بۇگىن رەداكتسيامىزعا قىتايدان قازاقستانعا ءبىرجولا كوشىپ كەلىپ، قازاقستان ازاماتتىعىن العان نۇرسەيىت ەسىمدى ازامات حابارلاسىپ، باسىنداعى اۋىر جاعدايدىڭ جاي-جاپسارىن ءتۇسىندىردى.

نۇرسەيىت  تولەگەنۇلى (سۋرەتتە) 1986 جىلى قحر، شۇار، موري اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتى. الماتى وبلىسى، ەڭبەكشىقازاق اۋدانى، تاسقاراسۋ اۋىلى، جانىسباەۆ كوشەسى 10-ۇيدە تۇرادى.

ايەلى جايناگۇل عاجاپقىزى - قىتاي رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتى. ەكەۋىنىڭ وتاسقاندارىنا 2,5 جىل بولعان.  ءبىر جارىم جاستا ۇلدارى بار. جاس جۇبايلار ەگيپەت يسلام رەسپۋبليكاسىندا، مىسىر قالاسىندا ءبىلىم العان.

(جايناگۇلدىڭ 02.05.2018 جىلى 03:20-دا الماتى اۋەجايىنا ۇشىپ كەلگەندىگىن راستايتىن ۇشاق بيلەتى)

بۇگىن، 2018 جىلدىڭ 3-مامىرى كۇنى، تاڭعى ساعات 03:00 ( تاڭعى ۇشتەن وتكەندە) شاماسىندا ولار مىسىردان الماتى اۋەجايىنا ۇشىپ كەلەدى. نۇرسەيىتتىڭ ءوزى، ايەلى جانە بالاسى ۇشەۋى. ءسويتىپ، شەكارالىق باقىلاۋدان ءوتىپ جاتقان تۇستا جايناگۇلدىڭ قازاقستاندا ءجۇرىپ-تۇرۋعا ارنالعان ىقتيارحاتىنىڭ جارامسىز ەكەنى انىقتالعان. سول سەبەپتى، نۇرسەيىت پەن 1,5 جاسار ۇلى قازاقستاندا قالىپ، جايناگۇلدى كەدەندىك باقىلاۋ قىزمەتى كەلگەن بەتىمەن مىسىرعا قايتارىپ جىبەرىپتى.

نۇرسەيىت تولەگەنۇلى:

- مىسىرداعى ءال-اقسا ۋنيۆەرسيتەتىندە وقۋىمىزدى اياقتاپ كەلگەن بەتىمىز وسى ەدى. بۇگىن تاڭعى 03:00 شاماسىندا الماتى اۋەجايىنا كەلىپ قوندىق. جۇبايىم جايناگۇل قازاقستان ازاماتتىعىن الىپ ۇلگەرمەگەن. ول - قىتاي ازاماتشاسى. ىقتيارحاتى بار. ىقتيارحاتتىڭ جارامدىلىق مەرزىمى 2021 جىلى اياقتالادى. ىقتيارحاتتى كوكشەتاۋ جاقتان العان ەدىك.

سودان شەكارالىق باقىلاۋدان وتكەن كەزدە مەنى مەن ۇلىمدى وتكىزدى دە، ايەلىمدى كەرى قايتارۋ كەرەك دەدى.  ىقتيارحاتتىڭ جارامسىز ەكەنى انىقتالدى. بىزگە سولاي دەپ ايتتى. قازاقستان اۋماعىندا 183 كۇننەن استام ۋاقىت بولماعاندىقتان، ىقتيارحات اۆتوماتتى تۇردە جارامسىز دەپ تانىلعان دەدى. ءسويتىپ، ايەلىمدى سول جەردەن مىسىرعا قايتارىپ جىبەردى. ءتىپتى، اۋەجايدا 1 تاۋلىك تە تۇرعىزعان جوق. مىسىرعا ۇشاتىن ۇشاققا وتىرعىزىپ جىبەردى.

سويتسەك، ىقتيارحاتپەن جۇرگەن ادام 6 اي سايىن قازاقستانعا كىرىپ تۇرۋى كەرەك ەكەن. 6 ايدان اسىپ كەتسە، ىقتيارحاتتىڭ كۇشى جويىلادى ەكەن.

