ەلباسى ن.نازارباەۆ ءوزىنىڭ  «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسىمەن ەلدىڭ ساناسىن ءبىر سەرپىلتتى. ساراپشىلار «بۇل ءبىر پروگراممالىق دۇنيە بولدى» دەسىپ جاتىر. ماقالا باسىن ەلباسى «الەمدە باعىتى ءالى بۇلىڭعىر، جاڭا تاريحي كەزەڭ باستالدى» دەپ باستايدى. بەلومىرتقا وي: «ءححى عاسىرداعى قازاق ساناسى قانداي بولماق كەرەك» دەگەنگە كەپ تىرەلەدى. «سانامىز ىسىمىزدەن وزىق ءجۇرۋى» دەگەنى وسىدان شىعىپ جاتىر. ۇلت جاڭعىرۋى ءۇشىن ۇلت باسشىسى ەكى ەرەجە ۇسىنادى: «1) ۇلتتىق كود, ۇلتتىق مادەنيەت ساقتالماسا ەشقانداي جاڭعىرۋ بولمايدى; 2) العا باسۋ ءۇشىن ۇلتتىڭ دامۋىنا كەدەرگى بولاتىن وتكەننىڭ كەرتارتپا تۇستارىنان باس تارتۋ». كرەاتيۆتى بولۋ دەگەن وسى عوي. نەگىزى قازاق و باستان كرەاتيۆتى حالىق. ەڭبەكتىڭ تاعى ءبىر ءتۇيىندى جەرى: «سانانىڭ اشىقتىعى: كوپتەگەن پروبلەما الەمنىڭ قارقىندى وزگەرىپ جاتقانىنا قاراماستان، بۇقارالىق سانا-سەزىمنىڭ «وتباسى، وشاق قاسى» اياسىندا قالۋىنان تۋىندايدى».

يا، قازاق كوپ جۇمىسىن ىستەپ ۇيرەنبەگەن حالىق. ءۇي كۇشىك ۇلت بوپ ءجۇرمىز ءالى. ۇلتىڭ وڭالماي وتباسى، وشاق قاسىڭنىڭ ءتۇتىنى ءتۇزۋ شىقپاسىن تۇسىنەتىن ۋاقىت كەلدى بىزگە. قازاق و باستا كرەاتيۆتى بولسا نەگە وندا كەرتارتپا بوپ جۇر؟ ونىڭ تەرەڭ تاريحي ءمانى بار. بىرنەشە ءجۇز جىلعى قالماق ىقپالىنان سالت-داستۇرىمىزگە كەرتارتپا سارقىنشاقتار كوپ كىردى (شامانيزم، فەتيشيزم ەلەمەنتتەرى). 200 جىلدىق ورىس وتارىنان  بولمىسىمىز قاتتى وزگەردى. پروفەسسور م.مىرزاحمەتۇلى ايتىپ ەدى نايمان اقتايلاق بي ايتتى» دەپ:

«بۇرىنعىنىڭ ءبيى جاقسى قۇداي جاساعان،

ەندىگىنى ورىس پەن قىتاي جاساعان، –

دەپ. ال، 70  جىلدىق  كەڭەس قوعامى ءبىزدى قاتتى قۇدايسىزداندىردى (قۇدايمىز – مەلس, كىتابىمىز – «كوممۋنيستىك پارتيانىڭ مانيفەسى»  بولدى ول كەزدە).

قازىرگى قازاق وسىنشاما ميكروبتاردى بويىنا دارىتىپ، قاتتى سىرقاتتانعان ۇلت. «ارۋ باتپانداپ كىرىپ، مىسقالداپ شىعادى» دەگەن اتا-بابالارىمىز. ودان ەمدەلۋ وڭاي بولماي جاتىر. سول ەمدەلۋدىڭ ءبىر جولى – الفاۆيت اۋىستىرۋ بولىپ تۇرعانعا قۇسايدى. قازىرگى كەزدە كيريلدەن لاتىنعا كوشۋ ماسەلەسى قوعامدا قاتتى تالقىلانىپ جاتىر. ەڭبەكتەگەن بالادان، ەڭكەيگەن كارىگە دەيىن بۇعان اتسالىسىپ وتىر. ازىراق تاريح بەتتەرىن پاراقتايىق. قازىرگى قازاق ەلى وسى ۋاقىتقا دەيىن 21 رەت مەملەكەت قۇرىپ، 10 رەت ءالىپبي اۋىستىرىپتى. ياعني، بۇل ءىس  كەڭەس يمپەرياسىنىڭ  قۇيتۇرقىلىعىنان عانا وربىگەن نارسە ەمەس. مىسالى، سوناۋ 5 عاسىردا قازاق دالاسىنا نەستوريان ءدىنىن اكەلگەن جاماعات ەسترانگەلو ءالفاۆيتىن قوسا جاپسىرىپتى. ونشاقتى ءالفاۆيتتىڭ ىشىندەگى ەڭ ءونىمدىسى اراب ءالىپبيى بولعان. وسى ءالىپبي كەزىندە ماحمۇد قاشقاري، مۇحاممەد حايدار دۋلاتيلار شىققان. قاراحان، التىن وردا سىندى يمپەريالار قۇرىلعان. تازا تۇرىك پاسسيونارلىعى دەگەن دە وسى. وسى الفاۆيتتەن قىزعىش قۇستى كولدەن ايىرعانداي عىپ، ءبىزدى ايىرعان كەڭەس ۇكىمەتى. الفاۆيت تۋرالى كوكىرەگىمىز قارىس ايرىلىپ، وكىنەتىن تۇس تا – وسى تۇس. وكىنگەننەن نە پايدا، ول ۋاقىت ءوتتى، كەتتى. ول الفاۆيتپەن بىرگە مىڭ جىلدىق وركەنيەت كەتتى. قۇران مەن قازاق اراسى الىستادى. شىعىستان شىراي كەتىپ، باتىستىڭ اسىعى الشىسىنان ءتۇسىپ وتىر قازىر. قاعازدى ويلاپ تاپقان قىتايعا قاراعاندا ايفون ويلاپ تاپقان امەريكانىڭ ايدارىنان جەل ەسىپ تۇر. ەكى جەپ بيگە شىقتى دەگەن وسى. ەندىگى گوي-گوي باسقا بوپ تۇر. ول – قايتىپ الەمدىك وركەنيەتتىڭ بيىك اتتاقىرىنان كۇتىرلەتىپ جەم جەيمىز دەگەنگە كەپ تىرەلەد. ول ءۇشىن قۇلدىق سانا قامىتىنان قۇتىلۋ كەرەك. ءدال وسىنداي تاريحي تەكەتىرەس وتكەن عاسىر باسىندا دا بولىپ ەدى. «ەلۋ جىلدا ەل جاڭا، ءجۇز جىلدا قازان» دەپ حالىق بەكەر ايتپاعان. سول كەزدە ا.بايتۇرسىنوۆ توتە، ن.تورەقۇلوۆتار لاتىن جازۋلارىن جاقتاپ، ەكى جاق بولعان.  وعان 1924 جىلى ورىنبور قالاسىندا وتكەن تۇڭعىش قازاق ءبىلىمپازدارىنىڭ سيەزى كۋا.  1931 جىلى «ەڭبەكشى قازاق» گازەتىندە (قازىرگى «ەگەمەن قازاقستان») جاريالانعان:

اراپشى، جاڭا ءالىپشى،

ەكى جاق بوپ تارتىستى:

احمەت، ەلدەس، مۇحتارلار

اراپقا جۇمساپ بار كۇشتى

دەگەن جىر جولدارى سول ۋاقىتتىڭ ۋىتتى ءبىر كورىنىسى. بايتۇرسىنۇلى اقمەت سول سيەزدە: «جاقسى ءالىببي تىلگە شاق بولۋى كەرەك. ولشەنبەي تىگىلگەن و جەر، بۇ جەرى بويعا جۇۋىسباي، قولبىراپ، سولبىراپ تۇرعان كەڭ كيىم سياقتى ارتىق ارىپتەرى كوپ ءالىببي دە قولايسىز. بويىڭدى قىسىپ، ءتانىڭدى قۇرىستىرىپ، تىرىستىرىپ تۇرعان تار كيىم سياقتى ءارپى كەم ءالىببي دە قولايسىز بولادى» دەگەن ەدى. قازاققا فيزيكا مەن گەومەتريا وقۋلىقتارىن جازىپ بەرگەن  الاش ارىستانى ەلدەس وماروۆتىڭ الفاۆيت تۋرالى پىكىرىن بۇگىنگى كۇن ۇلتتىق كوميسسيا قاتتى ەسكەرۋى كەرەك: «جازۋدىڭ، ادەبيەتتىڭ قىزمەتى: ءتىلدىڭ وزگەرىسىنە اسەر بەرۋ ەمەس، سول وزگەرىستەن قالماي ەرىپ وتىرۋ، بولعان وزگەرىستى قاتتاپ، تاڭبالاپ وتىرۋ. ءتىلدىڭ ەسكى ءتۇرىن ۇستاپ الىپ، سودان ايىرىلماي، جاڭادان بولعان وزگەرىستى، ءتىلدىڭ بۇزىلعانى دەپ ءتۇسىنىپ، قابىل الماي وتىرعان جازۋ ەلدىڭ تىلىنە سالعان بۇعاۋ ەسەبىندە بولادى» دەپ ەدى ۇلت جاناشىرى. ءنازىر تورەقۇلوۆتىڭ سوزدەرىن  تەرمينتوپتىڭ قۇلاعىنا التىن سىرعا رەتىندە ۇسىنامىز: «قازاق تىلىنەن لايىق ءسوز تابىلمايتىن بولعاندا، ءپان ءسوزدى اسىل تۇبىرىنەن الۋ كەرەك. جاڭا بارلىق قالىقتاردىڭ بارىنە ورتاق «ينتەرناتسيونال»، «دەموكراتيا» سىقىلدى ءپان سوزدەردى وزگەرتپەي، جالپى ياۋرىپانىڭ ايتىپ وتىرعان تۇرىندە الۋ كەرەك. «اپتوموبيل»، «تەلەگىراپ» سىقىلدى تەحنيكا سوزدەرىن دە سول جالپى ياۋرىپانىڭ قولدانعان تۇردە الۋ كەرەك. ونداي سوزدەردى قازاقشاعا اۋدارىپ، ياۋرىپادان الىستاۋدىڭ پايداسى بولمايدى». جالپى، وسى  وقۋ، جازۋ تۋرالى دانىشپان اباي تەرەڭ قوعامدىق تالداۋ جاساعان (اباي  سۇمدىق سوتسيولوگ قوي نەگىزى): «بالالاردى وقىتقان دا جاقسى، بىراق قۇلشىلىق قىلارلىق قانا، تۇركى تانىرلىق قانا تازا وقىتسا بولادى. انىڭ ءۇشىن بۇل جەر ءدارۇل حارب، مۇندا اۋەل مال تابۋ كەرەك، ونان سوڭ عاراب، پارسى كەرەك. قارنى اش كىسىنىڭ كوڭىلىنە اقىل، بويىندا ار، عىلىمعا قۇمارلىق قايدان  تۇرسىن؟ اشاپ ىشۋگە مالدىڭ تاپشىلىعى دا، اعايىننىڭ ارازدىعىنا ۋا ءار ءتۇرلى بالەگە، ۇرلىق، زورلىق، قۋلىق، سۇمدىق سەكىلدى نارسەلەرگە ۇيىرلەندىرۋگە سەبەپ بولاتۇعىن نارسە. مال تاپسا، قارىن تويادى. ونان سوڭ ءبىلىم، ونەر كەرەك ەكەن. سونى ۇيرەنەيىن نە بالاما ۇيرەتەيىن دەپ ويىنا جاقسى تۇسەدى.

