كەشە قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ورال مۇحامەدجانوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن وتكەن پالاتانىڭ جالپى وتىرىسىندا جاراسباي سۇلەيمەنوۆ قر پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.

«جاقىندا استانادا قازاقستاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى باس رەداكتورلارىنىڭ العاشقى فورۋمى بولىپ وتكەنى بەلگىلى. وعان قاتىسۋشىلار ءباسپاسوز قاۋىمداستىعىن كوپتەن الاڭداتىپ جۇرگەن كوكەيكەستى ماسەلەلەردى ورتاعا سالىپ، قازاقستاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن ءىس جۇزىندە قولداۋ قاجەتتىگى جونىندە ارنايى مالىمدەمە جاسادى. مالىمدەمەدە «بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن مەملەكەتتىك قولداۋ تۋرالى» جاڭا زاڭ قابىلداۋ، وتاندىق باسپا جانە ەلەكتروندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ءۇشىن قوسىمشا قۇن سالىعىن تولىق الىپ تاستاۋ، باق قىزمەتكەرلەرىن الەۋمەتتىك قولداۋدى ىسكە اسىرۋ، اتاپ ايتقاندا، جۋرناليستەردى الەۋمەتتىك جەڭىلدىكتەردى پايدالاناتىنداردىڭ تىزىمىنە قوسۋ (سىياقى، باسپانا بەرۋ، يپوتەكالىق جەڭىلدىكتەر), زەينەتاقى تاعايىنداعاندا كاسىبي ساناتىن انىقتاۋ قاجەت دەلىنگەن. وسىنداي ورىندى تالاپتاردى قولداي وتىرىپ، تاعى ءبىر وتكىر ماسەلە - جۋرناليستەردىڭ جەكە باسىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا نازار اۋدارعىم كەلەدى.

كەشە قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ورال مۇحامەدجانوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن وتكەن پالاتانىڭ جالپى وتىرىسىندا جاراسباي سۇلەيمەنوۆ قر پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.

«جاقىندا استانادا قازاقستاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى باس رەداكتورلارىنىڭ العاشقى فورۋمى بولىپ وتكەنى بەلگىلى. وعان قاتىسۋشىلار ءباسپاسوز قاۋىمداستىعىن كوپتەن الاڭداتىپ جۇرگەن كوكەيكەستى ماسەلەلەردى ورتاعا سالىپ، قازاقستاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن ءىس جۇزىندە قولداۋ قاجەتتىگى جونىندە ارنايى مالىمدەمە جاسادى. مالىمدەمەدە «بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن مەملەكەتتىك قولداۋ تۋرالى» جاڭا زاڭ قابىلداۋ، وتاندىق باسپا جانە ەلەكتروندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ءۇشىن قوسىمشا قۇن سالىعىن تولىق الىپ تاستاۋ، باق قىزمەتكەرلەرىن الەۋمەتتىك قولداۋدى ىسكە اسىرۋ، اتاپ ايتقاندا، جۋرناليستەردى الەۋمەتتىك جەڭىلدىكتەردى پايدالاناتىنداردىڭ تىزىمىنە قوسۋ (سىياقى، باسپانا بەرۋ، يپوتەكالىق جەڭىلدىكتەر), زەينەتاقى تاعايىنداعاندا كاسىبي ساناتىن انىقتاۋ قاجەت دەلىنگەن. وسىنداي ورىندى تالاپتاردى قولداي وتىرىپ، تاعى ءبىر وتكىر ماسەلە - جۋرناليستەردىڭ جەكە باسىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا نازار اۋدارعىم كەلەدى.

قوعامىمىزداعى ءسوز بەن شىعارماشىلىق ەركىندىككە كونستيتۋتسيالىق كەپىلدىكتىڭ بەرىلۋى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ شاپشاڭ دامۋىنا جول اشتى، وعان دەگەن مەملەكەتتىك مونوپوليانى جويدى، جاڭا باعىت، جاڭا سارىنداعى باق نارىعىن دۇنيەگە اكەلدى. ناتيجەسىندە مەملەكەتتىك باق-پەن قاتار، وپپوزيتسيالىق، تاۋەلسىز جانە سالالىق سيپاتتاعى باق ءوزارا باسەكەلەستىككە ءتۇستى، جۋرناليستەردىڭ بەلسەندىلىگى ارتتى.

مىنە، وسىنداي جاعدايدا ەلىمىزدە بولىپ جاتقان وقيعالاردى شىنايى جازۋ، اقيقاتتى ايتۋ، كاسىبي مىندەتىن ادال اتقارۋ - جۋرناليستەردىڭ ابىرويلى بورىشى. جۋرناليستەر تاجىريبەسى مەن بىلىمىنە سۇيەنە وتىرىپ، ومىردە بولىپ جاتقان قۇبىلىستارعا ءوز باعاسىن بەرۋگە، اقتى - اق، قارانى - قارا دەپ، وقىرمانعا، قالىڭ ەلگە جول كورسەتۋگە ءتيىس. ارينە، وسى تالاپ ۇدەسىنەن كورىنۋ وڭاي ەمەس، ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى. قوعامدا شىندىقتى بەتكە ايتاتىنداردى ۇناتپايتىندار دا، ولاردان ءوش العىسى كەلەتىندەر دە جوق ەمەس. مىنە، سوندىقتان دا جۋرناليستەردى قۋدالاۋ، تىلشىلەردىڭ زاڭدى كاسىبي قىزمەتىنە بوگەت جاساۋ، اقپاراتقا قول جەتكىزۋدى شەكتەۋ ارەكەتتەرى ءالى  تيىلماي كەلەدى.  باسپاسوزدى ساياسي ويىندارعا نەمەسە قارجى-ونەركاسىپ توپتارىنىڭ ءوزارا تەكەتىرەسىنە تارتۋ ارەكەتتەرى دە ەلىمىزدە وركەنيەتتى اقپاراتتىق كەڭىستىك قالىپتاستىرۋعا كەرى اسەر ەتۋدە. وسىنداي ارەكەتتەردىڭ سالدارىنان قازاقستاندا دا جۋرناليستيكانىڭ قاۋىپتى ماماندىققا اينالىپ بارا جاتقانى جاسىرىن سىر ەمەس. سوڭعى ون جىلدا عانا ەلىمىزدە ءتۇرلى سەبەپتەرمەن قىرىققا جۋىق ءجۋرناليستىڭ قازا بولعانى بىزدە جۋرناليستەردىڭ قۇقىقتارى مەن كاسىبي مۇددەلەرىن  قورعاۋ جاعى اقساپ جاتقانىن، باسقا ماماندىقتاردىڭ يەلەرىنە قاراعاندا، ولاردىڭ  مەملەكەتتىڭ قورعاۋىنا وتە-موتە مۇقتاج ەكەنىن كورسەتەدى.

