىستى اسا كۇردەلى، ماڭىزدى سۇراقتاردى قويىپ وتىر. سول سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ، قوعام اراسىنداعى كۇدىكتى سەيىلتۋ - ءمينيستردىڭ مىندەتى مەن پارىزى.

مىسالى، جاقىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ ەكونوميست، ساراپشى راقىم وشاقباەۆپەن اشىق تەلەدەباتقا شىقتى، قورىقپادى.

ودان ءمينيستردىڭ باسىنعادى ءتاجى، استىنداعى تاعى سىنىپ قالعان جوق. كەرىسىنشە، مينيسترلىكتىڭ اشىقتىعىن، قوعاممەن قويان-قولتىق جۇمىس ىستەۋگە دەگەن دايىندىعىن كورسەتتى.

ساعاديەۆ - قۇداي ەمەس، پايعامباردىڭ ۇمبەتى دە ەمەس. قاراپايىم عانا، ەتپەن-سۇيەكتەن جارالعان ادام، ەل ازاماتى. ونىڭ مينيستر بولۋى وعان جاۋاپكەرشىلىكتەن باسقا ەشتەڭە جۇكتەپ جاتقان جوق.

ساعاديەۆ كىم: ەر مە الدە ەز بە؟ جىگىت پە الدە مىگىت پە؟ وسى سۇراققا جاۋاپ ونىڭ دەباتقا شىعۋ-شىقپاۋىنا تىكەلەي بايلانىستى دەپ سانايمىن.

مەن ءمينيستردى كوفە ىشۋگە شاقىرعان جوقپىن!

مۇحتار تايجان، ساياساتكەر:

-ۇكىمەت مۇشەسى ءوز رەفورمالارىن جاريا تۇردە دالەلدەۋگە دايىن بولۋى مىندەتتى. ەگەر وعان دايىن ەمەس بولسا، ول رەفورما ەشقانداي سىنعا جارامايدى دەگەن ءسوز. ساعاديەۆتىڭ دەباتتان قاشاتىنىن مەن كەشە-اق بەلگەنمىن. دەمەك، ول ءوزىنىڭ ابسۋردتى رەفورمالارىن قورعاي المايدى.

مەن مينيستردەن نە ءتۇرلى جاۋاپ كۇتكەنىممەن، "ماعان قىزىق ەمەس" دەگەن جاۋاپ الامىن دەپ ويلاماپپىن.

قىزىق ەمەسى قالاي؟ مەن ونى كوفە ىشۋگە شاقىرىپ وتىرعانىم جوق. بۇل تاقىرىپ وعان قىزىق ەمەس بولسا، بىزگە قىزىق. بۇل ءبىزدىڭ بالالارىمىزعا جاسالىپ وتىرعان تاجىربيە. بىلتىرعى جىلعى ميتينگتەر دە سول تالقىلانباي جاسالعان ءىستىڭ اقىرى ەدى.

ەندى ءبىلىم سالاسىنداعى رەفورمانى تالقىلاعىسى كەلمەيدى ەكەن. 

ءبىزدى جابايى "ناتسپات" قىلىپ كورسەتكىسى كەلەدى. ءبىز اشىق دەموكراتيالىق پروتسەدۋرالارعا، دەباتتارعا دايىنبىز. ال "اعىلشىن ءتىلدى" دامىپ كەتكەن مينيسترلەر تالقىلاۋدان قاشادى. سوندا كىم ليبەرال، ال كىم رەتروگراد؟

دايىنداعان نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz