سوت زالى. سايراگۇل ساۋىتباي

بۇگىن الماتى وبلىسىنا قاراستى پانفيلوۆ اۋداندىق سوتىندا (جاركەنت قالاسى)  قازاقستاندا تۇرىپ جاتقان ەرى مەن بالالارىن كورۋ ءۇشىن ءوتىپ، باسى داۋعا قالعان قازاق ايەلى، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتشاسى سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ سوتى ءوتتى، - دەپ حابارلايدى اباي-اقپارات. Cوت سايراگۇل ساۋىتبايدى 6 اي مەرزىمگە شارتتى تۇردە باس بوستاندىعىنان ايىردى. ول جازا مەرزىمىن وتباسى تۇرىپ جاتقان بايدىبەك اۋىلىندا وتەيدى. ەڭ باستىسى – سايراگۇل قازاقستاندا قالاتىن بولدى. سوت بارىسىندا ءسوز العان سايراگۇل تولقىپ تۇرىپ بىلاي دەدى.

سايراگۇل ساۋىتباي، سوتتالۋشى:

- الدىمەن، وزدەرىڭىزگە شەكسىز راحمەتىمدى بىلدىرگىم كەلەدى. ويتكەنى، ءىس قوزعالعالى بەرى بارلىق قۇقىقتارىمدى قامتاماسسىز ەتىپ، بارلىق قۇقىقتارىمدى شەكتەمەي زاڭدى تۇردە قۇرمەت ەتكەندەرىڭىزگە شەكسىز العىس بىلدىرەمىن. مەنى قولداعان بارلىقتارىڭىزعا راحمەت.

ءبىز سايراگۇلدىڭ قورعاۋشىسى ابزال قۇسپاننان دا پىكىر سۇرادىق.

سوت زالى. سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ قورعاۋشىسى ابزال قۇسپان

ابزال قۇسپان، قورعاۋشى:

- «پانا ىزدەۋشى تۇلعا» دەگەن «بوسقىن» ستاتۋسىن الۋ ءۇشىن جاسالاتىن ءبىرىنشى قادام. ياعني، وسىعان بايلانىستى ءبىزدىڭ بەرگەن وتىنىشىمىزگە سايكەس، 25 شىلدە كۇنى سايراگۇلگە №35 كۋالىك بەرىلدى. بۇل كۋالىكتىڭ ماڭىزى وتە زور. ول كۋالىكتىڭ يەسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنان شىعارىلمايدى، جانە وزگە مەملەكەتكە بەرىلمەيدى. بۇل ماسەلەنى تىكەلەي بۇۇ جانىنداعى بوسقىندار ءىسى جونىندەگى كوميسساريات قاداعالايدى. سونىمەن قاتار، حالىقارالىق نورمالارعا سايكەس شىعارىلعان قر بوسقىندار تۋرالى زاڭى بار. سوندىقتان دا، بۇل قىلمىستىق ىستە اتالعان كۋالىكتىڭ ماڭىزى وتە زور.

سايراگۇلگە قاتىستى ماسەلەنىڭ وڭ شەشىلۋىنە بۇۇ بوسقىندار ءىسى جونىندەگى كوميسارياتتىڭ ىقپالى بولدى. حالىقارالىق ادام قۇقىعىن قورعايتىن «حيۋمان رايد» ۇيىمىنىڭ، گەرمانيا ۇكىمەتى  توراعاسىنىڭ، ءتۇرلى حالىقارالىق ءۇيىمداردىڭ، قازاقستان حالقىنىڭ ءبارىنىڭ ىقپالى بولدى. سوڭعى كەزدەرى مەن قورعاۋشى ەمەس، تەك قاداعالاۋشى سياقتى بولىپ قالدىم. سوندىقتان، بارلىق قولداۋشىلارعا العىس ايتامىن.

سايراگۇلدىڭ "پانا ىزدەۋشى تۇلعا" كۋالىگى

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، سايراگۇلدىڭ تاعدىرىنا الەمدىك باق ەرەكشە نازار اۋداردى. اتاپ ايتساق: «washingtonpost.com»، «Associated Press»، «فرانتس پرەسس»، «بۋنداستاگ ءباسپاسوزى»، «ەۋرووداق ءباسپاسوزى»، «hongkongfp.com» (گونكونگ), «theguardian.com»، «capitalfm.co.ke» (كەنيا) سونداي-اق، مالايزيا، تايلاند، گەرمانيا، فرانتسيا، اقش، قىتاي، تۇركيا اقپارات قۇرالدارى ماقالا جازدى. جۋرناليستەر سايراگۇلدىڭ باسىنا قازاقستان بيلىگىنەن اراشا سۇرادى.

قىتاي قازاقتارىنىڭ جاعدايى تۋرالى اعىلشىن ءتىلدى باق-تا 46 ماقالا، قىتاي تىلىندەگى باق-تا 65 ماقالا جاريالانعان.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، شەكارانى زاڭسىز بۇزىپ ءوتتى دەپ تۇتقىندالعان سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ ىسىنە قاتىستى العاشقى سوت وتىرىسى 9-شىلدە، ەكىنشى سوت پروتسەسسى 13-شىلدە كۇنى پانفيلوۆ اۋداندىق سوت عيماراتىندا وتكەن ەدى.

وعان سايراگۇلدىڭ تاعدىرىنا بەي-جاي قاراي الماعان قازاق ازاماتتارى جان-جاقتان، جەر-جەردەن جيىلدى. ماقسات بىرەۋ – سايراگۇلگە قولداۋ ءبىلدىرۋ.

سوت العاشىندا كرەمل بيلىگىنىڭ رەسمي ءتىلى سانالاتىن – ورىس تىلىندە باستالدى. وعان سەبەپ – سايراگۇلدى العاش تۇتقىنداعان جانە مەملەكەت تاراپىنان بەلگىلەنىپ بەرگەن قورعاۋشى ورىس ءتىلدى بولىپ شىققان. ال سايراگۇل ورىس ءتىلىن بىلمەيتىندىكتەن، ورتادا اۋدارماشى تاعايىندالعان ەدى.

ال 9-شىلدەدەگى اللعاشقى سوت وتىرىسىندا سايراگۇل ءسوز الىپ، ءوزىنىڭ قازاق ءتىلىن ەركىن مەڭگەرگەندىگىن ايتتى. ءسويتىپ، سوت پروتسەسسىن ءارى قاراي قازاق تىلىندە جالعاستىرۋدى سۇراپ ءوز قۇقىعىن قازاق تىلىندە تولىقتاي قورعاي الاتىنىن جەتكىزدى.

سايراگۇلدىڭ تالاپ-تىلەگىن ونىڭ قورعاۋشىسى ابزال قۇسپان مىرزا دا قولدادى. ول از دەسەڭىز، پروكۋرور دا سايراگۇلدىڭ تالابىنا قارسىلىق كورسەتۋگە نەگىز جوق ەكەنىن ايتىپ، قاناعاتتاندىرۋدى سۇرادى.

ەكىنشى سوت پروتسەسسىندە ءسوز سايراگۇلدىڭ وزىنە جانە كۋالىك ەتۋشى كۇيەۋى ءۋالي سىلامعا بەرىلدى. قورعاۋشى تاراپ پەن ايىپتاۋشى تاراپ ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن ەگجەي-تەگجەيلى انىقتاۋ ءۇشىن سۇراقتار قويدى.

سوت سوڭىندا سايراگۇل وزىنە تاعىلعان ايىپتاردى تولىق مويىندادى. ونىڭ سوت ءتورايىمىنان سۇراعان جالعىز ءوتىنىشى – جازاسىن قازاقستان اۋماعىندا وتەۋ بولدى.

«مەن وزىمە تاعىلعان ايىپتاردى مويىندايمىن. جازادان قاشپايمىن. مەنىڭ سىزدەردەن جالىنىپ سۇرايتىنىم – مەنى قىتايعا بەرمەڭىزدەرشى.  مەنىڭ مۇندا وتباسىم بار. بالالارىم دا وسىندا. مەن ءبىرىنشى كەزەكتە – انامىن»،- دەدى سايراگۇل.

تاعى دا ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، ۇستىمىزدەگى جىلى مامىردىڭ 22-ءسى  كۇنى الماتى وبلىسى ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنا قاراستى بايدىبەك بي اۋىلىنان اسكەري كۋالىگى بار ەكى ادام سايراگۇلدى تۇتقىنداپ كەتكەن. سودان سايراگۇلدى «قورعاسقا» اپارىپتى.

24-مامىر كۇنى رەداكتسيامىزعا سايراگۇلدىڭ قايىن ءىنىسى نۇربولات اسان كەلىپ، بولعان جايدى بايانداپ بەرگەن ەدى. «شەكارالىق پوليتسيا وكىلدەرى «قىتاي سۇراتىپ جاتىر» دەپ جەڭگەمدى الىپ كەتتى» اتتى ماقالا العاش «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىندا جاريالاندى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، «Abai.kz» پورتالى سايراگۇلدىڭ باسىنداعى توتەنشە جاعدايعا بايلانىستى ءبىرىنشى بولىپ دابىل قاقتى، سوسىن ول جايت الەۋمەتتىك جەلىلەردە قىزۋ تالقىلاندى.  ءسويتىپ سايراگۇل قازاقستاندا قالدىرىلدى.

25-مامىر كۇنى بەلگىلى زاڭگەر ابزال قۇسپان سايراگۇلدىڭ ىسىنە قاتىستى پىكىر ءبىلدىرىپ، ونى ءوز قورعاۋىنا الاتىنىن مالىمدەدى. «سايراگۇل ساۋىتبايدى قىتايعا قايتارۋ – ەلدىگىمىزگە سىن!» اتتى ابزال مىرزانىڭ ماقالاسى «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىندا جاريالاندى.