ورىسشا وقۋ كەرەك، حيكمەت تە، مال دا، ونەر دە، عىلىم دا – ءبارى ورىستا تۇر. زارارىنان قاشىق بولۋعا، پايداسىنا ورتاق بولۋعا ءتىلىن، وقۋىن ءبىلۋ كەرەك. انىڭ ءۇشىن ولار دۇنيەنىڭ ءتىلىن ءبىلدى، مۇنداي بولدى. سەن ونىڭ ءتىلىن بىلسەڭ، كوكىرەك كوزىڭ اشىلادى. اربىرەۋدىڭ ءتىلىن، ونەرىن بىلگەن كىسى سونىمەنەن بىردەيلىك داعۋاسىنا كىرەدى، اسا ارسىزدانا جالىنبايدى. دىنگە دە جاقسى – بىلگەندىك (جيىرما بەسىنشى ءسوز). ابايدىڭ ول ورىسشا وقۋى – قازىر اعىلشانشا بوپ وزگەرىپ تۇر. ول تورتكۇل دۇنيەنى اربايتىن الەمدىك ءتىل بوپ تۇر. لاتىن قارپى ونىڭ بولات ساۋىتى بوپ تۇر. ءبىزدىڭ لاتىنعا اۋىسامىز دەگەنىمىزدىڭ دە بار سەبەبى – اباي ايتقان نارسەلەردە تۇر. الەممەن «بىردەيلىك داعۋاسىنا كىرۋ»، ويتكەنى، قازىر «حيكمەت تە، مال دا، ونەر دە، عىلىم دا – ءبارى (ورىستا ەمەس) ەۋروپادا تۇر». تەك «قۇلشىلىق قىلارلىق» ءىسىمىز ولاردا ەمەس، وزىمىزدە. ونىڭ جۇرەكتى بۇركەنىپ جاتقانىنا مىڭ جىل. ونىڭ كىلتى –  «اراب، پارسىدا» (بىرنەشە كىلتىڭ بولماسا قازىر ءبىر كىلتپەن كوپ كوپ ەسىكتى اشا المايسىڭ). ءھام بۇل ءىس – ەڭ ۇلى ءىس! ول ءىس حيكمەت، مال، ونەر، عىلىم ىسىنەن جوعارى تۇرۋ كەرەك. سوندا عانا قازاق قوعامى – الەمنەن ويىپ تۇرىپ ءوز ورنىن الماقشى. ۇلتتىق كود دەگەن سول. ايتپەسە، ەۋروپانىڭ وركەنيەتىنە ەمەس افريكاداعى پيگمەيلەردىڭ دەڭگەيىنە ءتۇسۋىپ كەتۋىمىز عاجاپ ەمەس. ەگەر سو كۇيى ماقسات پەن قۇرالدى اجىراتا الماي اڭىراساق.

