جانiبەك قوجىق. سۋ تاسىسا، بوگەرسiڭ، حالىق تولقىسا، نە دەرسiڭ؟
ماڭعىستاۋ مۇنايشىلارىنىڭ ەرەۋiلگە شىققانىنا بiر ايدان اسا ۋاقىت ءوتتi. كومپانيا قوجايىندارى مەن مۇنايشىلار اراسىنداعى تەكەتiرەستiڭ ازiرگە توقتايتىن ءتۇرi كورiنبەيدi. "ەرساي" كاسپيان كونتراكتور، "وزەنمۇنايگاز" ءوف، "قاراجانباسمۇناي" اق مەكەمەلەرiنەن قازiرگە دەيiن 500-دەن اسا ادام جۇمىستان شىعارىلدى، 100-دەن اسا مۇنايشى اكiمشiلiك جازاعا كەسiلدi. 70-كە جۋىق جۇمىسشى بiرنەشە تاۋلiك اباقتىعا جاتىپ شىقتى.
مۇنايشىلاردىڭ زاڭگەرi ن.سوكولوۆا ءالi تۇرمەدە جاتىر. پوليتسيعا نارازىلىق رەتiندە ءوز-وزiنە قول جۇمساعان ق.سيسەمباەۆ اۋرۋحانادان ۇيiنە شىعارىلدى. قازiر ونى دا پوليتسيا تەرگەۋگە الۋدا. جاڭاوزەندiك مۇنايشى جاك امينوۆتiڭ ۇستiنەن قىلمىستىق iس قوزعالىپ، تەرگەۋ امالدارى جۇرۋدە. ال مۇنايشىلاردىڭ قويىپ جاتقان تالاپتارىنىڭ بiرەۋi دە ورىندالعان جوق. حالىقتى وسىنداي جاعدايعا جەتكiزگەن ءوندiرiس باسشىلارى مەن جەرگiلiكتi بيلiك وكiلدەرiنە ەشقانداي شارا قولدانىلىلار ەمەس. ولار ءسۇتتەن اق، سۋدان تازا بولىپ، بارلىق جاۋاپكەرشiلiكتەن جالتارىپ، اقورداعا بiر جاقتى مالiمەتتەر بەرiپ، بارلىق كiنانi قاراپايىم جۇمىسشىلار مەن مۇنايشىلاردىڭ ۇستiنە ءۇيiپ-توگۋدە.
ماڭعىستاۋ مۇنايشىلارىنىڭ ەرەۋiلگە شىققانىنا بiر ايدان اسا ۋاقىت ءوتتi. كومپانيا قوجايىندارى مەن مۇنايشىلار اراسىنداعى تەكەتiرەستiڭ ازiرگە توقتايتىن ءتۇرi كورiنبەيدi. "ەرساي" كاسپيان كونتراكتور، "وزەنمۇنايگاز" ءوف، "قاراجانباسمۇناي" اق مەكەمەلەرiنەن قازiرگە دەيiن 500-دەن اسا ادام جۇمىستان شىعارىلدى، 100-دەن اسا مۇنايشى اكiمشiلiك جازاعا كەسiلدi. 70-كە جۋىق جۇمىسشى بiرنەشە تاۋلiك اباقتىعا جاتىپ شىقتى.
مۇنايشىلاردىڭ زاڭگەرi ن.سوكولوۆا ءالi تۇرمەدە جاتىر. پوليتسيعا نارازىلىق رەتiندە ءوز-وزiنە قول جۇمساعان ق.سيسەمباەۆ اۋرۋحانادان ۇيiنە شىعارىلدى. قازiر ونى دا پوليتسيا تەرگەۋگە الۋدا. جاڭاوزەندiك مۇنايشى جاك امينوۆتiڭ ۇستiنەن قىلمىستىق iس قوزعالىپ، تەرگەۋ امالدارى جۇرۋدە. ال مۇنايشىلاردىڭ قويىپ جاتقان تالاپتارىنىڭ بiرەۋi دە ورىندالعان جوق. حالىقتى وسىنداي جاعدايعا جەتكiزگەن ءوندiرiس باسشىلارى مەن جەرگiلiكتi بيلiك وكiلدەرiنە ەشقانداي شارا قولدانىلىلار ەمەس. ولار ءسۇتتەن اق، سۋدان تازا بولىپ، بارلىق جاۋاپكەرشiلiكتەن جالتارىپ، اقورداعا بiر جاقتى مالiمەتتەر بەرiپ، بارلىق كiنانi قاراپايىم جۇمىسشىلار مەن مۇنايشىلاردىڭ ۇستiنە ءۇيiپ-توگۋدە.
ماڭعىستاۋدىڭ جەرگiلiكتi حالقى بيلiكتiڭ ادiلەتسiز ارەكەتiنە جاپپاي قارسىلىق بiلدiرiپ جاتىر. 20 ماۋسىم كۇنi ساعات 10-دار شاماسىندا ماڭعىستاۋ اۋدانىنىڭ ورتالىعى شەتپە كەنتiندە اۋداندىق اكiمشiلiك عيماراتىنىڭ الدىندا 200-دەن اسا حالىق جينالدى. ولاردىڭ iشiندە زەينەتكەرلەر، مۇعالiمدەر، ءدارiگەرلەر، مۇنايشىلار بار. جينالعان حالىقتىڭ الدىنا ماڭعىستاۋ اۋدانىنىڭ اكiمi ق.بوقانوۆ بارلىق ورىنباسارلارىن، اۋدان باسشىلارىن ەرتiپ كەلدi. ساعات 10-نان اسا ميتينگiگە قاتىسقان ادامدار ءسوز سويلەدi.