ايەلىم ءوزى جولسوقتى بولىپ، قاتتى اۋىرىپ كەلگەن ەدى. شەكارالىق باقىلاۋدان وتەتىن كەزدە، ءتۇرىن تەكسەرۋ ءۇشىن كامەراعا قاراپ تۇرادى عوي. سول جەردە قۇلاپ قالدى، ءتىپتى. سودان اۋەجايدىڭ جەدەل دارىگەرلىك كومەك كورسەتۋ قىزمەتىنە جۇگىندىك. ولار باستان-اياق تەكسەردى. شىنىمەن دە جايناگۇلدىڭ دەنساۋلىعى ناشارلاپ كەتكەنىن سول جەردەگى دارىگەرلەردىڭ ءوزى ايتتى. كەدەندەگىلەر وعان دا قاراعان جوق. ونىڭ ۇستىنە ايەلىمنىڭ اياعى اۋىر ەدى. مىنا ۇلىم بولسا 1,5 جاستا عانا.

(ۇلى اقجول نۇرسەيىتۇلى)

مەن سول جەردەگىلەردەن سونشا جالىنىپ سۇرادىم. ەڭ قۇرىعاندا كەشكە دەيىن كۇتە تۇرىڭدارشى دەدىم. وسى جاقتاعى اعا-باۋىرلارىمنان ءمان-جايدى بىلەيىن دەدىم. وعان دا قاراعان جوق. قۇددى قىلمىسكەر سەكىلدى، اۋەجايدان قايتادان مىسىرعا قايتارىپ جىبەردى. مىسىر اۋەجايىنا جەتكەن سوڭ ايەلىمدى قىتايعا ۇشىرىپ جىبەرەدى. ال قىتايعا بارعان سوڭ، ونىڭ قامالىپ كەتەتىنى بەلگىلى. كومەكتەسىڭىزدەرشى، ەندى نە ىستەيىن؟ بۇلاي بولمايدى عوي. ءبىز وقۋىمىزدى اياقتاپ كەلدىك. ەندى ايەلىم دە ىقتيارحاتى اياقتالعانشا ازاماتتىق الىپ ۇلگەرسە، وسى جەردەگى ۇيىمىزدە تۇرساق دەپ كەلدىك قوي. سوندا ادامنىڭ جاعدايىنا قاراماي ما كەدەن قىزمەتكەرلەرى؟ جۇكتى ايەل. ءوزى اۋىرىپ كەلگەن. ءبىر جارىم جاسار بالام ول شىرىلداپ جىلاپ تۇر. ال ساقشىلار الگى جەردە ءبىزدى ەكىگە ايىرىپ اكەتتى.

ءبىز ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن سۇراپ، الماتى قالالاسىنداعى كوشى-قون قىزمەتىنە (قاراساي مەن بايتۇرسىنوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسقان) باردىق. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا سۇحبات بەرىپ، بولعان وقيعانىڭ جاي-جاپسارىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن ارنايى رۇقسات كەرەك ەكەن. ول رۇقساتتى سالتانات ازىربەك حانىمعا حابارلاسىپ قانا الۋعا بولادى ەكەن تاعى. دەگەنمەن، كوشى-قون قىزمەتى باسقارماسى باستاعىنىڭ ورىنباسارى ەرمەك قاناعاتوۆ مىرزا كەيبىر ماسەلەلەردى ءتۇسىندىرىپ بەردى.

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كوشى-قون تۋرالى زاڭىنىڭ 49-بابىنا سايكەس، ىقتيارحات يەسى 183 كۇننەن، ياعني 6 ايدان استام ۋاقىت ىشىندە قازاقستان اۋماعىندا بولماسا، وندا ىقتيارحات اۆتوماتتى تۇردە جارامسىز بولىپ تابىلادى. سىزدەردىڭ جاعدايدا، ايەلىڭىز قىتاي ازاماتشاسى ەكەن، ياعني قىتايعا بارىپ، ۆيزاعا قايتا ءوتىنىش جىبەرەدى. ءتىپتى، ىقتيارحاتتى قايتا قالپىنا كەلتىرۋگە دە بولادى. ول ءۇشىن تۇرعىلىقتى تىركەلگەن جەرىنەن ءوتىنىش جولداۋى كەرەك. ءبىز كوشى-قون قىزمەتىمىز. ال جاڭاعى ماسەلەدە، جايناگۇلدى نە سەبەپتى بىردەن مىسىرعا قايتارىپ جىبەرگەنىن بىلمەيمىن. ول شەكارالىق قىزمەتتىڭ جۇمىسى. سولاردان سۇراۋ كەرەك»، - دەيدى ەرمەك مىرزا.