باق وكىلدەرىنە كىمنىڭ دە بولسىن تاراپىنان قىسىم كورسەتىلمەۋگە ءتيىس. سىرتقى كۇشتەر جۋرناليستەرگە وزدەرىنىڭ كاسىبي مىندەتتەرىن ادال اتقارۋلارىنا جاعداي جاساۋلارى، شىندىقتى ايتۋعا، ىزدەنۋگە، اقپاراتتى تابۋعا مۇمكىندىك بەرۋلەرى كەرەك.

مەملەكەت قوعامدىق مىندەتىن ادال اتقارىپ جۇرگەن جۋرناليستەردىڭ ەڭبەگىن ۇدايى نازاردا ۇستاپ، قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مىندەتتى. ولاردىڭ قىزمەتىنىڭ قوعامدىق ماڭىزىن ەسكەرە وتىرىپ، قالام يەلەرىن ءتۇرلى قاۋىپ-قاتەرلەردەن باتىلىراق قورعاۋ، ولاردىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا قاۋىپ توندىرگەندەردى قاتاڭ جازالاۋ قاجەت. دەمەك، جۋرناليستەرگە ايرىقشا مارتەبە بەرەتىن مەزگىل جەتتى.

ەگەر ءبىز اتا زاڭىمىزدا بەكىتىلگەن ءسوز بەن ءباسپاسوز بوستاندىعى  قوعامىمىزدىڭ دەموكراتيالىق جولمەن دامۋىنىڭ، ونىڭ ازاماتتىق قوعامعا ودان ءارى سەنىمدى قادام باسۋىنىڭ بۇلجىماس شارتىنا، ال بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى وسى قۇبىلىستىڭ ىقپالدى قۇرالىنا اينالسىن، مەملەكەتتىڭ، قوعامنىڭ جانە ءباسپاسوزدىڭ ءىس-قيمىلىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەمىز، ۇيلەسىمدى جۇيەسىن جاسايمىز، ءباسپاسوزدى، جۋرناليستەردى جان-جاقتان جاسالاتىن شابۋىلداردان، زورلىق-زومبىلىقتان قورعايمىز، ءباسپاسوزدى بىرەۋلەردىڭ جەكە مۇددەسىنە پايدالانۋعا توسقاۋىل قويامىز دەسەك، ەڭ الدىمەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تۋرالى ۇلتتىق زاڭنامانى ودان ءارى  جەتىلدىرۋ جولدارىن قاراستىرۋىمىز، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى مەن جۋرناليستەردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ نەگىزدەرىن ايتارلىقتاي كەڭەيتۋىمىز كەرەك. بۇل - ۋاقىت تالابى.

قازاقتىڭ ءبىرتۋار ۇلدارىنىڭ ءبىرى احمەت بايتۇرسىنوۆتان قالعان: «قاي ۇلتتىڭ ءباسپاسوزى مىقتى بولسا، سول ۇلتتىڭ ءوزى دە مىقتى» - دەگەن ءسوز بار. دەمەك، حالىق ءباسپاسوزدى بيلىكتىڭ ءتورتىنشى تارماعى دەپ تەكتەن-تەككە ايتىپ جۇرگەن جوق. جۋرناليستەر مەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى كەز كەلگەن ەلدىڭ دامۋىندا ايرىقشا رول اتقارادى. ءبىزدىڭ جاس مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعى دا، بالاۋسا دەموكراتيانىڭ تاعدىرى دا قالام ۇستاعان قاۋىمنىڭ قىزمەتىنە، ىسكەرلىگى مەن جاۋاپكەرشىلىگىنە تىكەلەي بايلانىستى. مىنە، سوندىقتان دا  ەلىمىزدەگى ءسوز بوستاندىعىن ۇدايى قولداپ، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى سالاسىن ودان ءارى دامىتۋعا قامقورلىق جاسالۋى كەرەك.

قۇرمەتتى كارىم قاجىمقانۇلى، وسى ايتىلعانداردى نەگىزگە الا وتىرىپ، قازاقستاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى باس رەداكتورلارىنىڭ العاشقى فورۋمىندا كوتەرىلگەن ماسەلەلەردى نازاردان تىس قالدىرماۋىڭىزدى، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ سەرپىندى دامۋىنا، جۋرناليستەردىڭ سەنىمدى قورعالۋىنا كەپىلدىك بەرەتىن زاڭنىڭ قابىلدانۋىنا ىقپال ەتۋىڭىزدى سۇرايمىز.

اقپاراتتى قر پارلامەنتى ءماجىلىسى اپپاراتىنىڭ  باسپاسوز قىزمەتى تاراتىپ وتىر