وبلىستىق ماحامبەت وتەمىسۇلى اتىنداعى قازاق دراما تەاترىنىڭ اكتريساسى گاۋھار قابيەۆا بيىل «جىل اكتريساسى» اتاندى. بۇل اتاق اكتريسانىڭ «يتاليانشا ۇيلەنۋ»، «سىيلانباعان سەزىم»، «سۋپەر كەلىن»، «ءاي، قىزدار-اي»، «سىعان سەرەناداسى» سەكىلدى وزگە دە سپەكتاكلدەردەگى باستى جانە قوسالقى رولدەردى تاپقىرلىقپەن سومداپ شىققان شەبەرلىگى ءۇشىن بەرىلدى. «اج» ءتىلشىسى تەاتر الەمىن باعىندىرا بىلگەن دارىندى اكتريسامەن جاقىنىراق تانىسۋعا تىرىستى.

«ونەر جولىنا كەزدەيسوق كەلىپپىن»

- گاۋھار، اۋەلى ءوزىڭىزدىڭ تۋىپ وسكەن جەرىڭىزدى بىلسەك...

- مەن اتىراۋ وبلىسى، يندەر اۋدانى، ەلتاي اۋىلىندا 1978 جىلى 16-جەلتوقساندا دۇنيەگە كەلگەنمىن.

- ونەر جولىنا قالاي كەلدىڭىز؟

وبلىستىق ماحامبەت وتەمىسۇلى اتىنداعى قازاق دراما تەاترىنىڭ اكتريساسى گاۋھار قابيەۆا بيىل «جىل اكتريساسى» اتاندى. بۇل اتاق اكتريسانىڭ «يتاليانشا ۇيلەنۋ»، «سىيلانباعان سەزىم»، «سۋپەر كەلىن»، «ءاي، قىزدار-اي»، «سىعان سەرەناداسى» سەكىلدى وزگە دە سپەكتاكلدەردەگى باستى جانە قوسالقى رولدەردى تاپقىرلىقپەن سومداپ شىققان شەبەرلىگى ءۇشىن بەرىلدى. «اج» ءتىلشىسى تەاتر الەمىن باعىندىرا بىلگەن دارىندى اكتريسامەن جاقىنىراق تانىسۋعا تىرىستى.

«ونەر جولىنا كەزدەيسوق كەلىپپىن»

- گاۋھار، اۋەلى ءوزىڭىزدىڭ تۋىپ وسكەن جەرىڭىزدى بىلسەك...

- مەن اتىراۋ وبلىسى، يندەر اۋدانى، ەلتاي اۋىلىندا 1978 جىلى 16-جەلتوقساندا دۇنيەگە كەلگەنمىن.

- ونەر جولىنا قالاي كەلدىڭىز؟

- اتام ماقاجان قابيەۆ دەگەن كىسى. ءوزى جۋرناليست ءارى رەداكتورلىق قىزمەت ەتكەن. يندەر، قىزىلقوعا، ماحامبەت اۋداندارىنىڭ گازەتتەرىندە قالامىنىڭ ءىزى قالعان. مەن دە اتام سەكىلدى جۋرناليست بولاتىن شىعارمىن دەپ ويلايتىنمىن. ءوزىم دە مەكتەپتە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت پانىنە جاقىن ەدىم. مەكتەپتى 1995 جىلى بىتىرىسىممەن، جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە تۇسەمىن دەگەن ويمەن الماتىعا بارۋعا دايىندالدىم. ءدال وسى كەزدە اتىراۋدا تەاتر جانىنان ونەرلى جاستاردى قابىلدايتىن ستۋديا اشىلعان بولاتىن. اۋداندىق مادەنيەت باسقارماسىنىڭ جولداماسىمەن سول ستۋدياعا قابىلداندىم. جان-جاقتان جينالعان 12 بالانىڭ ىشىنەن بەسەۋى ىرىكتەلدى. سول بەسەۋدىڭ بىرەۋى مەنمىن. وندا تەاتر ديرەكتورى ءارى باس رەجيسسەرى مارقۇم شوپان كارىباەۆ اعامىز ەدى.

