جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2833 0 پىكىر 19 قاڭتار, 2011 ساعات 08:13

ءىلياس جانسۇگىروۆ. ءسوز قاسىمباەۆقا

كۇن سۋىق. قىردى ىزعىرىق جەل ىسىرىپ ايداپ جاتىر. توبەدە ۋەزدەن وكىل كەلەدى دەپ قوسشىلار كۇن ەڭكەيگەنشە توسىپ تۇر ەدى. ساقال، مۇرتتار ساۋىس قىراۋ.  ەمشەكتە بالاسى بار ايەلدەر دە كورىنەدى. ءبىر مەزگىلدە بۋاز پورتفەلىن كوتەرىپ، وكىل قاسىمباەۆ كيىپ-جارىپ، كوپتىڭ ورتاسىنا كەلدى. جينالىپ تۇرعاندار جىم-جىرت بولدى. ورتاعا كەلى الدىرىپ توڭكەرتتى. ءبىر شۋماق كىلتتى قوڭىراۋ ورنىنا جۇمساماق بولىپ الدىردى. كەلىنىڭ  ەكى جاعىنان سۇيەتىپ قامىسباەۆ ۇستىنە شىقتى.

كىلت - قوڭىراۋ شىلدىر ەتتى. قاسىمباەۆ:

- جينالىس اشىلدى دەپ سانايمىن

- ءسوز، بايانداۋ ءۇشىن ۋكومنىڭ وكىلى،ۋيسپولكوم وكىلى، ۋكوم قوسشىسى وكىلى، ۋجەنوتدەل وكىلى، ۋفينوتدەل وكىلى  ي تاك دالەە وكىل جولداس قاسىمباەۆقا ياعني مەنىڭ وزىمە بەرىلدى.

-  جولداستار مەن قىسقا بولام... نو...

كۇن سۋىق. قىردى ىزعىرىق جەل ىسىرىپ ايداپ جاتىر. توبەدە ۋەزدەن وكىل كەلەدى دەپ قوسشىلار كۇن ەڭكەيگەنشە توسىپ تۇر ەدى. ساقال، مۇرتتار ساۋىس قىراۋ.  ەمشەكتە بالاسى بار ايەلدەر دە كورىنەدى. ءبىر مەزگىلدە بۋاز پورتفەلىن كوتەرىپ، وكىل قاسىمباەۆ كيىپ-جارىپ، كوپتىڭ ورتاسىنا كەلدى. جينالىپ تۇرعاندار جىم-جىرت بولدى. ورتاعا كەلى الدىرىپ توڭكەرتتى. ءبىر شۋماق كىلتتى قوڭىراۋ ورنىنا جۇمساماق بولىپ الدىردى. كەلىنىڭ  ەكى جاعىنان سۇيەتىپ قامىسباەۆ ۇستىنە شىقتى.

كىلت - قوڭىراۋ شىلدىر ەتتى. قاسىمباەۆ:

- جينالىس اشىلدى دەپ سانايمىن

- ءسوز، بايانداۋ ءۇشىن ۋكومنىڭ وكىلى،ۋيسپولكوم وكىلى، ۋكوم قوسشىسى وكىلى، ۋجەنوتدەل وكىلى، ۋفينوتدەل وكىلى  ي تاك دالەە وكىل جولداس قاسىمباەۆقا ياعني مەنىڭ وزىمە بەرىلدى.

-  جولداستار مەن قىسقا بولام... نو...

- م-م-م... وزدەرىڭىزگە ءمالىم، كازىرگى... ءال-اقۋال جاقسارىپ كەلە جاتىر. بايلار دۇنيەلەرىنىڭ سوڭعى جىلدارىنداعى ستابيليزاتسياسى بۇل مومەنتتە مۇزداعانداي بولىپ تۇر. مۇنى ون بەسىنشى پارتيا كونفەرەنتسياسى ەرەكشە استىن سىزدى. جۇرت اراسىنىڭ بۋرجۋيلارى سوڭعى كەزدە ءبىزدىڭ سوۆەت سويۋزىنا جانە سوققى جاساعىسى كەلدى. بىراق  ولاردىڭ ءوزىنىڭ پروتيۆورەچيەلەرى بار، تاعى دا، ويتسەك تە جۇرت اراسىنىڭ توڭكەرىسى قيمىلداپ كەتە مە دەپ قورقادى. سونىڭ ءۇشىن قورقادى بىزبەن سوعىسۋدان. ايتپەسە ولار سوققىسىن بىزگە كوزدەپ تۇر. ءبىز ولاردىڭ جاۋلىعىنا دايار تۇرۋىمىز كەرەك. ءبىز ءوزىمىز سوعىسقا شىقپايمىز، وزىمىزگە شاباتىن بولسا، قورعانامىز. جۇرت اراسىنىڭ رابوچي كلاسى ساۋ تۇرسا، ءبىز يمپەرياليستەردەن قورىقپايمىز دا، توۆاريششي، ءار جۇمىسىمىزدا لەنين باسشىمىزدىڭ وسيەتىن ورىنداۋ مىندەتىمىز...