اۋىت مۇقيبەك:

- ءيا، بۇل ماسەلەنى جاڭا عانا ەستىدىم. مەن كوشى-قون قىزمەتى پوليتسياسى قىزمەتكەرلەرىن ساۋاتسىز دەپ جۇرسەم، شەكارا قىزمەتكەرلەرى ودان ەكى ەسە ساۋاتسىز ەكەن عوي. الداعى جەردە ولاردى دا ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءۇش اكادەمياسىنان كەزەككە تۇرعىزىپ وقىتۋ كەرەك!

ەندى جايناگۇلدىڭ جاعدايىنا كەلسەك، ونىڭ ىقتيارحاتىنىڭ مەرزىمى 2021 جىلعا دەيىن ەكەن. ايىبى – شەتەلدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات العان جانە تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات بەرىلگەن كۇننەن باستاپ رەتىمەن كەلەتىن كەز كەلگەن ون ەكى ايلىق كەزەڭ شەگىندە كۇنتىزبەلىك ءبىر ءجۇز سەكسەن ءۇش كۇننەن ارتىق تۇرعاندىعى كورىنەدى. مۇنداي جاعدايعا ۇشىراعان ازاماتتاردىڭ ىقتيارحاتى اۆتوماتتى تۇردە جويىلادى دەگەن ءسوز ەشبىر زاڭدا جوق.

تەك، «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭنىڭ 49-بابى بويىنشا، كوشىپ كەلۋشىلەرگە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراقتى تۇرۋعا ارنالعان رۇقساتتى بەرۋدەن باس تارتۋ نە ونىڭ كۇشىن جويۋ ءۇشىن نەگiز بولۋى مۇمكىن. «مۇمكىن» دەيتىن سەبەبىمىز، ىقتيارحاتپەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىنان تىس جەردە 183 كۇننەن ارتىق تۇرعان ازامات قىلمىستىق ەمەس، اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق بويىنشا جاۋاپقا تارتىلادى. ونىڭ وزىندە، ازامات ءبىرىنشى مارتە قۇقىق بۇزسا، اتالعان 49-باپتىڭ 5) تارماعىنا (قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەتەلدىكتەردىڭ قۇقىقتىق جاعدايى تۋرالى زاڭناماسىن بىرنەشە رەت بۇزعان;) ساي، وعان كوشى-قون پوليتسياسى تاراپىنان ەسكەرتۋ بەرىلىپ، ارى كەتكەندە ايىپپۇل تولەتىپ قانا جازالاسا بولادى.

دەمەك، جايناگۇلدى قازاقستان اۋماعىنان تىس جەردە 183 كۇننەن ارتىق تۇرعانى ءۇشىن كەدەننەن كەرى قايتارۋ – ساۋاتسىزدىق! ەڭ قۇرىعاندا، شەكاراشىلاردىڭ كوشى-قون پوليتسياسىنا حابارلاسىپ، سۇراۋىنا ابدەن بولادى عوي! سوندىقتان، قانداسىمىزدى ارى-بەرى زاڭسىز سابىلتقان شەكارا قىزمەتكەرلەرى سوت الدىندا جاۋاپ بەرۋى، جول شىعىنى مەن مورالدىق تولەم تولەۋى، باق بەتىندە كەشىرىم سۇراۋى، كەرەك بولسا، قىزمەتتەن كەتۋى كەرەك!

ءتۇيىن. سونىمەن، جايناگۇل عاجاپقىزىنىڭ ىقتيارحاتىنىڭ مەرزىمى 2021 جىلعا دەيىن جارامدى بولىپ شىقتى. الايدا قازاقستان اۋماعىنان تىس جەردە 183 كۇننەن ارتىق ۋاقىت جۇرگەنى ءۇشىن الماتى اۋەجايى جايناگۇلدى ەلدەن دەپورتاتسيالاپ وتىر. جايناگۇل قازىر مىسىرعا قايتارىلدى. ول جاقتاعى جەرگىلىكتى بيلىك جايناگۇلدى قىتايعا دەپورتاتسيالايتىنى تاعى تۇسىنىكتى. قىتايدا جايناگۇلدى نە جاعداي كۇتىپ تۇرعانى ەكى باستان بەلگىلى. ال مۇندا كوزى بوزارىپ كۇيەۋى قالدى. شىرىلداپ جىلاپ 1,5 جاستاعى ۇلى قالدى.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz