جايىق دەگەن جاندى سۋ...
17 ءساۋىر كۇنگى مالىمەت بويىنشا، ءبىر اپتا بويى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ حالقىن اۋرە-سارساڭعا سالعان وزەندەردەگى سۋ دەڭگەيى ءسال تومەندەگەن. وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى، تاسقىنعا قارسى وبلىستىق شتابتىڭ توراعاسى ت.شاكىموۆتىڭ ايتۋىنشا، جايىقتىڭ سۋى 2 سم. تومەندەگەن، شاعان، دەركول وزەنىندرىندە دە سۋدىڭ دەڭگەيى تۇسە باستاعان. الايدا قازتالوۆ اۋدانى اۋماعىنداعى قاراوزەن سۋى 7 سم-گە كوتەرىلىپ، قاۋىپتى مەجەگە جاقىنداعان. وبلىستىق توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى ق. بيسەمباەۆ اسا قاۋىپتى ۋچاسكەلەردە قۇتقارۋشىلاردىڭ جۇمىس ىستەپ جاتقانىن ايتادى. قاۋىپسىزدىك شارالارىن جۇرگىزۋدە ءتورت تىك ۇشاق پايدالانىلعان. اقتوبە، قوستاناي قالالارىنان قۇتقارۋشى بريگادالار قايىقتارىمەن، سۋ سورۋ قۇرالدارىمەن كومەككە كەلدى. قالاداعى سۋ تاسقىنى ورىن العان جەرلەردەن سۋدى سورۋ ءۇشىن بارلىق ۇيىم-مەكەمەلەردى جۇمىلدىرمايىنشا، تاسقىن شىعىنىن انىقتايتىن كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ سۋ شايعان ورىندارعا بارا المايتىنى تۇسىنىكتى. ق. بيسەمباەۆتىڭ ايتۋىنشا، جايىق وزەنى ازىرگە تىنىش بولعانىمەن ارقانى كەڭگە سالۋ ءالى ەرتە كورىنەدى.
ەل باسىنا كۇن تۋعاندا اۋىزبىرشىلىك تانىتىپ، قارجىلاي قولداۋ كورسەتىپ جاتقاندار قاتارىندا مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر مەن كاسىپكەر، سپورتشىلار مەن اۋداندارداعى قاراپايىم حالىق تا بار. وبلىستىڭ ءجۇز شاقتى سپورتشىسىنان قۇرىلعان توپ ادامداردى قۇتقارۋعا، زات-مۇلكىن جيناقتاۋ، قۇم تاسۋ، قۇم سالىنعان قاپشىقتاردان سۋعا توسقاۋىل جاساۋ جۇمىستارىندا ءجۇر.
17 ءساۋىر كۇنگى مالىمەت بويىنشا، ءبىر اپتا بويى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ حالقىن اۋرە-سارساڭعا سالعان وزەندەردەگى سۋ دەڭگەيى ءسال تومەندەگەن. وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى، تاسقىنعا قارسى وبلىستىق شتابتىڭ توراعاسى ت.شاكىموۆتىڭ ايتۋىنشا، جايىقتىڭ سۋى 2 سم. تومەندەگەن، شاعان، دەركول وزەنىندرىندە دە سۋدىڭ دەڭگەيى تۇسە باستاعان. الايدا قازتالوۆ اۋدانى اۋماعىنداعى قاراوزەن سۋى 7 سم-گە كوتەرىلىپ، قاۋىپتى مەجەگە جاقىنداعان. وبلىستىق توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى ق. بيسەمباەۆ اسا قاۋىپتى ۋچاسكەلەردە قۇتقارۋشىلاردىڭ جۇمىس ىستەپ جاتقانىن ايتادى. قاۋىپسىزدىك شارالارىن جۇرگىزۋدە ءتورت تىك ۇشاق پايدالانىلعان. اقتوبە، قوستاناي قالالارىنان قۇتقارۋشى بريگادالار قايىقتارىمەن، سۋ سورۋ قۇرالدارىمەن كومەككە كەلدى. قالاداعى سۋ تاسقىنى ورىن العان جەرلەردەن سۋدى سورۋ ءۇشىن بارلىق ۇيىم-مەكەمەلەردى جۇمىلدىرمايىنشا، تاسقىن شىعىنىن انىقتايتىن كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ سۋ شايعان ورىندارعا بارا المايتىنى تۇسىنىكتى. ق. بيسەمباەۆتىڭ ايتۋىنشا، جايىق وزەنى ازىرگە تىنىش بولعانىمەن ارقانى كەڭگە سالۋ ءالى ەرتە كورىنەدى.