جاڭارعان قازاق قوعامى جالپى، جاڭا ءالىپبيدى جاتىرقاپ جاتقان جوق. بىراق وي-پىكىر الۋاندىعىنا اۋىزدىق سالىنىپ وتىرعان جوق. جۇرت مەنىڭكى دەگەننىڭ ءبارى قىزعانباي ءوز ويىن ورتاعا سالىپ جاتىر (بىزدىكى  سول كوپ پىكىردىڭ ءبىرى عانا). ءبىر قىزىعى كەيبىر «تازا قازاقتار» قارسى شىعىپ، «شالا قازاقتار» قولداپ شىقتى بۇل ءىستى (قوعامداعى بۇل قىزىق فەنومەندى كوزى شالعان قازاق ينتەلليگەنتى قازىبەك يسا بولدى). كەيبىر «تازا قازاقتار» تىرس ەتپەي ۇيىقتاپ جاتقاندا «شالا قازاقتار» شالا ءبۇلىنىپ، ۇلت قامىن جەپ ءجۇر قازىر. ولاردى ۇلت قامىن جەۋدەن كىم شەتتەتسىن؟ بۇل دا ءبىر قازاقتى قۇدايدىڭ جارىلقاعانى عوي. ايتپەسە، ۇلتشىلدىقتى ءبىرجولا مونوپولياعا اينالدىرىپ العىسى كەپ جۇرگەندەر از ەمەس ارامىزدا. مۇحتار شاحانوۆ بۇل ىسكە تۇبەگەيلى قارسى ەمەس، تەك قازىر ءالىپبيدىڭ ەر-توقىمىن اۋىستىراتىن كەز ەمەس دەيدى. پروفەسسور م.مىرزاحمەتۇلى قازاقتىڭ قالاي ورىستاندىرىلعانىن تۇبىرىمەن بىلەتىن عالىم. سوندىقتان، ول كىسىنىڭ الفاۆيت اۋىستىرۋعا قوياتىن ءبىر-اق شارتى بار: ميسسيونەر ارىپتەردىڭ مۇلدە مانسۇقتالعانى ماقۇل. ولجاس سۇلەيمەنوۆءتىڭ لاتىننان كيريلدى جوعارى قويۋى ونشا جۇمباق ءجايت ەمەس. ءپاريجدى مەكەن ەتكەنمەن،  ول كىسىنىڭ لاتىنعا ونشا ءىشى جىلىماي ءجۇر. ءبىز لاتىنعا ءىشىمىز جىلىعاننان ەمەس، سۋىق اقىلدىڭ كۇيىن كۇيتتەگەنەن كوشپەكپىز. ىشىمىزدە نە جاتقانىن جاسىرماي ايتتىق. تەك سونى قايتىپ قورعاپ قالۋدىڭ  قامى عوي ءبارى.

ەندى لاتىن گرافيكاسىنا كوشسەك، قايتىپ كوشەمىز؟ ءبىزدىڭ بايقاۋىمىزشا الفاۆيت سۇلباسىنا قاتىستى تالاس-تارتىس نەگىزىنەن ءا، ءى، ءو، ۇ، ءۇ، ق، ع، ڭ ارىپتەرى توڭىرەگىندە بولىپ وتىر. جالپى، الىپبيگە قاتىستى قازىر ەكى ۇستانىم ايقىن بولىپ وتىر.

ءبىرىنشى، كلاسسيكالىق لاتىننىڭ 26 ارىپىنە قازاق تىلىندەگى 28 دىبىستى سىيعىزۋ (ەشقانداي اپوستروف، ديگراف، دياكريتيكا تاسىلدەرىن قولدانباي).

ەكىنشى كلاسسيكالىق لاتىننىڭ 26 ارىپىمەن شەكتەلمەي اپوستروف، ديگراف، دياكريتيكا تاسىلدەرىن قولدانىپ، «ءبىر دىبىس، ءبىر ءارىپ» پرينتسىپىنە سايكەس ءالىپبي جاساۋ.

بىزدىڭشە وسى ەكى پىكىردىڭ اراسىندا ورتاق شەشىمگە كەلۋ كەرەك. ءبىرىنشى ۇستانىم –  الىپبيدى قازىرگى وزىق تەحنولوگياعا بەيىمدەۋ تۇرعىسىنان شىعىپ وتىر. ماقسات: ينتەرنەت الەمىنە ەركىن كىرۋ (وندا سۋدا جۇزگەن بالىقتاي بولۋ). سەبەبى: ينتەرنەت –  قازىرگى وركەنيەتتىڭ التىن كىلتى بوپ تۇر. ەكىنشى ۇستانىم –  قازاق تىلىندەگى دىبىستاردى جوعالتىپ الۋ قاۋپىنەن «ءبىر دىبىس، ءبىر ءارىپ» ءپرينتسىپىن ۇستاۋ كەرەك دەگەننەن شىعىپ جاتقان نارسە. بۇل جوبا پروفەسسور ءالىمحان جۇنىسبەك جاسادى دەپ، ەل ىشىندە تارالىپ جۇرگەن  نۇسقاعا ءتان.  (سول سياقتى ز.بازارباەۆا، ا.شارىپباەۆ نۇسقالارىنا دا ءتان). بۇنى فيلولوگتاردىڭ جوباسى دەيدى ء(ا.جۇنىسبەك نۇسقاسى جۇرت اۋزىندا تۇرىك ءالفاۆيتى دەپ تە اتالىپ ءجۇر).

