بۇل ماسەلەنىڭ باستالعانىنا بىرنەشە جىلدىڭ ءجۇزى بولدى. ەكى كاسىپكەردىڭ تارتىسى جۇرتشىلىققا بىلتىر «زاڭ گازەتىندە» شىققان «جيۆيلەۆتىڭ جەبەۋشىسى كىم نەمەسە كوكپارعا تۇسكەن قاۋلى» دەگەن ماقالا ارقىلى تانىس بولدى. ماقالا «اباي.كز» سايتىندا تاقىرىبى «جيۆيلەۆ دەگەن جەگىقۇرت كىم؟» دەپ وزگەرتىلىپ، قىسقارتىلىپ شىققان سوڭ قاتتى تالقىلانىپ، وقىرماننىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىرعان. اشۋ-ىزاعا ەرىك بەرگەن جيۆيلەۆتىڭ اۋزىنان شىققان ءبىر اۋىز سويلەم - «ۆى، كازاحي ۆسە نيجە موەگو پوياسا. يا ۆاس ۆسەح كۋپليۋ». الايدا، «اباي.كز» اقپاراتتىق پورتالىنا ءوتىنىش جاساعان جيۆيلەۆ قارسى ماقالا جازىپ ءوزىنىڭ ونداي ءسوز ايتپاعانىنا سەندىرىپ باقتى. ءبىز دە بۇل داۋدى ودان ءارى ورشىتپەي، توقتاتتىق. سەبەبى، ول كەزدە قوعامنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرىپ الماۋ ءۇشىن ن.جيۆيلەۆ ءوزى كوپ ۋاقىت بويى ورىنداماي كەلگەن جوعارى سوتتىڭ شەشىمىن ورىنداپ، ياعني 2009 جىلعى شەشىمدى بيىل، ياعني 2011 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا ورىنداپ، «گلوريا» بازارىنداعى كاسىپكەر ساندۋعاش تاعابەرگەنوۆاعا تيەسىلى كونتەينەرلەردى اشۋعا مۇمكىندىك بەرگەن.

بۇل ماسەلەنىڭ باستالعانىنا بىرنەشە جىلدىڭ ءجۇزى بولدى. ەكى كاسىپكەردىڭ تارتىسى جۇرتشىلىققا بىلتىر «زاڭ گازەتىندە» شىققان «جيۆيلەۆتىڭ جەبەۋشىسى كىم نەمەسە كوكپارعا تۇسكەن قاۋلى» دەگەن ماقالا ارقىلى تانىس بولدى. ماقالا «اباي.كز» سايتىندا تاقىرىبى «جيۆيلەۆ دەگەن جەگىقۇرت كىم؟» دەپ وزگەرتىلىپ، قىسقارتىلىپ شىققان سوڭ قاتتى تالقىلانىپ، وقىرماننىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىرعان. اشۋ-ىزاعا ەرىك بەرگەن جيۆيلەۆتىڭ اۋزىنان شىققان ءبىر اۋىز سويلەم - «ۆى، كازاحي ۆسە نيجە موەگو پوياسا. يا ۆاس ۆسەح كۋپليۋ». الايدا، «اباي.كز» اقپاراتتىق پورتالىنا ءوتىنىش جاساعان جيۆيلەۆ قارسى ماقالا جازىپ ءوزىنىڭ ونداي ءسوز ايتپاعانىنا سەندىرىپ باقتى. ءبىز دە بۇل داۋدى ودان ءارى ورشىتپەي، توقتاتتىق. سەبەبى، ول كەزدە قوعامنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرىپ الماۋ ءۇشىن ن.جيۆيلەۆ ءوزى كوپ ۋاقىت بويى ورىنداماي كەلگەن جوعارى سوتتىڭ شەشىمىن ورىنداپ، ياعني 2009 جىلعى شەشىمدى بيىل، ياعني 2011 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا ورىنداپ، «گلوريا» بازارىنداعى كاسىپكەر ساندۋعاش تاعابەرگەنوۆاعا تيەسىلى كونتەينەرلەردى اشۋعا مۇمكىندىك بەرگەن. سويتە تۇرا جوعارى سوتتىڭ قاۋلىسىنا قاراما-قايشى شەشىمدى الماتى قالاسىنىڭ اۋدانارلىق ەكونوميكالىق سوتىنىڭ سۋدياسى ا.قاراشەۆاعا ءدال سول قاڭتار ايىنىڭ 19 جۇلدىزىندا شىعارتىپ الادى. ساندۋعاش تاعابەرگەنوۆا بولسا سوتقا اپپەلياتسيالىق شاعىم بەرەدى. (ايتپاقشى، جوعارى سوتقا جەتكەن وسى ءىستىڭ كەيبىر تۇستارىندا جاقىندا جۇمىستان قۋىلعان جوعارى سوتتىڭ التى سۋدياسىنىڭ ءبىرى ا.تاشەنوۆا مەن  م.بالتابايدىڭ اتتارى ءجيى كورىنىس بەرەدى).