25-مامىر. الماتى قالاسىندا ورنالاسقان حالىقارالىق ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ ۇيىمىنىڭ قازاقستانداعى بيۋروسىنىڭ كەڭسەسىندە ءباسپاسوز جيىنى ءوتتى. وعان سايراگۇلدىڭ كۋيەۋى ءۋالي ءسىلام مەن بالالارى كەلىپ قاتىستى. ءۋالي ءسىلام بولعان جايدى باق وكىلدەرىنە ەگجەي-تەگجەيلى بايانداپ بەردى.

اتالعان جيىننان كەيىن سايتىمىزدا: «سايراگۇلدىڭ قىزى: انام قىلمىسكەر بولسا، قازاقستاننىڭ تۇرمەسىندە وتىرسىنشى» اتتى ماقالا جارىق كوردى.

29-مامىر. 2018 جىل. رەداكتسيامىزعا شەكارالىق پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى تۇتقىنداعان سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ ادۆوكاتى ابزال قۇسپان مىرزا حابارلاستى. اتالعان ءىس بويىنشا كەيبىر ءجونسىز ارەكەتتەر جايلى اشىق ايتا كەلىپ ول، مالىمدەمە جاسادى. «بۇل ەلدە ء"اي" دەيتىن اجە، "قوي" دەيتىن قوجا - باس پروكۋراتۋرا. ول قايدا قاراپ وتىر؟» اتتى ماقالا دا سايتىمىزدا جاريا بولىپ، قىزۋ تالقىعا ءتۇستى.

30-مامىر. ادۆوكات ابزال قۇسپان ورالدان الماتىعا كەلدى. سايراگۇل مەن ونىڭ تەرگەۋشىسى ۆلاد انتونوۆپەن جولىعىپ، ىسكە كىرىسۋ ءۇشىن ادۆوكات ابزال قۇسپان باستاپ، بەلگىلى جۋرناليست ساۋلە ابىلداحانقىزى، «اتاجۇرت جاستارى» ەرىكتىلەر بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى سەرىكجان ءبىلاشۇلى، «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىنىڭ شەف-رەداكتورى، ياعني وسى جولداردىڭ اۆتورى نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى بار، پانفيلوۆ اۋدانىنا، «قورعاس» شەكارا بەكەتىنە جول تارتتىق.

بۇل كەزدە سايراگۇل ساۋىتباي پانفيلوۆ اۋدانىنىڭ ورتالىعى جاركەنت قالاسىنداعى ۋاقىتشا تەرگەۋ يزولياتورىندا قاماۋدا جاتقان. وسىدان سوڭ سايراگۇلدى تالدىقورعان قالاسىنداعى ۋاقىتشا تەرگەۋ يزولياتورىنا اۋىستىرعان. بۇل تۋرالى ماتەريالمەن تانىسامىن دەگەن وقىرمانعا، مىنە سىلتەمە: https://abai.kz/post/71269

19-ماۋسىم. 2018 جىل. سايراگۇلدىڭ جايىن تاعى قاۋزاماق بولىپ ءبىر توپ بەلسەندى، سايراگۇلدىڭ جولداسى ءۋالي ءسىلام، ۇلى ۇلاعات، قىزى ۇكىلاي، قاينىسى نۇربولات، قوعام بەلسەندىلەرى ساۋلە ابدىلداحانقىزى، Cەرىكجان ءبىلاش، قىدىرالى ورازۇلى جانە جۋرناليست نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى تالدىقورعانعا باردىق. وسى جولى ادۆوكات ابزال قۇسپان تەرگەۋگە قاتىسىپ شىقتى. ۋتي-داعى سايراگۇلدىڭ حال-جاعدايى جايلى اقپاراتتى سول كەزدە جازدىق. ول تۋرالى مىنا سىلتەمەدەن وقىپ، تانىسا الاسىزدار. https://abai.kz/post/72215

وسى رەتتە ايتا كەتەيىك، كۇنى بۇگىنگە دەيىن سايراگۇل ساۋىتباي ىسىنە قاتىستى «Abai.kz»اقپاراتتىق پورتالىندا  وننان اسا ماقالا جارىق كوردى. وسى ماقالالار ارقىلى ءبىز «ءبىر ادامنىڭ تاعدىرى – ۇلتتىڭ تاعدىرى» ەكەنىن بۇقاراعا دالەلدەدىك دەپ ويلايمىز.

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى سايراگۇل تۇتقىندالعان كۇننىڭ ەرتەڭىنەن باستاپ ونىڭ باسىنداعى احۋالدى تۇراقتى تۇردە جازىپ كەلدى. سىلتەمەلەرگە قاراڭىز:

1. https://abai.kz/post/70935
2. https://abai.kz/post/71269
3. https://abai.kz/post/71134
4. https://abai.kz/post/71022
5. https://abai.kz/post/70961
6. https://abai.kz/post/72527
7. https://abai.kz/post/72215
8. https://abai.kz/post/72413
9. https://abai.kz/post/72407
10. https://abai.kz/post/72543

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

جاركەنت قالاسى،

پانفيلوۆ اۋدانى،

الماتى وبلىسى.

Abai.kz