ساياسات - ۇلكەن ويىن. ال، ونىڭ ويىنشىلارى ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن ەشتەڭەدەن تايىنبايدى. ولارعا ءتىپتى ساناسى قالىپتاسپاعان جاسوسپىرىمدەردى ەرمەكساز سياقتى يلەۋ تۇك ەمەس. سەبەبى جاستاردى قاي باعىتقا بۇرساڭىز دا يكەمدى. ءبىزدىڭ ەلدە دە ەكس-پرەزيدەنتتىڭ باستاماسىمەن 2019 جىل – جاستار جىلى دەپ جاريالاندى. ال، ونىڭ شىن مانىندە تۇپكى ماقساتى قانداي؟

جىل باسىندا ەلورداداعى  “نۇر-الەم” پاۆيلونىندا اتالعان باستامانىڭ سالتاناتتى اشىلۋى بولدى. ءار سالانىڭ ۇزدىكتەرىن جيناعان شاراعا ن.نازارباەۆتىڭ ءوزى قاتىسىپ، جاستارعا اقىل-كەڭەسىن ايتتى. ال، جاستار پرەزيدەنتتىڭ ەل ءۇشىن اتقارعان ەڭبەكتەرىن جىپكە ءتىزىپ، بىرىنەن سوڭ ءبىرى ماقتاۋلارىن جاۋدىردى. ەكى ساعاتتان استام ۋاقىت بولعان بۇل جيىن تەك قانا پرەزيدەنتتى ماقتاعان شەنەۋنىكتەردىڭ باسقوسۋىنان ەش ايىرماشىلىعى بولمادى.

ال، اشىلۋ سالتاناتى بىتپەستەن الەۋمەتتىك جەلىدە جاستار جىلىنىڭ لوگوتيپى ءبىر دەمدە تارالدى. جاي تارالعان جوق، لوگوتيپكە قوسا تاعى دا پرەزيدەنتتى ماقتاپ جازعان پوستتار كوبەيدى. كەيىننەن ونىڭ ءوزى ارنايى تاپسىرما ارقىلى تارالعانى بەلگىلى بولدى. ياعني، كوللەدج، ۋنيۆەرسيتەت ستۋدەنتتەرىنە جاستار جىلىنىڭ بەلگىسىن الەۋمەتتىك جەلىدەگى نەگىزگى بەتكە قويۋدى مىندەتتەگەن.

سونىمەن قاتار، 22-ناۋرىز كۇنى استانادا ازاتتىق تىلشىلەرىنىڭ جۇمىسىنا بەلگىسىز ءبىر توپ ادام كەدەرگى جاسادى. باسىم كوپشىلىگى جاستار. ولاردىڭ كەيبىرى وزدەرىن ستۋدەنت، كەيبىرى "استانانىڭ بەلسەندى جاستارى" دەپ تانىستىرعان. ولار پوليتسەيلەردىڭ ادامداردى ۇستاعانىن كامەراعا تۇسىرتكىزبەۋگە تىرىسىپ، كامەرانىڭ بەتىن گازەتپەن كولەگەيلەگەن. ءتىپتى كەيبىرى تىلشىلەردەن "نەگاتيۆتى" كورسەتپەۋدى سۇراعان. اراسىنداعى ءبىر ءجاسوسپىرىم وزدەرىنە اكىمدىكتىڭ تاپسىرما بەرگەنىن ايتىپ قالدى. سوندا ول جاستاردىڭ اتا-اناسى مەن ۇستازدارى قايدا؟ ولار نەگە جاستاردى اكىمشىلىكتىڭ ايتاعىنا ەلىتىپ قويادى؟ ال، جاستاردى سول “ەڭبەككە باۋلىعان” اكىمشىلىك زاڭ الدىندا جاۋاپقا تارتىلا ما؟

(Cۋرەت ازاتتىق راديوسىنان)