ن.جيۆيلەۆ جوعارى سوتتىڭ قاۋلىسىن جوققا شىعارعان جاڭا شەشىم بويىنشا ءساۋىردىڭ 12 كۇنى س.تاعابەرگەنوۆانىڭ كونتەينەرلەرىن تاعى دا جاۋىپ تاستاپتى. الايدا، ونىڭ ولاي ىستەۋگە قۇقى جوق. شەشىم زاڭدى كۇشىنە ەنبەگەن. ساندۋعاش بۇل ماسەلەگە قارجى پوليتسياسىنىڭ دا، پروكۋراتۋرانىڭ دا، سوتتاردىڭ دا ىلىك-شاتىس ەكەنىنە سەنىمدىمىن دەيدى. ويتكەنى، اقيقاتتى كورە تۇرا شىمىرىكپەي كورمەگەن بولادى ەكەن.

ءبىز وقيعانىڭ قارجىلىق-كاسىپكەرلىك جاعىنا ساراپتاما جاساۋدان اۋلاقپىز. ونى ادىلدىكپەن انىقتاۋ ءتيىستى مەكەمەلەردىڭ قۇزىرىندا. بىرنەشە كۇن بۇرىن رەداكتسيامىزعا كاسىپكەر ساندۋعاش تاعابەرگەنوۆا كەلدى. ول داۋ-دامايدان ابدەن شارشاعانىن، بازار اكىمشىلىگىنىڭ ءوزىن رۋحاني- مورالدىق تۇرعىدان ابدەن قورلاپ بىتكەنىن ايتتى. وسى كۇندەرى بازار اكىمگەرى گۇلنار جارقىمباەۆانىڭ   ۇستىنەن سوتقا شاعىم ءتۇسىرىپ ءوزىن بالاعاتتاعانى ءۇشىن جازاعا تارتۋىن سۇراپ وتىرعانىن دا جەتكىزدى. ماسەلەنىڭ ءمانىن تولىق ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن گ.جارقىمباەۆانىڭ اۋزىنان شىققان الگى سوزدەردى استارلاماي بەرۋگە ءماجبۇرمىز: «حۋي تەبە»، «ەبەت تەبيا». بۇل سوزدەردى بىرەۋدەن ەستىسەڭىز قورلانار ما ەدىڭىز؟ ساندۋعاش تا قورلانعان. قورلانىپ سوتقا شاعىمدانعان. سوت   وسى سوزدەر ادامنىڭ ار نامىسىنا تيەتىن-تيمەيتىنىن انىقتاۋدى ساراپشىعا تاپسىرادى. ساراپشى ك.ەسىلباەۆا بۇل سوزدەر ادامنىڭ نامىسىنا تيەتىن سوزدەر ەمەس، بۇل دورەكى تۇردە باس تارتۋ دەپ قورىتىندى شىعارعان.

حۋي تەبە (ەمۋ، ەي، ۆام، يم) - ۋپوتر. ۆ كاچەستۆە گرۋبوگو رەشيتەلنوگو وتكازا.

ەبەت تەبيا - ەبەت چتو كوگو - ۆولنۋەت، بەسپوكويت (مىنا ءسوزدى گ.جارقىمباەۆا سۋديا م.شولپانقۇلوۆتىڭ كوزىنشە سوت پروتسەسىندە ايتقان، سۋديا وعان ەش شارا قولدانباعان، ول جايلى حاتتامادا جازىلعان).

ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل دەگەن اۋىزەكى تىلدەگى قاراپايىم سوزدەر عانا ەكەن. دەمەك،  وسى سوزدەردى قازاقشا ماعىناسىندا ايەل زاتىنا قاراتىپ ايتا بەرۋگە بولادى ەكەن عوي؟ اناڭىزعا، اپا-قارىنداسىڭىزعا، ايەلىڭىزگە بۇل ءسوزدى ايتقان كىسىمەن قالاي سويلەسەر ەدىڭىز؟ ارينە، تەك زاڭ جۇزىندە. بىراق زاڭ وندايلاردى جازالامايدى ەكەن.