نەگىزىنەن، اكەمنىڭ دە، شەشەمنىڭ دە جاعىنان ونەرگە جاقىن ەشكىم جوق. ءوزىم دە اكتريسا بولامىن، تەاتر ساحناسىندا ونەر كورسەتسەم ەكەن دەپ ەشۋاقىتتا ارمانداماپپىن. بۇل جايىندا ويلانىپ تا كورمەپپىن. بىلاي قاراعاندا، ونەر جولىنا كەزدەيسوق كەلىپپىن. تەاترعا كەلمەي تۇرىپ، سپەكتاكل دەگەندى دە كورگەن ەمەسپىن عوي.

- ءسىزدىڭ كاسىبيلىگىڭىزگە قاراپ، اكتەرلىك ماماندىقتى وقىماعان دەگەنگە ەشكىم سەنبەيتىن بولار...

- مەنىڭ ديپلومىمنىڭ جوقتىعىن ەستىگەن كىسىگە ۇيات. باسىندا بىرەۋلەر سونى بەتىمە باسا ما دەپ ءوزىمدى العاشىندا ىڭعايسىز سەزىندىم. سول ساتتەردە وسى ءسوزدى ايتقىزباس ءۇشىن باسقا ماماندىققا كەتسەم بە ەكەن دەپ جۇرگەنىمدە، مارقۇم اكتەر تولەگەن قۋانىشەۆ اعامىز مەنى ءوز قامقورلىعىنا الىپ، ونەرگە باۋلىدى. مەن سول كىسىنىڭ شاكىرتىمىن. قاي قىزمەتتە بولسا دا، ادامنىڭ ىسكە مىعىم ەكەنىن جانە ەپتىلىگىن كورگەن كىسى وعان ءىش تارتىپ تۇرادى، جىلى قارايدى. تولەگەن اعا دۇرىسىن دۇرىس، بۇرىسىن بۇرىس دەپ، ۇرىسىپ تا ەركەلەتىپ تە ايتاتىن. كەيىن 1999 جىلى تۇرمىس قۇرىپ، 2000 جىلى ماليكا ەسىمدى قىزىم دۇنيەگە كەلدى. ال دينا نۇرپەيىسوۆا اتىنداعى مۋزىكا كوللەدجىندە اكتەرلىك وقۋ ءبولىمى اشىلعاندا، سوعان ءبىرازىمىز قۇجات تاپسىردىق. كەيىن ول وقۋدى ءارى قاراي جالعاستىرا المادىم. جاقىندا كوللەدج ديرەكتورى گۇلنار ماناپقىزى سادۋاقاسوۆا وقۋىمدى جالعاستىرۋعا ۇسىنىس جاساعاسىن، قايتادان قۇجات تاپسىردىم.

- ديپلومسىز اكتريسانىڭ ونەرىن ارىپتەستەرىڭىز قالاي باعالايدى؟

- قاراپ تۇرسام، تەاتردا مەنىڭ ءبىر ءوزىمنىڭ عانا ديپلومىم جوق ەكەن. الماتىدان، استانادان وقۋدى ءبىتىرىپ كەلگەن ارتىستەردىڭ ويىنىنا قاراي وتىرىپ، وزىممەن سالىستىرامىن، ويىندارىن تالدايمىن. ءوزىمدى شىعارماشىلىق جولدا ءوسۋىم ءۇشىن قايراپ، قامشىلاپ وتىرامىن. ودان بولەك، سپەكتاكلدەر جازىلعان ديسكىلەردى ساتىپ الامىن، رۋحاني ازىق بولار قوسىمشا ماتەريالدارمەن تانىسۋعا تىرىسامىن. ەكى جىل بۇرىن رەسەيدىڭ ونەر ورداسى سانالعان سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىنا باردىم. ول جاقتىڭ تەاترلارىمەن ادەيى تانىستىم. ءبىر قالانىڭ وزىندە جەكەمەنشىك تەاترلار كوپ ەكەن. ەڭ ۇلكەن الەكساندرينسكي تەاترىنا دا باس سۇقتىم. اۋزىمدى اشىپ، كوزىمدى جۇمىپ قايتتىم. وندا سپەكتاكلدەر بيلەتىنىڭ قۇنى 5000 تەڭگەگە دەيىن بارادى ەكەن وندا. سول باعامەن كىردىم. ءبىر ايتاتىنى، ول جاقتا بيلەت قۇنى قانشا قىمبات تۇرسا دا، تەاتر زالدارى لىق تولى تۇرادى. كەيدە بيلەتتىڭ ءوزى تاپتىرمايدى.

- ال بىزدەگى كورەرمەن مادەنيەتىمەن سالىستىرعاندا قالاي ەكەن وندا؟

- ونداعى كورەرمەن مادەنيەتى وتە جوعارى. ءبىزدىڭ وڭىرمەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. اراسى جەر مەن كوكتەي. ول جاقتا سپەكتاكل باستالىپ كەتتى مە، ءبىتتى، زال ەسىگى تارس جابىلادى. سپەكتاكل اياعىنا دەيىن بىتكەنشە ەشكىم سىرتقا شىقپايدى. جانە، سپەكتاكل ءجۇرىپ جاتقاندا ەشكىم دە قول سوقپايدى. ايتپەسە، اكتەردىڭ ويىن ءبولىپ جىبەرۋى مۇمكىن.

«ءرولسىز قالعاننان قۇداي ساقتاسىن!»

- وزىڭىزگە قانداي مىنەزدى كەيىپكەرلەر ۇنايدى؟ قانداي ءرول جانىڭىزعا جاقىن؟

- ماعان جاتتاندى رولدەن گورى، قيمىل-ارەكەتتەرگە تولى، كورەرمەندى بىردە جىلاتىپ، بىردە كۇلدىرىپ وتىراتىن، وزىڭە دە قۇبىلمالى كوڭىل-كۇي سىيلايتىن رولدەر ۇنايدى. جۇمساق مىنەزدى، بىرقالىپتى، جاتتاندىلىقتان قاشقىم كەلەدى. ماسەلەن، «يتاليانشا ۇيلەنۋ» سپەكتاكلىندەگى باستى كەيىپكەر فيلۋمەنا مارتۋرانونىڭ ءرولى سەكىلدى رولدەرگە شولدەپ قالىپپىن. وكىنىشكە وراي، ول سپەكتاكل ساحنادان ءبىر-اق رەت كورسەتىلدى. الماتىدان وقۋ ءبىتىرىپ كەلگەن جاس رەجيسسەر اقىلبەك شالجانوۆتىڭ ديپلومدىق جۇمىسى ەدى بۇل. ءدال قازىر ول سپەكتاكل توقتاپ تۇر.  بىراق، جاقىن ارادا قايتادان كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلىپ تا قالۋى مۇمكىن. جالپى، سول فيلۋمەنانىڭ ءرولى ءوزىمنىڭ ارتىستىك قابىلەتىمدى باسقا قىرىنان تانۋعا، مۇلدە بولەك، جاڭا وبرازدا كورىنۋىمە كوپ سەپتىگىن تيگىزدى. ال «ءاي، قىزدار-اي» كومەديالىق سپەكتاكلىندەگى ءرول - العاشقى كومەديالىق ءرولىم. ودان كەيىن «سۋپەر كەلىن» سپەكتاكلىندە ەنەنىڭ وڭ قولى سانالعان جاعىمپاز كەلىننىڭ ءرولىن سومدادىم.

- قازىر قانداي رولدەردى سومداعىڭىز كەلەدى؟

- ارينە، مەنىڭ ويىمدا جۇرگەن رولدەر كوپ. سونىڭ ىشىندە كلاسسيكالىق وبرازدىڭ ءجونى بولەك قوي. «قاراگوز» سپەكتاكلىندە مەن قاراگوزدىڭ جەڭگەسى اقبالانىڭ ءرولىن سومدادىم. وندا مەنىڭ كورىنەتىن ءۇش-اق ساحنام بار. بىراق، سول سپەكتاكلدىڭ ىشىنە كىرىپ، قىزىعىپ كەتكەنىم سونداي، قاراگوزدىڭ ءسوزىنىڭ ءبارىن جاتتاپ العانمىن. ءتىپتى ميزانستسەناسىنا دەيىن بىلەمىن. باسىندا قاراگوزدى اقنازكەن بايجان وينادى. كەيىن گۇلنۇر قايىرليەۆا، جاقىندا شىنار رامازانوۆا سومدادى. سوندا ولاردى سول رولگە دايىنداپ جۇرگەنىمدە، بۇل ءرولدىڭ ماعان ەرتەرەك بەرىلمەگەنىنە وكىندىم. بىراق، قازىر ەندى كەش قوي. كوپ رولدەردىڭ قاسىندا ءبىر كلاسسيكادا باستى ءرول ويناعانعا نە جەتسىن؟ ءبىز جاپ-جاس كەزىمىزدە تەاتر ۇزاق جىل كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى. رەجيسسەر دە بولعان جوق. جالعىز سول «ماحاببات پەن كەساپات»، «سىعان سەرەناداسى»، «ماحامبەتتىڭ ءبىر ءتۇنى» دەگەن سپەكتاكلدەر بولدى. قازىر قاتار ۋاقىتتا دايىندالىپ جاتقان سپەكتاكلدەردىڭ بارىندە دە قانداي دا ءبىر ءرول ويناعىڭ كەلەدى.  رولدەردى بەرە بەرسە ەكەن دەيمىن. رۋحاني اشتىق بار. ءرول ويناعىم كەلىپ، قوماعايلانىپ تۇرامىن. ءرولسىز قالعاننان قۇداي ساقتاسىن! وندا كەرەگىڭ جوق دەگەن ءسوز عوي بۇل.

«باسپاناسىز جۇرگەندەردىڭ ءبىرىمىن»

- قىزىڭىز اكتريسا بولام دەسە قالاي قارايسىز؟

- مەن وعان مۇلدەم قارسىمىن. ونى اعىلشىن ءتىلى جانە بەينەلەۋ ۇيىرمەسىنە بەردىم. اعىلشىن ءتىلىن بىلسەڭ، شەتەلگە شىعاسىڭ دەپ قىزىقتىرامىن. ءوزى ديزاينەر بولعىسى كەلەدى.

- اكتەرلاردىڭ ىشىندە پاتەرسىز جۇرگەندەرى كوپ پە؟

- ارينە، جاستاردىڭ بارلىعى دەرلىك پاتەرسىز ءجۇر عوي. ءوزىم دە سول جاعدايدى باستان كەشىپ جۇرگەندەردىڭ ءبىرىمىن. الاتىن جالاقىم جالداپ تۇرىپ جاتقان پاتەرىمە كەتەدى. ارتىستەردىڭ بۇل جاعدايىن اكىمشىلىك تە، مادەنيەت باسقارماسى دا ءبىلىپ وتىر.  بۇيىرسا، پاتەر دە بەرىلىپ قالار.

- ال ەگەر دە ءبىر جەكەمەنشىك تەاتر جالاقىسى جوعارى جۇمىسقا شاقىرىپ جاتسا ءسىزدى، جۇمىس ورىنىڭىزدى اۋىستىرار ما ەدىڭىز؟

- جوق، مەن بۇل تەاتردى ەشتەڭەگە ايىرباستاماس ەدىم. بىراق، كەيدە ماتەريالدىق قيىندىقتارعا تاپ بولعاندا، ارتىستەر بولىپ جينالىپ،  وزىمىز جەرتولەدەن تەاتر اشايىق دەپ ءازىل قوسىپ ايتىپ قويامىز. بىراق، ەندى بىرەۋ تويىپ سەكىرەدى، بىرەۋ توڭىپ سەكىرەدى دەگەندەي... ءوز كۇشىمىزبەن تەاتر اشۋ دەگەن بولمايتىن نارسە عوي... قازىر بىزدەن دە قيىن جاعدايدا جۇرگەندەر بار. ءبىز ولارعا قاراعاندا شۇكىرمىز-اۋ... وسىلايشا، ومىردە دە، ونەردە دە ويناپ ءجۇرمىز.

- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!

اينۇر اسىلبەكقىزى

سۋرەتتەر اكتريسانىڭ جەكە مۇراعاتىنان الىندى