20-ناۋرىز كۇنى قازاقستاننىڭ ۋاقىتشا سايلانعان پرەزيدەنتى ق.توقاەۆ قازاقستان حالقىنا سالتاناتتى تۇردە انت بەردى. ول انت بەرۋ راسىمىندە تۇڭعىش پرەزيدەنتكە قۇرمەت كورسەتۋ ماقساتىندا استانا قالاسىنىڭ اتاۋىن Nur-Sultan دەپ اتاۋ تۋرالى باستاما كوتەردى. ونى پارلامەنت دەپۋتاتتارى ءبىراۋىزدان قولدادى. ءسويتىپ، ءاپ-ساتتە قالانىڭ اتىن وزگەرتۋ تۋرالى جارلىققا قول قويىلدى. سول اق ەكەن جەر-جەردە استانانى Nur-Sultan دەپ وزگەرتۋدى قولدايتىن كونتسەرتتەر بىرىنەن-سوڭ ءبىرى ءوتىپ جاتتى. ال، ونىڭ بەل ورتاسىندا تاعى دا “قازاقستان نۇرسۇلتان” دەپ ايعايلاعان جاستار ءجۇر. بىراق ولار وسىنداي بوس ناۋقاننىڭ تەك بىرەۋلەردىڭ جىلى ورنىن ساقتاۋ ءۇشىن عانا كەرەك ەكەنىن بىلمەيدى. بىلسە دە، بىلمەگەن بولىپ بەلسەندىلىك تانىتادى. ويتپەسە، باعا قويىلمايدى، وقۋدان شىعادى دەگەندەي. ايتپاقشى، سول جاستار دا ءماجبۇرلى تۇردە بارعانىن الەۋمەتتىك جەلىگە سالىپ، ارتىنشا جىلدام ءوشىردى. ەڭ  وكىنىشتىسى، وسىنداي  جاساندى قويىلىمنىڭ ءبارى دە جاستارعا بەلسەندىلىك ءھام پاتريوتتىق دەپ تۇسىندىرىلەدى.

ايتپاقشى، بىزدەگى باس پارتيانىڭ ءىزباسارى رەتىندە قالىپتاسىپ كەلە جاتقان “جاس وتان” جاستار قاناتى دەيتىن ۇيىم بار. ءار وبلىستا فيليالدارى، قالالىق-اۋداندىق دەڭگەيدەگى بولىمدەرى جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ ناقتى جاستار ماسەلەسىن قانشالىقتى شەشىپ جاتقانى بەلگىسىز، ايتەۋىر الگىندەي فلەشموبتار مەن نۇرلى شارالاردىڭ باسى-قاسىندا وسى ۇيىم وكىلدەرى جۇرەدى. جۋىردا وسى ۇيىمنىڭ توراعاسى ءمادي احمەت ەلوردانىڭ اتاۋىن وزگەرتۋگە  قاتىستى جاستاردىڭ اتىنان سويلەپ، ءبىراۋىزدان قولدايتىنىن جەتكىزىپتى. ارينە، جاس وتاندىقتاردىڭ بۇل ماسەلەدە قارسى پىكىر ايتا الۋى مۇمكىن ەمەس. دەمەك، بۇل ۇيىم دا جاستاردى بىرىكتىرگەنىمەن ولاردىڭ وزىندىك پىكىرى مەن تاۋەلسىز كوزقاراسى بولمايتىنىن ايقىنداپ تۇر.

جالپى، بيىل جاستار جىلىنا ارنالعان ءىس شارالاردى وتكىزۋ ءۇشىن مەملەكەت قازىناسىنان 100 ملرد. تەڭگە بولىنەتىنى ايتىلدى. ءىس-شارالار دەگەنى فلەشموبتار مەن الگىندەي جيىندار بولسا، وعان سونشا قارجى شىعىنداپ نە كەرەك؟

ءتۇيىن.

قىتاي كوسەمى ماو تسزەدۋننىڭ وڭ-سولىن تانىماعان جاستاردى ءوزىنىڭ ساياسي ماقساتىنا قالاي پايدالانعانى تۋرالى تاريحتان بەلگىلى... بىزدە دە  جىل باسىنان بەرى قانداي ساياسي وقيعا بولسا دا سونىڭ باستى قولداۋشىلارى رەتىندە جاستار جۇرگەنىن بايقايمىز. تاريح قايتالاتىنىن جانە الدا سايلاۋ كەلە جاتقانىن ەسكەرسەك ءبىز جالاۋلاتىپ جۇرگەن جاستار جىلى دا بىرەۋلەردىڭ جاي عانا ساياسي ۇپاي جيناۋى ءۇشىن بولىپ شىقپاي ما؟ قازىر جاستاردى ۇيىستىراتىن ۇلتتىق يدەولوگيا جوق.  سولاي ەكەن دەپ ولاردى اركىم وسىلاي ءوز ماقساتىنا پايدالانا بەرمەك پە؟.

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz