اسا قۇرمەتتى سوورونباي شاريپوۆيچ!

ءسىزدى قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ بەسىنشى پرەزيدەنتى بولىپ سايلانۋىڭىزبەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن! باۋىرلاس قىرعىز ەلىنىڭ بۇتىندىگىنە، ءوسىپ-وركەندەۋىنە مول ۇلەس قوسۋىڭىزعا تىلەكتەسپىن!

مىنە، جاڭا قىزمەتىڭىزگە كىرىسكەن العاشقى كۇنى  ەكس-پرەزيدەنت الماسبەك اتامباەۆقا "قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ باتىرى" اتاعىن بەرۋ تۋرالى تۇڭعىش جارلىققا قول قويدىڭىز. بۇل شەشىمىڭىز – ءسىزدىڭ دوسقا ادال، ۋادەگە بەرىك، وتكەنگە قۇرمەتپەن قارايتىن جان ەكەنىڭىزدى بىردەن ايگىلەدى.

ال، جاڭا پرەزيدەنت رەتىندەگى ەكىنشى جارلىعىڭىزدى قاماقتا وتىرعان ومىربەك تەكەباەۆتى بوساتۋ تۋرالى شىعارساڭىز، ابىرويىڭىز، ءتىپتى، اسقاقتاي تۇسپەك جانە ءسىزدىڭ ادىلەتتى، تۋراشىل باسشى ەكەنىڭىزدى مەيىلىنشە دالەلدەي تۇسپەك. بۇل قادام – كوپ ۇلتتى قىرعىز ەلىنىڭ بۇتىندىگى، تىنىشتىعى ءۇشىن دە ءوز جەمىسىن بەرمەك!

سەبەبى، ومىربەك تەكەباەۆ تاۋەلسىز قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ تاريحىندا ءبىرىنشى بولىپ، 1990 جىلى «قىرعىزستان ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاۋى كەرەك!» دەپ،  جوگوركۋ كەڭەشتىڭ مىنبەسىنەن مالىمدەمە جاساعان ازامات! سونداي-اق، ءبىرىنشى بولىپ پارتيا قۇرعان جانە ونىڭ توراعاسى بولىپ، دەموكراتياعا قادام تاستاعان دا وسى – ومۇربەك چيركەشوۆيچ.

ودان بەرگى 2005, 2010 جىلدارداعى ەكى رەتكى رەۆوليۋتسيانىڭ باسىندا تۇرعان، ۋاقىتشا ۇكىمەت ءتۇزىپ، ءوز ەلىن ەكى رەتكى اسا قيىن جاعدايدان الىپ شىققان بىرەگەي تۇلعا. سوڭعى توڭكەرىس كەزدىندە قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ «باش ميزامىن» («اتا زاڭىن») ءوزى باس بولىپ جاساعان بىلىكتى قايراتكەر.

اقيقاتىن ايتار بولساق، الماسبەك اتامباەۆ تاقتا وتىرعان التى جىلدا ەلدە ايتارلىقتاي تۇراقتىلىق، تىنىشتىق، دامۋ، وركەندەۋ بولدى دەسە، ول – وسى ومۇربەك چيركەشوۆيچ باس بولىپ جاساعان «باش ميزامىنىڭ» («اتا زاڭنىڭ») ارقاسى! قىرعىز رەسپۋبليكاسىن ورتا ازياداعى دەموكراتيانىڭ وتانى دەسەك، سول دەموكراتيانى، پارلامەنتاريزمدى ورناتۋشىلاردىڭ باسىندا دا ومىربەك تەكەباەۆتىڭ اتى تۇرادى.

ونىڭ بەر جاعىندا، ومىربەك تەكەباەۆ بارلىق قيىن-قىستاۋ شاقتا ەكس-پرەزيدەنت الماسبەك اتامباەۆپەن قول ۇستاسىپ بىرگە جۇرگەن، ونىڭ قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتورتىنشى پرەزيدەنتى بولۋىنا ءبىرىنشى بولىپ ىقپال ەتكەن، ءتىپتى پرەزيدەنت بولعالى تۇرعان جەرىنەن ءوز ورنىن بەرگەن كەڭ كەۋدەلى  كۇرەسكەر ەكەنىن دە قىرعىز جۇرتى ايتىپ ءجۇر.

الەم تاريحىندا ۋاقىت، زامان تۋدىرعان تاريحي تۇلعالاردىڭ ورتاق ءبىر ەرەكشەلىگى – ولاردىڭ ءوز ەلىنىڭ شەگاراسىنان اتتاپ ءوتىپ، تاعدىرلاس حالىقتارعا ورتاق پەرزەنت بولىپ كەتەتىندىگى.

ماحا́تما گا́ندي، نە́لسون ماندە́لا، دەن سياوپين، الپارسلان تۇركەش سىندى دۇنيەگە ايگىلى تۇلعالاردىڭ ءبارى دە كەزىندە باقتالاستارى جاعىنان قۋعىنعا ۇشىراپ، تۇرمە ازابىن ءبىر كىسىدەي تارتقانىن، ادىلەتتى بيلىك ورناعان ساتتە اقتالىپ، تۋعان حالقىنىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىنە وشپەس ۇلەس قوسقانىن ءوزىڭىز جاقسى بىلەسىز.

