مۇحتار شەرىم. قارىز الىپ نەمىز بار ەدى...
دوسىمنىڭ اقىل-ەسى ءبۇتىن بولاتىن. جىن سوققان با، بىلمەيمىن، ۇيىنە بارسام، ايەلىن بۇرىشقا تۇرعىزىپ قويىپتى، ەكى بالاسىن ستولدىڭ استىنا قۋىپ تىققان، ءوزى جەتى مينۋت بۇرىن جىندانعان ادامشا اۋزى، باسى قيساڭداپ، بولمە ىشىندە سەندەلىپ ءجۇر ەكەن.
- ابىگەر دوسىم-اۋ، نە بولعان ساعان؟-دەدىم دەمىمدى جۇتىپ.
- قالاي قۇتىلامىز ەندى؟ قالاي؟ سونشاما قارىز الىپ...
- بانكتەن نەسيە الدىڭ با، نە؟-دەپ سۇرادىم مەن.
- ە، جوعا. ۇكىمەتتى ايتامىن دا. قىتايدان جيىرما ميلليارد دوللار قارىز الىپتى دەيدى! جيىرما ميلليارد! اۋ، الدىمەن مىڭ تەڭگەدەي قارىز الىپ، بايقاپ كورمەيدى مە؟
- سەنىڭ نەڭ كەتەدى-ەي؟ قاراپايىم عانا ادامسىڭ. نەمەنەگە كۇيىپ-پىسەسىڭ؟
- بۇل جىندانعان... ويە-بو-وي، ول ءولىپ قالسا ەندى قايتىپ كۇن كورەمىز؟ ويەبو-وي...- دەپ ايەلى زارلاپ كەلە جاتىر ەدى، ابىگەر دوسىم اقىرىپ قالدى:
- جىلاما! بۇرىشقا بار! ءبىر اياعىڭدى كوتەرىپ تۇر. «سەنىڭ نە جۇمىسىڭ بار؟» دەپ ءتىلىڭدى شىعارعانىڭ ءۇشىن!
مەن ونى ورىندىققا وتىرعىزدىم. جانىم اشىپ كەتتى. تاڭ قالىپ تا وتىرمىن. شەنەۋنىكتەر مەملەكەتتىك مۇددەنى ويلاماي وتىرعاندا، اشەيىن ءبىر مەكەمەدە كۇزەتشى بولىپ ىستەيتىن دوسىم ەلى ءۇشىن ەلەڭدەپ، شىر-پىرى شىعىپ وتىر... جۇرەگى ۇستاپ، ءولىپ قالماسا جارار ەدى. ماعان دەسە، ۇكىمەت قىتايدان نەعىپ قىرىق ميلليون دوللار المايدى؟ ءبىر ەسەبى بار دا، قارا قىتايدىڭ...
- ابىگەر، دوسىم مەنىڭ... سابىر ەتشى... قارىز الساق، قايتارىلار...
دوسىمنىڭ اقىل-ەسى ءبۇتىن بولاتىن. جىن سوققان با، بىلمەيمىن، ۇيىنە بارسام، ايەلىن بۇرىشقا تۇرعىزىپ قويىپتى، ەكى بالاسىن ستولدىڭ استىنا قۋىپ تىققان، ءوزى جەتى مينۋت بۇرىن جىندانعان ادامشا اۋزى، باسى قيساڭداپ، بولمە ىشىندە سەندەلىپ ءجۇر ەكەن.
- ابىگەر دوسىم-اۋ، نە بولعان ساعان؟-دەدىم دەمىمدى جۇتىپ.
- قالاي قۇتىلامىز ەندى؟ قالاي؟ سونشاما قارىز الىپ...
- بانكتەن نەسيە الدىڭ با، نە؟-دەپ سۇرادىم مەن.
- ە، جوعا. ۇكىمەتتى ايتامىن دا. قىتايدان جيىرما ميلليارد دوللار قارىز الىپتى دەيدى! جيىرما ميلليارد! اۋ، الدىمەن مىڭ تەڭگەدەي قارىز الىپ، بايقاپ كورمەيدى مە؟
- سەنىڭ نەڭ كەتەدى-ەي؟ قاراپايىم عانا ادامسىڭ. نەمەنەگە كۇيىپ-پىسەسىڭ؟
- بۇل جىندانعان... ويە-بو-وي، ول ءولىپ قالسا ەندى قايتىپ كۇن كورەمىز؟ ويەبو-وي...- دەپ ايەلى زارلاپ كەلە جاتىر ەدى، ابىگەر دوسىم اقىرىپ قالدى:
- جىلاما! بۇرىشقا بار! ءبىر اياعىڭدى كوتەرىپ تۇر. «سەنىڭ نە جۇمىسىڭ بار؟» دەپ ءتىلىڭدى شىعارعانىڭ ءۇشىن!
مەن ونى ورىندىققا وتىرعىزدىم. جانىم اشىپ كەتتى. تاڭ قالىپ تا وتىرمىن. شەنەۋنىكتەر مەملەكەتتىك مۇددەنى ويلاماي وتىرعاندا، اشەيىن ءبىر مەكەمەدە كۇزەتشى بولىپ ىستەيتىن دوسىم ەلى ءۇشىن ەلەڭدەپ، شىر-پىرى شىعىپ وتىر... جۇرەگى ۇستاپ، ءولىپ قالماسا جارار ەدى. ماعان دەسە، ۇكىمەت قىتايدان نەعىپ قىرىق ميلليون دوللار المايدى؟ ءبىر ەسەبى بار دا، قارا قىتايدىڭ...
- ابىگەر، دوسىم مەنىڭ... سابىر ەتشى... قارىز الساق، قايتارىلار...
- قارىزدان جامان قورقامىن وسى! مىنا قاتىنىما دا ايتامىن، كورشىلەردەن قارىز اقشا الما دەپ. كەشە 500 تەڭگە قارىز الىپتى! نەمەنەگە الدىڭ دەيمىن؟
- ۇ-ۇمىتىپ قالدىم...-دەدى ايەلى قورقا جاۋاپ بەرىپ.
- انە، نەگە العانىن ۇمىتىپ تا قالادى.
- ءبارىنىىڭ زارەسىن الىپسىڭ عوي. قويساڭشى ەندى،-دەدىم مەن دوسىما تەمەكى ۇسىنىپ جاتىپ.
- شەكپەيمىن! سەنەن العان بەس مىڭ تەڭگەڭدى قايتارا الماي جۇرگەنىمە جەتى جىل، جەتى كۇن، جەتى ساعات بولدى...
- قويشى سونى، مەن ۇمىتىپ تا كەتتىم...
- سەن ءبىلىپ قوي، بىلتىر قىتايدان 19 ميلليارد قارىز الدىق ءا؟
- سەن العان جوقسىڭ عوي...
- ءبىز قازاقستان دەگەن ءۇيدىڭ ادامدارىمىز! سونىڭ 3 ميللياردىن ماشكەەۆيچ باستاعان ەۋرازيالىق توپقا بەردى. ويباي- اۋ، بۇل توپ جەكەمەنشىك كومپانيا عوي، ۇكىمەتتى اراعا سالماي، وزدەرى قارىز السىن! ماشكەەۆيچ دەگەن ءبىر پالەگە قالدىق!-دەگەن دوسىم ءبىر تاباق ايراندى باسىنا توڭكەرە سالدى... كوزدەرىم اتىزداي بولدى. شىنىندا، مەنىڭ دوسىم جىندانايىن دەگەن ەكەن...
- قارىزعا العان ايرانىم، ويباي! بالالارىم ىشەدى دەگەن ايرانىم مەنىڭ، حوش، حوش!- دەپ اڭىراعان ايەلى بالالارىنا ىم قاقتى. سول ەكەن، ستول استىندا تىعىلىپ وتىرعان بالالارى اكەسىنىڭ بەتىندەگى ايراندى جالاي باستادى...
- مەنىڭ بالالارىم اش-جالاڭاش. ەندى سونشا ميلليارد دوللاردى قالاي قايتارامىز؟ وسىنى ويلاپ جۇرگەن كىم بار؟
- سەن جىندانىپسىڭ، باۋىرىم. ەمدەلۋىڭ كەرەك،- دەدىم مەن.
- ءتاۋىپ ەرتىپ كەلىپ ەدىم...- دەپ مىڭگىرلەدى ايەلى،- وقىتايىن دەپ...
- ءتاۋىبىڭىز قايدا؟-دەپ سۇرادىم مەن.
- اناۋ بۇرىشتاعى بوس ساندىقتىڭ ىشىندە...-دەدى ايەلى.
- ونىسى نەسى؟- دەپ ءوزىم وتىرا سالعان ەسكى كوك ساندىقتىڭ ۇستىنەن اتىپ تۇردىم. ىشىنەن «ءبىسسىمىللالاپ» اق ورامالدى ايەل شىعا كەلدى.
- قۇدايا بەتى قۇرىسىن، مىنا بايىڭنىڭ... كىرگەننەن «سونشا ميلليارد قارىز الىپ نەمىز بار ەدى، نەمىز بار ەدى؟» - دەپ ايقايلاعاندا، مىنا بوس ساندىقتىڭ ىشىنە قالاي كىرىپ كەتكەنىمدى بايقاماي دا قالدىم عوي...
دوسىم ەڭكىلدەپ جىلاپ وتىر... مەنىڭ دە جىلاعىم كەلىپ كەتتى. ۇكىمەت قارىز العان ميللياردتارعا ەمەس، دوسىمنىڭ احۋالىنا... قابىرعالارى ىرسيىپ كەتىپتى. مەنىكى سياقتى... شۇلىعى شۇرىق تەسىك.
- نەمەنەگە تەسىرەيىپ قارايسىڭدار؟ كەدەيبەك باۋىرىم، ءوزىڭ ويلاشى، سونشما قارىز تۇرعاندا، قالاي ۇيىقتايمىن؟
- سەن نە، پرەمەرسىڭ بە؟ قويساي...
- قويمايمىن!-دەگەن ول شاينەكتى لاقتىرىپ كەپ جىبەردى، ءتاۋىپ ايەل باسىن بۇعىپ قالماعاندا، انا جاققا كەتىپ قالار ما ەدى... ساسقانىنان:
- سۋحان الا، سۋ جاعالا،
يا ءبىسسىمىللا، شايتانى بولسا، سابالا...-دەپ كەلە جاتىر ەدى، ابىگەر كوزدەرىن ەجىرەيتىپ:
- مەن جىندى ەمەسپىن!-دەپ داۋىستادى،- پروستو ءىشىم كۇيىپ كەتەدى دە... سىرتقى قارىزىمىز 121 ميلليارد دوللار ەكەن! ءجۇز تەڭگە بولسا مەيلى، 121 ميلليارد دوللار! بۇدان قالاي قۇتىلامىز؟ مۇناي-گاز سالاسىن قارا قىتايلار جاۋلاپ الدى! ءبىزدىڭ ۇلەسىمىز 18 پايىز عانا! مۇنى ەستىگەندە مەن قالاي ۇيىقتايمىن؟
- جىلاماشى...-دەدىم مەن.
- سەن نەگە جىلامايسىڭ؟ حالىق جاپپاي جىلاپ وتىر...
دوسىم شىنىمەن جىندانىپتى... ءتاۋىپتى دە، مەنى دە قۋىپ شىققان سوڭ، ايەلى «جەدەل جاردەم» شاقىرتىپتى. اۋرۋحاناعا الىپ بارىپتى. ول جەردە دە باس دارىگەردى قىلعىندىرا جازداپ، «نەگە سونشا دوللار قارىز الدىق؟»-دەپتى. قازىر جىندىحانادا جاتىر... ساپ-ساۋ جۇرگەن ەدى... ايتپاقشى، جارتى شەلەك بەنزين قارىز بەرە تۇراسىز با؟ «ە؟» دەيدى عوي... بانكتەگى نەسيەمنەن ورتەنىپ ءولىپ قۇتىلايىن دەپ ەدىم... نەگىزى، جاقسى جانامىن مەن... قۋ سۇيەكپىن عوي...
«اباي-اقپارات»
