الەم نازارىن قازاق ەلى تاعى دا وزىنە اۋداردى. بۇل جولى اتىراۋداعى تولقۋعا قاتىستى جاھان ءباسپاسوزى مەن ساياسي ساراپشىلارى وزدەرىنىڭ ءجون سوزدەرىن ايتا باستادى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن باتىس بىزدەگى بيلىكتىڭ ساياسي قاۋقارسىزدىعىن، ءالىپتىڭ ارتىن باعىپ وتارسىزدانۋ پروتسەسىن جۇرگىزبەي وتىرۋىن ورىندى سىنعا الىپ كەلەدى. باتىس ءبىزدى وسى ۋاقىتقا دەيىن قىتايعا ءبىر جالتاقتاپ، رەسەيگە ءبىر جالتاقتاپ جۇرگەن ەل دەپ تانىپ كەلدى.

بىراق قازاق ۇلتى تۋرالى پىكىرى وڭدى. ويلارى جاعىمدى. سوزدەرى ءتۇزۋ. ەندى ءبىز تۋرالى باتىس نە دەيدى؟..

قازاق وپپوزيتسياسى وكىلدەرى قىتاي فاكتورىن بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ ساياسي رەجىمىنە قارسى قولدانسا، ەندى جاڭا سايلانعان پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆقا دا ءتۇرلى اتاقتى ەنشىلەتىپ وتىر. ءارى قازاقستاندىق ەليتانىڭ رەسەيگە جالتاقتاۋشىلىق داعدىسى مەن ءۇردىسى انا ءتىلىن قۇرمەتتەگەن ورىستانباعان قازاقتار اراسىندا جارىلۋى مۇمكىن بومباعا اينالا باستاعانىن العا تارتىپ، قازاق بيلىگىن اقىلعا شاقىرىپ، اتىراۋداعى ەتنيكالىق باس كوتەرۋ ۇلتتىق سيپاتتا ەمەس، قازاق پەن شەتەلدىكتەر اراسىنداعى ەڭبەك تەڭسىزدىگىنەن تۋىندادى دەپ اشىپ ايتتى.

سولاي بولسا دا شەتەل ءباسپاسوزى مەن ساياسي ساراپشىلارى ءبىزدىڭ ەلدە ۇلتارالىق قاقتىعىس ءجيى تۋىنداپ تۇراتىندىعىن دا جوققا شىعارمايدى. ءوز كەزىندە قازاقتاردىڭ جۋان جۇدىرىعىنىڭ ءدامىن الاش ەلىندە جالعاندى جالپاعىنان باسپاق بولعان شەشەندەر، تۇرىكتەر، تاجىكتەر مەن ارمەندەر تاتتى. بىراق تيتۋلدى ۇلتتىڭ باستى قوقىنىشى رەسەي يمپەرياسى مەن كسرو كەزىندەگى 300 جىلدىق وتارلاۋ بارىسىندا ءار كەزدە كەلىپ قونىستانعان ورىس، ۋكراين، بەلارۋس، شەشەن سىندى ۇلتتاردان ەمەس، قحر ەكونوميكالىق جانە ساياسي بۇعاۋىنا تۇسۋدەن تۋىنداۋى ىقتيمال قىتايلارعا قارسىلىققا ۇلاسۋدا دەپ باتىستىق جانە اراب ەلدەرىندەگى بەلدى باسىلىمدار اشىپ جازدى.

ليۆاننىڭ قورعانىس مينيستر يلياس بۋ-سااب 30 ماۋسىمدا قازاق ارىپتەستەرىنە قوڭىراۋ شالىپ، وسى ەلدەگى ليۆان دياسپورىن قورعاۋىن ءوتىنىپ سۇرادى. ويتكەنى، تاياۋدا ليۆان، يوردان جانە قۇدىس (پالەستينا) جۇمىسشىلارى قازاقتارمەن وسى ەلدىڭ «تەڭىزشەۆرويل» (تشو) مەمكومپانياسىنىڭ مۇناي ايداۋ زاۋىتىنىڭ قۇرىلىس الاڭىندا توبەلەسىپ قالعان بولاتىن. 30 اسا ادام ءتۇرلى دارەجەدەگى جاراقاتپەن دارىگەرلەردىڭ كومەگىنە جۇگىندى.