جارمىش اۋىلىنىڭ تۇرعىنى قيباس اقساقال: "جينالعان جۇرتتىڭ باستى تالابى: ەرەۋiلگە شىعىپ جاتقان مۇنايشىلاردىڭ تالابىن تەز ارادا شەشسiن. قازiرگiدەي قيىن جاعدايدا ەشكiم جۇمىستان شىعارىلماسىن. جۇمىستان شىققان مۇنايشىلار قايتا ورنىنا قابىلدانسىن. بالالارىمىز دا، بiز دە ابدەن شارشادىق. مۇنايشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاپ جۇرگەن ن.سوكولوۆانىڭ ەشقانداي جازىعى جوق. بار جازىعى - مۇنايشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاعاندىعى. وعان بوستاندىق بەرiلسiن. حالىقتىڭ شىدامى ابدەن تاۋسىلدى. بiزدiڭ وسى تالاپتارىمىزدى تيiستi ورىندارعا جەتكiز" دەپ اكiمگە تالاپ قويدى. ال شەتپە كەنتiنiڭ تۇرعىنى ع.ايدارباەۆا "مەنiڭ iنiم اسلانبەكتiڭ ءۇيiن مۇنايشىلاردىڭ بەلسەندiسi بولعانى ءۇشiن قاساقانا ورتەپ جiبەردi. كiنالiلەر ۇستالعان جوق. ءوزiن ساباسا، ءۇيiن ورتەسە، قاپتاعان مىنا پوليتسيا نە بiتiرiپ ءجۇر. تاپسىن قىلمىسكەرلەردi!" دەدى كۇيىنىپ. وندى اۋىلىنىڭ تۇرعىنى ت.وزعانوۆ اقساقال: "مۇنايشىلاردىڭ ماسەلەسiن تەز ارادا شەشiڭدەر. سiزدەر قالتالارىڭنىڭ قامىن وسى كەزگە دەيiن ويلادىڭدار. ەندi حالىقتى دا ويلايتىن مەزگiل جەتتi" دەپ كەلتە قايىردى. تويمەكەن زەينەتكەر اۋىلداعى جۇمىسسىزدىق، باعانىڭ قىمباتشىلىعى، كاسiپكەرلەردi قولداۋداعى ادiلەتسiزدiك جونiندە ءسوز قوزعادى. بۇدان كەيiن دە بiرنەشە ادام ءوز پiكiرلەرiن ايتتى.
توقسان اۋىز ءسوزدiڭ توبىقتاي ءتۇيiنi, جيىنعا قاتىسقان حالىقتىڭ تالاپتارى تومەندەگiدەي بولدى: مۇنايشىلاردىڭ قويىپ وتىرعان تالاپتارى ورىندالسىن; ەرەۋiل كەزiندە ەشكiمدi جۇمىستان شىعارماسىن; جۇمىستان شىعارىلعان مۇنايشىلار ورنىنا قايتا قابىلدانسىن; ن.سوكولوۆاعا بوستاندىق بەرiلسiن; شەتپە كەنتiندەگi جاڭادان سالىنىپ جاتقان تسەمەنت زاۋىتىنىڭ ەكولوگيالىق جاعدايى قارالسىن; شەتپەگە قىتاي كەلمەسiن، جەرگiلiكتi حالىق جۇمىسقا قابىلدانسىن; ازىق-تۇلiك باعالارىنىڭ قىمباتتاۋىنا جول بەرiلمەسiن; مۇنايشىلاردى وسىنداي ەرەۋiلگە شىعۋعا ءماجبۇر ەتكەن باسشىلار زاڭ الدىندا جاۋاپكەرشiلiككە تارتىلسىن; مۇنايشىنىڭ ءۇيiن ورتەگەن قىلمىسكەرلەردi تەز ارادا تاپسىن، حالىق الدىندا اشكەرەلەسiن. نارازىلىق ميتينگiسiندە حالىقتىڭ قويعان تالاپتارى مەن سۇراقتارىنا ماڭعىستاۋ اۋدانىنىڭ اكiمi ق.بوقانوۆ ءوز مۇمكiندiگiنە قاراي جاۋاپ بەردi. جينالعان حالىق قويعان تالاپتارىمىز ورىندالماسا، وسىلايشا جينالا بەرەمiز دەپ ەسكەرتتi.
ءيا، جاعداي وسىلايشا ۋشىعا بەرسە ماڭعىستاۋ حالقى جاپپاي ەرەۋiلگە شىعاتىن ءتۇرi بار. "سۋ تاسىسا، ءبوگەرسiڭ، حالىق تولقىسا، نە دەرسiڭ؟" اتتەڭ، ماڭعىستاۋدىڭ جانايقايىن بيلiك مويىنداماسا دا، وزگە ايماقتاعى اعايىندارىنىڭ ءۇن قوسپاي وتىرعانى وكiنiشتi-اق!
«اباي-اقپارات»