ەل باسىنا كۇن تۋعاندا اۋىزبىرشىلىك تانىتىپ، قارجىلاي قولداۋ كورسەتىپ جاتقاندار قاتارىندا مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر مەن كاسىپكەر، سپورتشىلار مەن اۋداندارداعى قاراپايىم حالىق تا بار. وبلىستىڭ ءجۇز شاقتى سپورتشىسىنان قۇرىلعان توپ ادامداردى قۇتقارۋعا، زات-مۇلكىن جيناقتاۋ، قۇم تاسۋ، قۇم سالىنعان قاپشىقتاردان سۋعا توسقاۋىل جاساۋ جۇمىستارىندا ءجۇر.
وقۋشىلار وقۋلىقسىز وتىر
قالالىق تاسقىنعا قارسى شتابتىڭ 17 ءساۋىر كۇنگى بەرگەن اقپاراتىنا سۇيەنسەك، پانالاۋ ورىندارىندا 2030 ادام ەسەپكە الىنعان. پانالاۋ ورىندارى كۇشەيتىلگەن رەجيمدە جۇمىس ىستەپ، ادامداردى ءۇش مەزگىل تاماق جانە مەديتسينالىق كومەكپەن قامتاماسىز ەتۋدە. وبلىستىق ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى م. توعجانوۆتىڭ حابارلاماسىنا سۇيەنسەك، ەۆابەكەتتەردە 551 بالانىڭ وقۋعا بارۋعا وقۋ قۇرالدارى جوق. سوندىقتان ەكى نۇكتە اشىلىپ، وندا وقۋشىلارعا قاجەتتى كيىم-كەشەك قابىلدانۋدا جانە قالا مەكتەپتەرىنەن قاجەتتى وقۋلىقتار جينالىپ، الىنعان كورىنەدى.
تاسقالا اۋدانىدا 336 تۇرعىن ءۇي سۋعا كەتتى
اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ باستىعى م. وڭعاربەكوۆتىڭ بەرگەن مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، اۋىل شارۋاشىلىعى جايىلىمدارىنا كەلگەن شىعىن بولماعانىمەن، تۇقىمدىق قورىنا قاتتى زالالدانىپتى. «كاركۋلا»، «ماتەۆوسيان» تۇقىم شارۋاشىلىقتارى سونىڭ قاتارىندا. باسقارما باسشىسى الدىن-الا جۇرگىزىلگەن ەسەپتەۋلەر بويىنشا 1824 توننا تۇقىمعا سۋ ءتيىپ، كەلگەن شىعىن 107 ملن 736 تەڭگە شاماسىندا دەپ حابارلادى. وبلىستىق جولاۋشىلار كولىگى جانە اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسىنىڭ باستىعى ب. ءامىرجانوۆ جولدىڭ 69 ۋچاسكەسىنىڭ سۋمەن شايىلعانىن، 22 تەمىربەتون قۇرىلىمدارىنىڭ بۇزىلعانى جونىندە اڭگىمەلەدى. «كەلگەن شىعىندى انىقتاۋعا ماماندار جۇمىلدىرىلعان. قازىرگى ۋاقىتتا جانىبەك، تەرەكتى، قازتالوۆ اۋداندارىنداعى جولدار شايىلا باستادى»، - دەدى ول. ەنەرگەتيكتەردىڭ مالىمدەۋىنشە تاسقالا اۋدانىندا 20 ءۇي ەلەكتر جەلىسىنە قوسىلماعان، ال وزگەسىن قوسۋ اياقتالعان. سۋ قايتقان اۋدانداردىڭ بارلىعىندا دا مۇمكىندىگىنە قاراي ەلەكتر جەلىسىنە قوسۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا.
ءبىر عانا تاسقالا اۋدانى بويىنشا 336 تۇرعىن ءۇي سۋعا كەتكەن. تاسقىن سۋدان اسىرەسە تاسقالا، اتامەكەن، كۋزنەتسوۆ اۋىلدارى قاتتى زارداپ شەككەن. ءبىرىنشى شەجىن، ەكىنشى شەجىن جانە مەرەكە اۋىلدارىندا بىرنەشە تۇرعىن ءۇي سۋعا كەتكەنى دە انىقتالدى. ءساۋىردىڭ 15 كۇنى اۋدان بويىنشا 336 ءۇي انىقتالسا، سونىڭ 50-ءى قايتا قالپىنا كەلتىرۋگە كەلمەيدى ەكەن. سونداي-اق سۋ استىندا ەكى مەكتەم، اۋىلدىق مادەنيەت ءۇيى قالعان.
وبلىستىق سۋ تاسقىنىنا قارسى شتابتىڭ 17 ساۋىردەگى دەرەگى بويىنشا، ۇيلەرىنە 1787 ادام ورالعان، ونىڭ 935-ءى ورال قالاسىنىڭ تۇرعىندارى، 540-ى تاسقالالىقتار، 301 زەلەنوۆتىقتار، 11-تەرەكتىلىكتەر.
قاۋىپ سەيىلگەن جوق. سىبىردە پليۋس 30 گرادۋس ىستىق
وبلىستا جۇرگەن تج ءمينيسترى ۆ. بوجكو سۋ قايتقان اۋماقتاردى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىن جەدەلدەتىپ، ساياجاي اۋماقتارىنداعى مال ولىكتەرىنەن قاۋىپ تونبەس ءۇشىن جىلدامداتىپ جيناۋدى، سونداي-اق شىعىندى ەسەپتەۋ جۇمىستارىن شيراتۋدى تاپسىردى. 14 ءساۋىر كۇنى پرەمەر-مينيستر ك. ءماسىموۆ باتىس قازاقستان وبلىسىنا توتەنشە تابيعي جانە تەحنوگەندىك جاعدايلاردى جويۋ ءۇشىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتە قارستىرىلعان ۇكىمەت قورىنان سەگىز ءجۇز جەتپىس ميلليون تەڭگە قارجى ءبولۋ جونىندەگى قاۋلىعا قول قويعان بولاتىن. «رەسەيدە قازىر اۋا رايى سالقىندادى. الايدا سىبىردە پليۋس وتىز گرادۋس، بۇل ىستىق ەدىل وڭىرىنە كەلۋى ىقتيمال. سوندىقتان ەكىنشى سۋ تاسقىنى قاۋپىنەن ساقتانۋىمىز كەرەك»، - دەگەن مينيستر اسىرەسە تابيعي ەمەس سۋقويمالارىن باقىلاۋدا ۇستاۋدى مىندەتتەدى.
قر پارلامەنتىنىڭ دەپۋتاتتارى ق.جاقىپوۆ، ە.تاراسەنكو، ا.جامالوۆ، ش.وتەمىسوۆ تاسقىننان زارداپ شەككەن اۋىلداردى ارالاپ ءجۇر. ولار سۋ باسقان بارلىق ايماقتا بولىپ، حالىقتىڭ تالاپ-تىلەگىن تىڭداعان سوڭ پارلامەنتتىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا قاجەتتى كومەك مولشەرىن تالقىلاماق.
«اباي-اقپارات»