بالەنىڭ باسى ليۆاندىقتىڭ  وزىمەن بىرگە ىستەيتىن قازاق قىزىنا جەرگىلىكتى ۇلتتىڭ دىلىنە جات ورەسكەل قىلىق كورسەتىپ تۇرعانىن WhatsApp جاريالاۋى تۇرتكى بولدى. قىزدارىنىڭ ۇستىنەن قىلشىق جولاتپايتىن ۇلتتىڭ بۇعان شىداماي شەتەلدىك جۇمىسشىلاردى جاپپاي ساباۋى ورىن الدى. بۇعان كىنالى ورىس تىلىنە جاقىن قازاقستاندىق بيلىكتىڭ رەسپۋبليكاداعى ەتنيكالىق اراسالماقتىڭ مۇلدەم وزگەرگەنىن ەسكەرمەي، تازا قازاق ءتىلدى ۇلتتىڭ سانى كوبەيۋىن ەسەپكە الماي، سولتۇستىك كورشىسى رف سياقتى وزگە ەلدەن كەلەتىندەرگە ارناپ جەرگىلىكتى ۇلتتىڭ ءتىلى مەن ءداستۇرىن قۇرمەتتەۋدى ۇيرەتەتىن اقىلى كۋرستاردى اشۋدا جولعا قويماۋى دا نەگىزگى سەبەپتەردىڭ ءبىرى.

ءارى باتىس ءباسپاسوزى بۇرىنعى بيلىك جەرگىلىكتى حالىققا ءوز انا تىلىندە ۇلتتىق پارتيا مەن كاسىپوداق قۇرۋعا قوس تىلدىلىك شەڭبەرىندە زاڭمەن بەكىتىلگەن تىيىم سالىپ تاستاعان، ەندى زورلىقپەن ءۇش تىلدىلىكتى ورىس ءتىلىنىڭ پايداسىنا تاڭىپ وتىر. ءارى بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ قىزى داريعا نازارباەۆا بۇعان قىتاي ءتىلىن قوسىپ ەلدى دۇرلىكتىردى دەپ جازادى.

ەندى بيلىك قازاقتارعا قاتىستى وزگە شەتەلدىكتەر تاراپىنان تۋىنداعان ەڭبەك تەڭسىزدىگى مەن ۇلتتىق كەمىسىتۋشىلىك سىندى ەكى فاكتوردى ەسكەرمەسە، ءوز ەلىندە بۇرىنعى ازشىلىق جالتاقتىقتان ارىلىپ، جوعالتقان ساياسي-الەۋمەتتىك قۇندىلىقتارىن قورعاۋ جولىندا بۇداندا اۋقىمدى باس كوتەرۋلەر تاسقىنىنىڭ استىندا قالادى دەگەن ويدى الەم باق جاريا ەتتى.

ءتۇيىن

ءبىزدىڭ بۇگىنگى بيلىك وسى ەكى فاكتوردى قازاقتىڭ پايداسىنا شەشە الا ما؟ ورىس ءتىلدى بيلىكتىڭ «بار بولۋ مەن بورداي توزۋى» دا قازاقتاردىڭ ءوز قولىندا. ال ءتىلى مەن ءدىلى قورلانۋدان كوز اشپاعان قازاق قايسىن تاڭدايدى، ورىس ءتىلدى بيلىك قايسىن تاڭداۋعا ءماجبۇر ەتەتەتىنىن ۋاقىت ءوزى كورسەتەدى. ويتكەنى، قازاقتى قورلاۋ – جارىلماعان بومبامەن ويناۋ!

ءابىل-سەرىك الىاكبار

Abai.kz