قارجى سەكتورىن ەكونوميكانىڭ كۇرەتامىرى دەپ ورىندى ايتادى. بانك جۇيەسى الەمدىك جانە ۇلتتىق ەكونوميكاداعى ءوسىم مەن قۇلدىراۋعا دەر كەزىندە بەيىمدەلە ءبىلۋ ارقىلى مەملەكەتتىڭ قارجىلىق-ەكونوميكالىق احۋالىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى. ەلىمىزدى ىلگەرىلەتۋگە باعىتتالعان باعدارلامالاردىڭ تابىستى جۇزەگە اسۋى بانك جۇيەسىنىڭ ءتيىمدى جۇمىسىمەن تىعىز بايلانىستى.

سوڭعى كەزدە بانك سەكتورى جۇمىسىنىڭ ساپاسىنا قاتىستى سىن-پىكىرلەر ايتىلۋدا. سىني كوزقاراستاعى وسىنداي پىكىرلەردىڭ قانشالىقتى ورىندى ايتىلعانىن باعامداپ، وعان سەبەپ بولعان ناقتى جاعدايلاردى انىقتاۋىمىز قاجەت. بۇل جونىندە بۇگىنگى تىڭداۋ بارىسىندا دا كەلەلى وي-پىكىرلەر ايتىلادى دەپ ويلايمىن. دەگەنمەن، بۇگىنگى كۇننىڭ وزىندە بانك مەنەدجمەنتى كۇردەلى وزگەرىستەردىڭ قىسىمىنا توتەپ بەرە الماي، جاڭا قارجىلىق ءداۋىردىڭ تالاپتارىنا ساي دەڭگەيىن كورسەتە الماعانىن وكىنىشپەن مويىنداۋىمىز كەرەك.

بۇل ءوز كەزەگىندە ەكونوميكالىق جۇيەنىڭ تۇراقتىلىعىنا تەرىس اسەر ەتىپ، حالىقتىڭ قارجى ينستيتۋتتارىنا دەگەن سەنىمىن السىرەتە ءتۇستى.

مەملەكەت باسشىسى قاڭتار ايىنداعى جولداۋىندا قارجى سەكتورىنا سەرپىلىس قاجەت ەكەنىن اتاپ كورسەتكەن بولاتىن. ەلىمىزدىڭ قارجى جۇيەسىن رەتتەيتىن نەگىزگى قۇرىلىم – ۇلتتىق بانكتىڭ الدىنا ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانك جۇيەسىنىڭ جۇمىسىن قاداعالاۋمەن قاتار، بانك پورتفەلىنىڭ جاعدايىن ساۋىقتىرۋ مەن بەرىلگەن يپوتەكالىق قارىزدار ماسەلەسىن شەشۋ مىندەتى قويىلدى. سونىمەن قاتار، پرەزيدەنت بانكتەردىڭ پورتفەلدەرىن «ناشار» نەسيەلەردەن تازارتىپ، بانكتەردەن قاراجاتتى شىعارۋدى توقتاتۋ جونىندە وتە ورىندى تالاپ قويدى.

ەلىمىزدە بانك سەكتورىنىڭ قارجىلىق تۇراقتىلىعىن ارتتىرۋ باعدارلاماسى ازىرلەنىپ، جۇزەگە اسىرىلدى. وسى باعدارلاما شەڭبەرىندە جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزىپ كەلە جاتقان بانكتەرگە مەملەكەت تاراپىنان قوماقتى قارجىلىق قولداۋ كورسەتىلدى.

ۋاقتىلى قابىلدانعان شارالار ناتيجەسىندە بانك سالاسىنداعى جاعداي ءبىرشاما تۇراقتالىپ، زاڭدى جانە جەكە تۇلعالار سالىمدارىنىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك جاسالدى.

بۇل رەتتە، مەملەكەتتىك قارجى رەسۋرستارىنىڭ ەسەبىنەن مۇمكىندىگى تومەن بانكتەرگە قولداۋ كورسەتۋ جونىندەگى ءماجبۇرلى شارالاردىڭ سوڭى وسى بولار دەپ ۇمىتتەنەمىز. مۇنداي ساياسات كەيبىر بانكتەردىڭ مەملەكەتتىڭ قولداۋىنا يەك ارتىپ، قارجى سالاسىنداعى ادىلەتتى باسەكەلەستىكتىڭ بۇرمالانۋىنا جول بەرۋمەن قاتار، بانك سەكتورى جۇمىسىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن بەدەلىنە تەرىس اسەر ەتەدى.

ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ۇلتتىق بانك قىزمەتى نەگىزىنەن قارجى جۇيەسىندەگى تاۋەكەلدەر مەن وسى سالاداعى پايدا بولۋى مۇمكىن قۇرىلىمدىق تۇيتكىلدەرگە الدىن الا باعا بەرە وتىرىپ، قوردالانعان ماسەلەلەردى رەتتەيتىن ءتيىمدى تەتىكتەردى كەشىكتىرمەي ىسكە قوسۋعا باعىتتالۋى كەرەك.

بيزنەستى ۇزاق مەرزىمگە، ءتيىمدى مولشەردە نەسيەلەندىرۋ ارقىلى ەل ەكونوميكاسىنىڭ ءوسىمىن ىنتالاندىرۋ بانك جۇيەسىنىڭ باستى ماقساتى. ءبىزدىڭ الدىمىزدا بانك سالاسىندا ىقتيمال قاۋىپ-قاتەرلەردى باسقارۋدىڭ ۇتىمدى مودەلىن قالىپتاستىرۋ مىندەتى تۇر.

ءبىز بانك جۇيەسىنىڭ قارجىلىق تۇراقتىلىعىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن ءالسىز تۇستاردى الدىن الا انىقتاۋعا باسىمدىق بەرۋىمىز قاجەت.

بۇل قارجى سالاسىن رەتتەۋ مەن قاداعالاۋ جۇيەسىن زاڭنامالىق تۇرعىدان ودان ءارى جەتىلدىرە ءتۇسۋدى تالاپ ەتەدى. پارلامەنت، ءوز كەزەگىندە سەنات ۇلتتىق بانكتىڭ قارجى سالاسىن رەتتەۋ مەن قاداعالاۋدى ودان ءارى جەتىلدىرۋ جونىندەگى باستامالارىن قولداۋعا دايىن.

قاجەت بولسا، ءتيىستى زاڭدارعا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ ارقىلى ۇلتتىق بانكتىڭ قۇقىعىن كۇشەيتىپ، ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردىڭ يەلەرى مەن اكتسيونەرلەرىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ كەرەك.

مەملەكەت باسشىسى جاعدايى كۇردەلى بانكتەردىڭ قىزمەتىن ورىندى سىنعا الىپ، ولاردىڭ اكتسيونەرلەرىنەن بانك سەكتورىن ساۋىقتىرۋعا ءوز قارجىلارىن سالۋدى جانە بۇرىن العان اقشالارىن قايتارۋدى تالاپ ەتتى.

بۇل رەتتە بانك اكتسيونەرلەرىنە جانە ولارمەن بايلانىسى بار تۇلعالارعا نەسيە بەرۋگە زاڭمەن شەكتەۋ قويۋ كەرەك. بۇل ءوز كەزەگىندە بانك اكتيۆتەرىن شىعارىپ اكەتۋگە توسقاۋىل قوياتىن بولادى. سەنات وسى ماڭىزدى شاراعا ءوز ۇلەسىن قوسۋعا دايىن.

كوپتەگەن بانكتەردىڭ اينالىمىن «ناشار» نەسيەلەردەن تازارتۋ جۇمىستارىن اياقتاۋ قاجەت.

قازىرگى كەزدە يپوتەكالىق قارىزداردى قايتا قارجىلاندىرۋ باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. باعدارلاما جيىرما مىڭنان استام ازاماتتىڭ باسىنداعى جالعىز باسپاناسىن ساقتاپ قالۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. وسى باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ ارقىلى قارىز الۋشىلارعا تۇسكەن اۋىرتپالىق ايتارلىقتاي ازايتىلدى. ولارعا بانكتەردىڭ الدىنداعى مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋ ءۇشىن ءتيىمدى مۇمكىنشىلىك جاسالىپ وتىر.

تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن ماڭىزدى ماسەلە – حالىقتىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جۇمىسىن جەتىلدىرۋ جونىندە. سەبەبى، جالپىعا بىردەي تۇسىنىكتى، قاراپايىم تىلدەگى قارجى سالاسىنداعى اقپاراتتىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ازاماتتار تاراپىنان ءتيىمسىز شەشىم قابىلداۋعا اكەپ سوقتىرۋدا. سونداي-اق قارجىلىق قىزمەتتەر ءتۇرىنىڭ كوبەيۋى، ولاردىڭ كۇن ساناپ كۇردەلەنۋى، الاياقتىق تاسىلدەردىڭ، قارجى پيراميدالارىنىڭ ءورىس الۋى قارجى جۇيەسىنە دەگەن سەنىمدى تومەندەتىپ وتىر.

ۇلتتىق بانك جوعارىدا اتالعان ماسەلەلەرگە كەڭىنەن كوڭىل ءبولىپ، قوردالانعان ماسەلەلەردىڭ وڭتايلى شەشىمىن تابۋ ءۇشىن ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەرمەن كەشەندى جۇمىستار جۇرگىزۋى قاجەت.

قۇرمەتتى تىڭداۋعا قاتىسۋشىلار!

بۇگىنگى بانك جۇيەسى ەل ەكونوميكاسىن ودان ءارى جاڭعىرتۋداعى جاڭا مىندەتتەردى ورىنداۋعا جانە ازاماتتاردىڭ زامان تالابىنا ساي سۇرانىستارىنا ءازىر بولۋى ءتيىس.

قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ سەنىمدى بولۋى قارجىلىق تۇراقتىلىقتى ساقتاپ قالۋدا ەرەكشە ماڭىزعا يە.

بانك قىزمەتىنىڭ تۇراقتى دامۋى تۇتاستاي العاندا مەملەكەتتىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتەدى.

بۇگىنگى تالقىلاۋدىڭ ناتيجەلەرى ۇلتتىق بانك جۇيەسىن جەتىلدىرۋگە ءوز سەپتىگىن تيگىزەدى دەپ سەنەمىن.

قاسىم-جومارت توقاەۆ،

قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى

«قازاقستان ەكونوميكاسىن دامىتۋداعى بانك سەكتورىنىڭ ءرولى» تاقىرىبىنداعى پارلامەنتتىك تىڭداۋدا سويلەگەن ءسوزى

(2018 جىلعى 4 مامىر)

Abai.kz