بايقايسىزدار ما، وسى كۇنى اۋىلدا توقتىدان كەم تۇسپەيتىن ءىرى جاپالاقتار پايدا بولدى. ءوز باسىم تۇندە ساي بويىنان، جاپ ۇستىندە بالا قۇساپ وتىرعان جاپالاقتاردى 2-3 مارتە كەزدەستىردىم. ادام شوشىرلىق كورىنىس. سەبەبى، ءىرى جاپالاق، بايعىز، ۇكىلەردى اۋىل ىشىنەن بۇرىن-سوڭدى كەزدەستىرمەپپىن. وزدەرى ادامنان ىعىپ، قاشپايدى، ايبات شەگىپ ىسىلدايدى. تاڭ قالعان نارسەمنىڭ ارتىن قازبالادىم. سويتسەم، بىلتىرعى كوزگە كورىنبەي كەتكەن ارابتاردىڭ ءىزباسارلارى، ياعني ساتقىن جاندايشاپتارىنىڭ، ءوز قازاعىمىزدىڭ، ساقالدى جاستارىمىزدىڭ ارەكەتىنەن پايدا بولعان قورقىنىشتى قۇستار ەكەن بۇلار. استىلارىنا ماڭعىستاۋلىق (12 ءنومىرىن تاققان) كولىك مىنگەن قازاق جىگىتتەرى ءوز ەلىنىڭ بايلىقتارىن، ۇرپاق قۇندىلىقتارىن، قىزىل كىتاپقا ەنگەن اسپان استىنداعى تابيعي ءتىرى مۇرالارىمىزدى اقشا ءۇشىن تاپا-تالتۇستە تالان-تاراجعا سالىپ، ارابتارعا اۋلاپ بەرىپ، ساتقىندىق قىزمەت ەتىپ جۇرگەن نامىسسىز ەزدەرىمىز جەلتاۋ وڭىرىندە كەزدەسكەن ادامداردان تەك قانا قۇستار تۋرالى ماعۇلمات سۇرايدى ەكەن. ول ماڭنان ءولىپ جاتقان ءىرى قاراقۇستاردى دا كوردىم. (شاماسى وق تيگەن). باس ساۋعالاعان بەيشارا قۇستار پانا ىزدەپ امالسىز قۇلسارى شاھارىنا قاشىپ كەلگەنگە ۇقسايدى. قازىر قۋ ارابتار وزدەرى كوزگە ءتۇسىپ كورىنبەيدى. پۇلىن تولەپ قويىپ وپاسىز، ساتقىن قانداستارىمىز ارقىلى ءوز مۇددەلەرىن ەركىن جۇزەگە اسىرىپ وتىرعان رەتى بار. قازاققا ءوز توڭىرەگىنەن قارا بالىق اۋلاتپايتىن قىراعى پوليتسەيلەر مەن قارا حالىققا عانا قولداناتىن مىزعىماس زاڭىمىز قايدا؟ ءبىزدىڭ كەڭ دالامىزدى ۇنەمى ءجىتى باقىلاۋدا ۇستاپ وتىراتىن قانداي دا ءبىر جاۋاپتى ورىندار بار ما؟ بيىكجالدان 55 شاقىرىمداي اسىپ، جەلتاۋ ەتەگىندەگى جەردى ۇڭگىپ جۇرگەن اقتوبەدەگى قىتايلاردان ءبىزدىڭ اكىمدەر حاباردار ما؟ قۇجاتتارى ساي قىتاي ەكەندىكتەرىنە 100 پايىز كەپىلدىك بەرە الا ما؟ 5-6 باسشى قىتايلار جانە وڭكەي قارا جۇمىسشى قازاقتاردان قۇرالعان مەكەمە ول جەرلەردى زاڭدى ۇڭگىپ جاتىر ما؟ شولقارادان قۇلسارى قالاسىنا تولاسسىز تاسىلىپ جاتقان شلام، ياعني زياندى قالدىقتار تۋرالى ءبىزدىڭ اكىمدەر نەگە جاق اشپايدى؟ بۇل ماسەلەلەردى «كەڭ-جىلىو»،»قۇلسارى» ۇنقاعازدارى حالىقتى قۇلاقتاندىرىپ نەگە اقپاراتتار تاراتپايدى؟ اقتوبە، ورال، قالا بەردى اتىراۋ ايماعىنان بولىنگەن زياندى ۋلى قالدىقتار نە ءۇشىن 80 مىڭداي حالىق مەكەندەپ جاتقان جاس قالا قۇلسارىعا، ياعني ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ ىرگەسىنە تاسىمالدانىپ توگىلۋدە؟ بۇعان «بۇ قالاي؟» دەيتىن ەشكىم جوق پا؟ حالىقتىڭ دەنساۋلىعى، ۇرپاقتىڭ قۇنى بيلىك ءۇشىن كوك تيىن بولعانى ما سوندا؟ بۇل ماسەلە ەشكىمدى الاڭداتپايدى ما؟ ءبىزدىڭ ساحارا جاپان ءتۇزدىڭ سۇراۋى جوق پا؟ ارنايى شولقارا جاققا قاتىنايتىن كولىك جۇرگىزۋشىلەرىمەن سۇحباتتاستىم. ولار شولەيتتى مەكەندەگەن قۇستارىمىزدان دىم قالماعانىن، ارنايى جاساقتالعان بەلگىسىز توپتاردىڭ دالا كەزىپ ەندى جاپالاقتاردى اتا باستاعانىن قىنجىلا ايتىپ بەردى. دەمەك، دالاعا باقىلاۋدى كۇشەيتۋ كەرەك. اي، قايدام، تيىن كورسەتسە، ءتاۋباسىن ۇمىتاتىن كەنەۋى كەتكەن اقشاقۇلدار جۇرگەن جەردە ادىلەتتىلىك بولا قويماس! بۇل ماسەلەنى كوپتەپ كولەمدەپ حالىق ءوز قولىنا الۋ كەرەك سياقتى. ەلىمىز، بايلىقتارىمىز اشىق تونالىپ جاتىر. زيانكەستەر ۇرپاق نەسىبەسىن شامادان تىس كەمىرۋدى قوياتىن ەمەس.

تۇرار شاپقارا

قۇلاسارى كەنتى

اتىراۋ وبلىسى

Abai.kz