س.تاعابەرگەنوۆا وسى ىسكە قاتىستى سوت وتىرىسىنا ءبىزدىڭ دە قاتىسۋىمىزدى ءوتىندى. ول ك.ەسىلباەۆانىڭ ساراپتاماسى قاتە ەكەنىن سوتقا دالەلدەمەكشى. سەبەبى، قازاقتىڭ تانىم-تۇسىنىگىندە ونداي سوزدەردى ەستۋ ۇلكەن قورلىق بولىپ سانالادى.  بىراق ءوزى دە ايەل زاتىنان شىققان ساراپشى ونى مۇلدە ەسكەرمەگەن سياقتى! سوندىقتان  س. تاعابەرگەنوۆا ءبىزدىڭ  سوت وتىرسىنا قاتىسىپ، ماسەلەنىڭ ءمان جايىنا ءۇڭىلۋىمىزدى ءوتىندى.

بەلگىلى زاڭگەر-جۋرناليست عاليا اجەنوۆا ساراپشى ماسەلەنىڭ تولىق بايىبىنا بارماي، داۋلاسقان ەكى تاراپتىڭ اراسىنداعى مورالدىق احۋالدى بىلمەستەن تەك بەرىلگەن سوزدەرگە لينگۆيستيكالىق تالداۋ جاساۋمەن شەكتەلگەن دەگەن پىكىردە. س.تاعابەرگەنوۆانىڭ ادۆوكاتى س.نۇرعوجاەۆا مۇنداي سوزدەردى ۇساق بۇزاقىلىق دەپ ساناپ اكىمشىلىك جازا عانا بەلگىلەيتىن زاڭمەن كەلىسپەيدى. ول بۇل ادامنىڭ ار-نامىسىن قورلاۋ، سول ءۇشىن گۇلنار جارقىمباەۆا ساندۋعاشتىڭ مورالدىق شىعىنىن وتەۋى كەرەك دەيدى.

سوتقا بارعانىمىزبەن وتىرىس بولمادى. جاۋاپكەر تاراپتىڭ ادۆوكاتى ءىس-ساپارعا كەتىپ قالىپتى. س.تاعابەرگەنوۆا جابىلعان ون كونتەينەردىڭ ارتىندا ون وتباسىنىڭ تاعدىرى تۇرعانىن، ونداعان بالا-شاعانىڭ ناپاقاسى بولىپ وتىرعان ساۋدا جايمالارىنىڭ جابىق جاتۋى ايتارلىقتاي شىعىن اكەلەتەنىن ايتىپ، بۇدان ارى شىداي المايتىنىن جەتكىزدى.

قۇرمەتتى وقىرمان، ءبىز ەندىگى ءسوزدى سوزا بەرمەي وقيعا بارىسىنان تۇسىرگەن  ارنايى فوتورەپورتاجىمىزدى نازارلارىڭىزعا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.  قاراڭىزدار:

كونتەينەردى جالعا العان كاسىپكەرلەردىڭ بارلىعى سوتتا گ.جارقىمباەۆانىڭ انايى سوزدەردى وزدەرىن قورلاۋ ءۇشىن ءجيى قولداناتىنىنا كۋالىك ەتپەكشى. سونداي-اق، وزدەرىنىڭ سالىقتى ۋاقىتىلى تولەيتىنىن، سوعان قاراماستان بازار اكىمشىلىگى قۇقىقتارىن شەكتەپ وتىرعانىن دا جەتكىزبەكشى.

 

 

 

 

 

 

عاليا اجەنوۆا لينگۆيست-ساراپشى ورىس ءتىلدى، ورىس سانالى بولعاندىقتان قازاقى تانىم-تۇسىنىكتە بوعاۋىز ءسوز ەستۋ قورلىقتىڭ ۇلكەنى ەكەنىن بىلمەۋى مۇمكىن دەگەن پىكىردە.

 

 

 

 

 

 

تاڭعى ساعات 10.00. باراحولكانىڭ ەڭ سوڭىنداعى «گلوريا» بازارىنىڭ الدىنا ونداعان ادام جينالا باستادى.

 

 

 

 

 

 

كتك ارناسىنان ارىپتەستەرىمىز دە كەلگەن ەكەن.

 

 

 

 

 

 

س.تاعابەرگەنوۆا وزدەرىنىڭ نە ماقساتپەن جيىلىپ تۇرعاندارىن ءتۇسىندىرىپ بەردى.

 

 

 

 

 

 

كاسىپكەرلەر بازار اكىمشىلىگىنەن كونتەينەرلەردى اشۋدى تالاپ ەتتى.

 

 

 

 

 

 

تىلشىلەرگە ءمان-جايدى تۇسىندىرگەن سوڭ كاسىپكەرلەر كونتەينەرلەرىن اشىپ تاستادى. بوگەت جاساماق بولعان كۇزەتشىلەرگە بوي بەرمەدى.