ءبىرىنشى نۇسقا ەلباسى جارلىق شىعارعان نۇسقاعا ءتان. وسى رەسمي نۇسقا ۇستانىمىن جالپى، دۇرىس دەپ سانايمىز. تەك ونداعى جەتىسپەۋشىلىكتى (بىرىڭعاي اپوستروف قولدانۋ) رەتتەۋ ءۇشىن، ەل ىشىنە تارالىپ جۇرگەن ارمان بايقادام دەگەن ازامات ۇسىنىپ جۇرگەن «VAILATYN» جوباسى نەگىزىندە تولىقتىرىپ (مىسالى ونداعى ينۆاريانت ءتاسىلىن پايدالانۋ، كلاۆياتۋرا سيمۆولدارىن تولىق ساقتاۋ، كيريلدەگى ق ءارپىن لاتىنشا ك ارپىنە اۋىستىرۋ، ع ءارپىن Q ارپىنە اۋىستىرۋ، ڭ ءارپىن ng ديگرافىمەن بەرۋ ت.ب), ەلگە ءبىر توقتامعا كەلگەن نۇسقا رەتىندە ۇسىنۋ كەرەك دەپ ويلايمىز. قالعان جوبالاردىڭ، پىكىرلەردىڭ ءبارى وسى ەكى نۇسقا نەگىزىنە ۇقساس دۇنيەلەر («نۇروتاننىڭ» حاتشىسى فارحاد كۋانگانوۆتىڭ اپوستراف ورنىنا اكيۋتتەر پايدالانۋ دەگەنى دە ەكىنشى توپ پىكىرىنە جاقىندايد. «قازاقگراممار» ۆاريانتى دا ەسكەرۋگە تۇراتىن نارسە، ولار وسى ەكى جارىلعان پىكىردىڭ ورتا جولىن تاپقىسى كەلگەن. اتاقتى ماتەماتيك اسقار جۇمادىلداەۆ لاتىندى قولدايدى، بىراق كيريلدى دە قيمايدى). كوپشىلىگى ءجاي عىلىمي نەگىزگە نەگىزدەلمەگەن، بەلگىلى ءبىر جۇيەسى جوق اۋەسقوي نۇسقا تۋىندىلار. سوڭعى ايتارىمىز، ءالىپبي ماسەلەسىن داڭعازا، باسى ارتىق تالقىلاۋلاردان ارىلتىپ، نەگىزدى، جۇيەلى، ايتارى بار، ەلگە، قوعامعا پايداسى تيەر دەگەن نۇسقاعا ءبىرجولا توقتاۋ كەرەك.

