قۇرىق پورتى – پرەزيدەنتتىڭ ستراتەگيالىق باستاماسى

كاسپي تەڭىزى ارقىلى باتىس باعداردا ەكسپورتتىق الەۋەتتى كۇشەيتۋ ءۇشىن پاروم قىزمەتىن قولدانۋ تۋرالى مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2014 جىلعى 11 قاراشاداعى «نۇرلى جول –بولاشاققا باستار جول» اتتى جولداۋىندا ايتىلدى. پرەزيدەنتتىڭ ستراتەگيالىق باستاماسىمەن قازاقستاندى ءىرى ىسكەرلىك، ترانزيتتىك، وڭىرلىك حابقا اينالدىرۋدا تەمىرجول كولىگى مەن تەڭىز ينفراقۇرىلىمىنىڭ ماڭىزى وتە زور.

«نۇرلى جول» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ سينەرگيالىق جوباسى قۇرىق پورتىندا قوسارلانعان تەحنولوگيالىق ينفراقۇرىلىمدى جاساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بورجاقتى-ەرساي تەمىرجول جەلىسى سالىنىپ، پورت ايدىنىنا تىرەلدى. قازىرگى كەزدە اقتاۋ مەن قۇرىق پورتىن جالعايتىن ءۇشىنشى تەحنيكالىق كاتەگورياداعى ەكى جولاقتى جولى سالىنۋدا. سونىمەن قاتار اتىراۋ-استراحان جولى سالىنۋدا. بۇل ەكى جولدى سالۋداعى ماقسات وزبەكستان، رەسەي، قىتايمەن جۇك جەتكىزۋ مەرزىمىن قىسقارتىپ، تاۋار اينالىمىن كۇشەيتۋ. بۇل ەل ەكونوميكاسىن دامىتۋعا جاڭا مۇمكىندىكتەر بەرەدى. جوبا اياسىندا اقتاۋ پورتىنىڭ سولتۇستىك جاعالاۋىن كەڭەيتۋ كەزىندە ءۇش تەرمينالدىق نىساندار ىسكە قوسىلدى. بۇل ءوز كەزەگىندە باستى جۇكتەردى وتكىزۋ كولەمىن ەكى ەسەگە ءوسىردى.

قۇرىق پورتىنداعى پاروم كەشەنىنەن جىلىنا ميلليونداعان توننا جۇك وتكىزىلەدى

2015 جىلى ساۋىردە قۇرىق پورتىنداعى وتكىزۋ كەشەنى نىساندارىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. 2016 جىلى 6 جەلتوقساندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكىزىلگەن جالپىۇلتتىق تەلەكوپىر كەزىندە پورتتىڭ العاشقى وتكىزۋ كەشەنى مەن تەمىرجول جولى ىسكە قوسىلدى.

«قۇرىق پورتى ءبىزدى كاۆكاز بەن ەۋروپاعا شىعارادى. بۇل ءبىزدىڭ جاڭعىرتۋدى دامىتۋداعى كوپتەن كۇتكەن جوبامىز»،- دەپ اتاپ ءوتتى نازارباەۆ.

مەملەكەت باسشىسىنا تەمىرجول جانە پورت ينفراقۇرىلىمىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ، العاشقى تەمىرجول قۇرامىن تيەۋدى باستاۋعا دايىن ەكەندىگى تۋرالى باياندالدى. تەلەكوپىر كەزىندە پارومعا ۆاگوندار تيەلدى.

2017 جىلعى 6 جەلتوقساندا مەملەكەت باسشىسى جالپىۇلتتىق تەلەكوپىر كەزىندە قۇرىق پورتىنداعى اۆتوكولىك ايلاعى مەن اۆتوموبيل پارومىنا ارنالعان گيدروتەحنيكالىق عيماراتتى تەستىلىك رەجيمدە قوسۋ جۇزەگە اسىرىلدى.

«ءبىز پاروممەن وتكىزۋ جولىن اشتىق. ەندىگى جەردە اۆتوكولىك پارومى قۇرىق پورتى ارقىلى قۇرىق-باكۋ-گرۋزيا-تۇركيا، بوسفور شىعاناعى ەۋروپا باعدارىنا شىعۋعا دايىن. ەندى ءبىز قازاقستان قۇرلىقتاعى ەل، بارلىق تەڭىزدەرگە ونىڭ ىشىندە پارسى شىعاناعىنا دا شىعاتىن بولامىز. ءبىز قازاقستان ءۇشىن اسا اۋقىمدى جۇمىستاردى اتقاردىق»،- دەپ اتاپ ءوتتى نازارباەۆ تەلەكوپىر كەزىندە.

ماماندار تەڭىز ايدىنىنىڭ تابانىن تەرەڭدەتتى. ەندىگى جەردە اۆتوموبيل ايلاعىمەن جۇك اۆوكولىكتەرى وتكىزىلەدى. اۆتوكولىك ايلاعىنىڭ ۇزىندىعى 174 مەتردى قۇرايدى. جۇك جانە جولاۋشىلار وتكىزۋ بەكەتى سالىندى. اۆتوكولىكتەر رادياتسيالىق باقىلاۋ جۇيەسىمەن تەكسەرىلەدى.
اۆتوموبيلگە قاجەتتى ينفراقۇرىلىمدار – كەدەندىك رەسىمدەۋ عيماراتى مەن ۋاقىتشا ساقتاۋ قويماسىنىڭ تياناقتى تەكسەرۋ عيماراتى سالىندى. سونىمەن قاتار پورتتىڭ اكىمشىلىك جانە وندىرىستىك عيماراتتارى، سۇرىپتاۋ ستانتسياسى، ترانسفورماتور شاعىن ستانتسياسىنىڭ كەشەنى قۇراستىرىلدى.