سىزبەن ءبىر جىلدا دۇنيەگە كەلگەن داڭ قۇرداسىڭىز ومىربەك چيركەشوۆيچ تە بۇگىنگى تاڭدا وسى مەن اتاعان تۇلعالاردان ءبىر كەم ەمەس كەمەڭگەر. ول – وسى كۇيىندە، قۇداي جامانات حابار ەستىرتپەسىن، جەر بەتىنەن جوق بولىپ كەتسە دە، ەسىمى تاۋەلسىز قىرعىز ەلىنىڭ تاريحىندا «مانداتسىز پرەزيدەنت» رەتىندە التىن ارىپپەن اشەكەيلەنىپ جازىلىتىن بولادى!

وتىز جىلعا تاياۋ ۋاقىت بويى قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا، وندا تمد-عا ارمان بولعان دەموكراتيانىڭ ورناۋىنا تەڭدەسسىز ۇلەس قوسىپ كەلگەن ومىربەك تەكەباەۆتىڭ وزدەرىڭىزگە بەلگىلى سەبەپپەن تۇرمەدە وتىرۋى، بار جيعان-تەرگەن مول تاجىريبەسىن تۋعان ۇلتىنىڭ وركەندەۋىنە جۇمسايتىن ساتتە ورتاسىنان شەتتەتىلۋى – تەك قىرعىز حالقىن عانا ەمەس، باۋىرلاس، تىلەكتەس مەنى دە قاتتى الاڭداتادى جانە وكىندىرەدى.

ءبىر سوزبەن ايتقاندا، الماسبەك شارشەنوۆيچ پەن ومۇربەك چيركەشوۆيچ اراعا نەبارى ەكى جىل سالىپ دۇنيەگە كەلگەن زامانداس جىگىتتەر. ەكەۋى دە قىرعىزدىڭ ماڭدايىنا اللا بەرگەن جۇلدىزدى ازاماتتار. قازاق پەن قىرعىزدا «وكپەگە قيسا دا ولىمگە قيمايدى» دەگەن ورتاق اتالى ءسوز بار. قولىنا بيلىك ءتيىپ، تىزگىن ۇستاعان كىسىگە قاراتا «باستان جاقتى ايىرما!» دەگەن تالاپتى دا باۋىرلاس ەكى ۇلت تەڭ قولدانسا كەرەك!  ءبىر ۇلتتىڭ اتى مەن اتاعى تەڭ اتالاتىن ەكى ۇلىنىڭ ءبىرىن ماراپاتتاپ، ەكىنشىسىن ارىستانداي الاسۇرتىپ، قاماپ قويۋ – ءسىز ۇستاناتىن جولدىڭ ءپرينتسيپى بولماسى انىق.

اسا ءتالانتتى ادامداردىڭ كەيدە «ەركەلىگى» دە بولادى. تەكتى ۇلتتار ەلىنە ەڭبەگى سىڭگەن ونداي ۇلدارىنىڭ تازا پەيىل، اق نيەتپەن قاتتىراق ايتقان ءبىر-ەكى اۋىز ءسوزىن كەك كورمەي، كەشىرە بىلەدى. بۇگىنگى تاڭدا بوداندىقتان جاڭا قۇتىلىپ، ەندى-ەندى ىرگەسىن بەكەمدەپ كەلە جاتقان ورتا ازياداعى ءبىز سەكىلدى تۇركى تەكتەس ەلدەرگە، ءسوز جوق، ومىربەك تەكەباەۆتاي مىنەزدى تۇلعالار اۋاداي قاجەت جانە كوبىرەك بولعانى جاقسى!

مەن تولىق سەنەم، ومۇربەك چيركەشوۆيچ بيلىكقۇمار، اتاققۇر جان ەمەس. ەگەر، ءسىز ەكىنشى جارلىعىڭىزدى ومىربەك تەكەباەۆتىڭ ماسەلەسىن قايتا قاراۋ  تۋرالى شىعارىپ، زاڭ تالاپتارىن ءادىل ساقتاي وتىرىپ، وعان ءوزىنىڭ كىناسىز ەكەنىن تولىق دالەلدەپ، بوساتاندىققا شىعارۋىنا، قىزمەتىنە قايتا ورالۋىنا مۇمكىندىك بەرسەڭىز، ول بۇكىل سانالى عۇمىرىن، بار قاجىر-قايراتىن، ۇشان-تەڭىز ءبىلىمىن  تاعى دا ءوز مەملەكەتى ءۇشىن اياماي جۇمسايتىنىنا، سىزگە ادال كومەكتەسەتىنىنە مەنىڭ ءشۇبام جوق! ومىربەك تەكەباەۆ قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ كورشى ەلدەرمەن قارىم-قاتىناسى مەن الىس-بەرىسىنىڭ ارناسىنا تۇسۋىنە دە، قالىپتى دامۋىنا دا زور ىقپال ەتەتىنىنە كوزىم جەتىپ تۇر.

اسا قۇرمەتتى سوورونباي شاريپوۆيچ!

سىزدە جاڭا قىزمەتىڭىزبەن جانە قۇتتىقتايمىن! قىرعىز ەلىنە اماندىق-تىنىشتىق، وزىڭىزگە مىقتى دەنساۋلىق، جاڭا قىزمەتىڭىزگە مول يگىلىك تىلەيمىن!!

باۋىرلاس قازاق اقىنى

اۋىت مۇقيبەك

 27.01.2017

استانا

Abai.kz