جوعارىدا ءبىز ايتىپ وتىرعان ەكى باعىتقا قاتىستى تاعى ءبىر ەرەكشەلىك: ءبىرىنشى ۇستانىم-نۇسقا ا.بايتۇرسىنوۆ جاساعان «توتە جازۋ» ۇلگىسىنە قۇسايدى. ەكىنشى ۇستانىم-نۇسقا 1929 جىلى قابىلدانعان «ياناليف» ۇلگىسىنە كەلەدى. ءوز باسىم، بىزگە قازىر «ياناليفتان» گورى «توتە جازۋ» ۇلگىسى جاقىن ءارى پايدالى بولار دەگەن ويدامىن. ويتكەنى، زامان وزگەرىپ كەتتى. ءبىز قۇپتاپ وتىرعان نۇسقا –  امەريكا، ۇلىبريتانيا ءھام مالايزيا  ت.ب. ەلدەرىنىڭ تاڭداعان نۇسقاسى. ەكىنشى نۇسقا –  تۇركيا ءھام پوستكەڭەستىك تۇرىك  ەلدەرى تاڭداعان ت.ب. الفاۆيتتەرگە كەلەدى. قايسىسى وزىق، قايسىسى توزىق ەكەنىن جۇرت ءوزى تاڭداسىن. ۇلتتىق كوميسسيا تەك ۇلتتىڭ قامىن جەسىن. ءتۇرلى وي-پىكىرلەر تاسقىنىن تارازىلاپ، ءححى عاسىردا قازاق ەلىنىڭ رۋحىن كوتەرەر، وركەنيەتتىڭ شىڭىنا شىعارار شەشىم شىعارسىن. ويتكەنى، ءالىپبي اۋىستىرۋ جەكە ادامنىڭ كيىم، كولىك، اشەكەي ت.ب. اۋىستىرۋى سياقتى نارسە ەمەس. الفاۆيت – ۇلت دەنەسىنە قان جۇگىرتەتىن قۇرال. دۇرىس بولماسا ول قوعامعا جوعارىدا ايتقانداي، زياندى ميكروبتاي بولىپ سىرقات جۇقتىرار، دۇرىس بولسا قوعامنىڭ يمۋنيتەتىن كوتەرىپ، قانىن تاسىتار، كۇش-قۋاتىن ارتتىرار نارسە. بىزگە ول نارسە قازىر قاتتى كەرەك بوپ تۇر.

ءبىز قازىر وتكەن عاسىر باسىندا مىرجاقىپ «ويان، قازاق» دەپ جار سالعان جار باسىنا تاعى كەلدىك. ول سوندا:

كوزىڭدى اش، ويان قازاق، كوتەر باستى،

وتكىزبەي قاراڭعىدا بەكەر جاستى.

جەر كەتتى، ءدىن ناشارلاپ، حال حارام بوپ،

قازاعىم ەندى جاتۋ جاراماستى.

قىزىعىپ قىزارعانعا كەتكەندەر كوپ،

شەن الىپ دارەجەگە جەتكەندەي بوپ.

ويلادى ءوز فايداسىن حالىقتى ساتىپ،

قازاقتى ەڭ كەرەكسىز ەتكەندەي بوپ.

تۇمانعا كىردى قالىڭ ءبىزدىڭ قازاق،

ارتى جار، الدى تۇيىق – بۇل نە عاجاپ؟

اداسقان اعايىنعا باسشى بولىپ،

ىشىندە جول كورسەتەر ادام از-اق.

باس قوسىپ كيرگيزسكي ينتەلليگەنت،

بىزدەرگە حالىقتىڭ قامىن ويلاۋ مىندەت.

كۋلتۋرا دەگەن ءسوزدى نا پراكتيكە

ەتپەيمىز نە سەبەپتى وسۋششەستۆليات؟

ءميللاتلار تسۆيليزوۆاننىي وزىپ كەتتى

ويانباي ەندى جاتۋ نە سلەدۋەت.

ۇيقىسى عافيلدىكتىڭ باسىپ كەتتى،

قازاقتى وياتالىق ەتىپ ھۇممەت.

ولاي بولسا، ءافاندىم، ۇيىقتامالىق،

ەندى ويانباي جاتۋىمىز بولار ۇيات.

حايىر حوش ءسالامات تۇر، عازيزىمىز،

حات جازۋشى مير ياعكۋب يبن دۋلات.

دەپ ەدى-اۋ!

قاپى قالما، قازاق ەلى!

اقجول قالشابەك

Abai.kz

.