2017 جىلى 19 قازاندا قۇرىق پورتىنىڭ تەمىرجول پارومى تەرمينالى العاشقى ميلليون توننا جۇكتى وتكىزدى. 2017 جىلى 1,5 ميلليون توننا جۇك وتكىزىلىپ، 320 كەمەنىڭ پورتقا كىرۋ جايى تىركەلگەن. 2017 جىلى جەلتوقساندا قۇرىق پورتىندا «ازەربايجان كاسپي تەڭىز كەمە كولىگى» جاق Ro-Ro تەكتەس «بياستياكار گارا گاراەۆ» كەمەسىمەن جەڭىل جانە جۇك اۆتوكولىكتەرى وتكىزىلدى. كەمە 27 جۇك جانە ءبىر جەڭىل كولىك پەن 30 جولاۋشىنى تيەدى. كەمەنىڭ جۇك كوتەرۋ قۋاتى 3463 توننا بولسا، ۇزىندىعى 125,25 مەتر، ەنى 16,22 مەتردى قۇرايدى.

2018 جىلعى 7 ايدا 1,2 ميلليون توننا جۇك وتكىزىلگەن. پاروم كەشەنى استىق، مۇناي ونىمدەرى، تىڭايتقىش، حيميالىق زاتتار مەن باسقا جۇكتەردى وتكىزە الادى.

پورت – ترانسكاسپي ءدالىزىنىڭ ماڭىزدى بولىگى

قۇرىق پورتى قىتاي، قازاقستان ارقىلى وتەتىن كاسپي تەڭىزىمەن شىعىپ ازەربايجان، گرۋزيا، ودان ءارى تۇركيا مەن ەۋروپا ەلدەرىن جالعايتىن ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعدارىنىڭ جەلىسىندە ورنالاسقان. ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعدارى (تحكب)ۇيلەستىرۋ كوميتەتى «قتج» ۇك» اق باستاماسىمەن ترانسكاسپي باعدارىنا بارلىق قاتىسۋشىلاردىڭ قوسىلۋىمەن قۇرىلدى. ۇيلەستىرۋ كوميتەتى قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ بارلىعىنىڭ مۇددەسىن ەسكەرىپ، وسى باعداردا جۇك اعىنىن رەتتەپ وتىرادى. تحكب اۋماعىنداعى ەلدەردىڭ مۇددەسىن تحكب حالىقارالىق قاۋىمداستىعى ازيا مەن ەۋروپا باعدارىنا جۇك جىبەرۋ مەن كەرى قاراي جونەلتۋدەگى ءوزارا جۇمىستارىن ۇيلەستىرىپ، مۇددەلەرىن ەسكەرىپ وتىرادى. قاۋىمداستىق اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى جەڭىلدەتىپ، باسەكەلەستىكتى جۇزەگە اسىرادى. ءار ەلدەردەگى كومپانيالاردىڭ ءتيىمدى جۇمىس جاساۋىن قامتاماسىز ەتەدى. سونىمەن قاتار تحكب اۋماعىنا كىرمەيتىن مەملەكەتتەردىڭ دە مۇددەسىن ەسكەرەدى.

جاڭا قۇرىق پاروم كەشەنى تحكب اۋماعىنداعى كولىك-لوگيستيكالىق جۇيەسىنىڭ نەگىزگى قۇرامداس بولىگى بولىپ سانالادى. ونىڭ ءتيىمدى جۇمىس جاساۋى قازاقستاننىڭ حالىقارالىق ساۋدا قاتىناسىن جاقسارتۋعا قىزمەت ەتەدى. قۋاتتى جۇك اعىنىن توقتاۋسىز جۇزەگە اسىرۋ «جاڭا جىبەك جولى» جوباسىنىڭ جاڭا تىزبەگىن قالىپتاستىرادى. قۇرىق پورتى پاروم كەشەنىن پايدالانۋعا بەرۋ قازاقستاننىڭ تەڭىز قاقپاسى اياسىن كەڭەيتەدى. ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعدارىنىڭ الەۋەتىن دامىتا تۇسەدى.

قۇرىق پورتى كاسپي تەڭىزىنىڭ لوگيستيكالىق تىزبەگىنىڭ وتكىزۋ الەۋەتىن 2020 جىلدارى 6,1 ميلليون تونناعا جەتكىزەدى. كاسپي تەڭىزىندەگى پورتتاردىڭ قازاقستاندىق لوگيستيكالىق تىزبەگىنىڭ الەۋەتى جىلىنا 25,6 ميلليون توننا بولادى.

پاروم كەشەنى – جۇك وتكىزۋگە ارنالعان زاماناۋي تەڭىز كەشەنى

قۇرىق پورتى پاروم كەشەنى ەلىمىزدىڭ حالىقارالىق كولىك دالىزدەرىمەن قوساتىن لوگيستيكالىق تىزبەك قۇرامىنا جاتادى. سول ارقىلى جۇك جەتكىزۋ مەرزىمىن بارىنشا ازايتىپ، تاسىمالداۋ ۇدەرىسىن جەڭىلدەتىپ، تاۋار باعاسىن ارزانداتادى. قۇرىق پورتىنىڭ پاروم كەشەنى ەلىمىزدىڭ ەكسپورتتىق جانە ترانزيتتىك الەۋەتىن، كولىك ءدالىزىنىڭ باسەكەلەستىگىن دامىتىپ، مۋلتيمودالدىق تاسىمالداۋدى وسىرەدى. قازاقستاننىڭ ينفراقۇرىلىمىن ەۋرازيالىق حالىقارالىق ساۋدا اعىنىنا قوسادى.

نازەركە ابيبۋللا

Abai.kz