 

 

 

 

 

 

 

كۇزەتشىلەر مەن قايدان شىعا كەلگەنى بەلگىسىز دەرەۋ پايدا بولا كەتكەن قۇقىق قورعاۋشىلار كونتەينەردى كۇشپەن جاپپاقشى بولىپ ەدى ساندۋعاش ۇستىنە وزىمەن بىرگە الىپ كەلگەن بەنزيندى قۇيىپ جىبەردى.

 

 

 

 

 

 

 

اقپارات قۇرالدارى مەن جينالعان جۇرتشىلىقتىڭ الدىندا  ول بازار اكىمشىلىگى تاراپىنان زاڭسىز قىسىم كورسەتۋ توقتاتىلماسا ءوزىن ءوزى ورتەپ جىبەرەتىنىن مالىمدەدى.

 

 

 

 

 

 

 

قان بازاردىڭ ورتاسى. توڭىرەك تۇگەل بەنزين ساسيدى. جازاتايىم ۇشقىن شىقسا لاپ ەتكەلى تۇر. تاۋاردىڭ بارلىعى تەز تۇتاناتىن كيىم-كەشەك. جۇرت ۇرەيلەنىپ تۇر.

 

 

 

 

 

 

ۇرەيلەنبەگەن تەك گ.جارقىمباەۆا عانا. «ال، كانە، سىرىڭكە جاقساڭشى» دەيدى ساندۋعاشقا.

 

 

 

 

 

 

ساندۋعاش «ماقساتىم جۇرتتىڭ ۇرەيىن الۋ نەمەسە ولارعا تيتتەي زالالىمدى تيگىزۋ ەمەس، قۇزىرلى ورىنداردىڭ نازارىن وزىمە اۋدارتۋ» دەدى. «بۇل ەسكەرتۋ. مەن ادىلەت ىزدەپ ءجۇرمىن. ەگەر ادىلەتكە جەتە الماسام ار-نامىسىما ورتەنىپ ولگەنشە ۇستىمە بەنزين قۇيىپ ورتەنىپ ولگەنىم جاقسى» دەيدى.

 

 

 

 

 

 

گ.جارقىمباەۆا ساندۋعاشتى قازاق بولعانى ءۇشىن، سونىڭ ىشىندە ورالمان بولعانى ءۇشىن جەك كورەتىنىن ءدۇيىم جۇرتتىڭ الدىندا بىرنەشە مارتە قايتالادى. ونىڭ ويىنشا ورالمانداردىڭ سوتقا جۇگىنىپ ادىلدىك ىزدەۋى - ابسۋرد. وندايدى «كىم كورىنگەننىڭ باسىنۋى» دەپ سانايدى ەكەن.

 

 

 

 

 

 

 

الماتى قالاسىنىڭ اكىمشىلىگى زاڭ تالاپتارىنا ساي كەلمەيتىن ونداعان بازاردى بۇزىپ، ولارعا باسقا جەردەن جەر بەرمەكشى. كاسىپكەرلەر قالا اكىمشىلىگى جەر ءبولىپ ن.جيۆيلەۆتىڭ تاعى دا بازار قوجاسى اتانىپ، قاراپايىم حالىقتى قورلاعانىن قالامايدى.

 

 

 

 

 

ساندۋعاش تاعابەرگەنوۆا جوعارى سوتتىڭ بۇرىنعى توراعاسى مۇسابەك الىمبەكوۆتىڭ جوعارى سوتتا قاتارداعى سۋديا بولىپ قالۋىنا قارسى. «سۋديالاردىڭ كوپە-كورنەۋ تەرىس شەشىمدەر شىعارىپ، جۇرتتىڭ وبالىنا قالۋى جوعارى سوتتى ول باسقارىپ تۇرعان كەزدە ءتىپتى اسقىنىپ كەتتى. سۋديالار اراسىندا سىبايلاس-جەمقورلىقتىڭ كەڭ ەتەك جايۋىنا جول بەرگەن ادامنىڭ ودان ءارى سۋديالىق قىزمەتتە قالا بەرۋگە مورالدىق قۇقى جوق» دەيدى. ول سونداي-اق، زاڭ تارماقتارى قايتا قارالىپ، «ورىستىڭ ءۇش ارىپتەن تۇراتىن سوزىمەن عايباتتاۋ - قازاقتىڭ نامىسىنا تيۋ بولىپ سانالادى» دەگەن سوزدەر مىندەتتى تۇردە كىرگىزىلۋى ءتيىس دەگەن پىكىردە.

گ.جارقىمباەۆا ءۇشىن ورالمان ادام ەمەس.