مەن وسىمەن ءسوزىمدى دوعارامىن.

بايانداماشىدان سۇراق سۇراۋعا بولادى. بار ما؟ بار بولسا، جازىپ بەرسىن،- دەگەن ۇسىنىس كىردى ماعان; بەس مينۋت دەمالىس

 

كىلت - قوڭىراۋ شىلدىر ەتتى، جىم-جىرت.

قامىسباەۆ:

- ساۋالدار كەلمەدى ماعان

توپ:

- حات بىلمەيمىز.

- قاعاز، قارىنداشىمىز جوق.

- ىلاجى بولسا، اۋىزشا سۇراساق ەكەن؟

قامىسباەۆ: (جەلكەسىن قاسىپ، اۋىزىن قيسايتىپ، كوزىن باجىراتيىپ) بەدا. سۇراۋعا بولادى...

توپ:

- ءبىز مىنا وسى جەردەگى توعايباي دەگەن ەل، ىلعي جاتاقپىز، توعانىمىز جوق، نە ايتاسىز؟

- قازىنادان قارىزعا اقشا بەرىلەدى دەگەن دە ۇزىنقۇلاق الىپ-قاشىپ ءجۇر. ءبىزدىڭ قولىمىز قايتسەك جەتەدى؟

- جاقىندا سوۆەتكە سايلاۋ بولادى دەگەندى  ەسىتىپ تۇرمىز. مۇنىڭ اڭعارى قالاي بولار ەكەن؟

- مەكتەپ اشامىز دەپ تالاپتانعالى ەكى-ءۇش جىل بولدى. ءجونىن بىلمەگەندىكتەن، جۇمىسىمىز ماندىماي جاتىر، بۇعان نە ىلاج؟

- ەل ىشىندە قىز ساتقان، قۇدا تۇسكەن كوبەيىپ بارادى. بۇعان توقتاۋ بار ما؟

- ۇرلىق ءورشىپ بارادى، نە شارا؟

- كەزدەمەنى ، كەرەك-جاراقتى قايدان ءتيىمدى قىلىپ الۋعا بولادى؟

- استىعىمىزدى، تەرى-تەرسەگىمىزدى قايدا كۇيگىزبەي ساتا الامىز؟

كىلت  - قوڭىراۋ شىلدىر ... ەتتى.

قاسىمباەۆ:

- تىنىش! ماعان ۇسىنىس كىردى، سۇراۋ توقتاتىلسىن دەگەن قارسى جوق؟

جىم - جىرت.

قامىسباەۆ:

مەن سىزدەرگە سرازۋ جاۋاپ بەرەمىن. ساۋالدارىڭىز مەنىڭ بايانداماما جۇعىسپايدى. سول بويىنشا، جاۋاپ بەرىپ بولمايدى. كىمدە رەزوليۋتسيا، تو ەست قاۋلى بار؟

جىم - جىرت.

قامىسباەۆ:

- ەندەشە ماعان رەزوليۋتسيا كىردى (پورتفەلىنەن اقتارىپ قۇلاشتاي ۇزىن قاعازدى جازىپ جىبەرىپ وقيدى)... ۋەزدەن كەلگەن ۋكوم وكىلى، ۋيسپولكوم وكىلى، ۋكوم قوسشىسى وكىلى، ۋجەنوتدەل وكىلى، ي تاك دالەە، وكىل جولداس قامىسباەۆ دوكلادىنا قۇلاق سالعان سويۋز قوسشىسى سوبرانيە توقتامى:

1/ پولوجەنيە سسسر جاقسارىپ كەلە جاتىر

2/ بايلار دۇنيەسىنىڭ كاپيتاليزمنىڭ ستابيليزاتسياسى ۋاقىتشا توڭازىپ تۇر.

3. قازاقستاندا اۋىل شارۋاسى سوعىسقا دەيىنگى تەگىستىك بەتىنە جەتە الماي جاتىر. مۇنى مىندەتتى بيىكتىككە كوتەرۋگە

4. يندۋسترياليزاتسيانى تەزدەتۋگە

5. ۇنەم ىقتياتىنىڭ ىقپالىن اڭىستاۋعا

6. ..................................................................

7/.....................................................

.....................................

75/ ءار ۋاقىتتا ءال-اۋقات تۇسىندىرۋگە وسى جولداس قامىسباەۆ سىقىلىدىلاردى وكىل دەپ جىبەرىپ تۇرۋدى جوعارىدان وتىنۋگە.

- ۇستەمە بار ما؟

جىم-جىرت.

- الاتىن ەشتەمە بار ما؟

جىم-جىرت.

- قاۋلى قابىلداندى دەپ سانايمىن.

1927 جىل

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1490
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3257
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5543