رەداكتسيادان: كۇنى بۇگىنگە دەيىن بولات باكاۋوۆ باسقاراتىن پاۆلودار وبلىسىنا، ونداعى تىلدىك ماسەلەلەرگە، جەر-سۋ اتاۋلارىنا، الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە ت.ب. قاتىستى سىني ءسوز Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا از جازىلعان جوق. ءبىز جازساق وتكىر ءھام ءادىل سىن جازدىق. بىرەۋدى ناقاق قارالاپ، دەرەك بۇرمالاعان جوقپىز. وزەكتى پروبلەمالارعا ءوز ويىمىزدى قوستىق. سونىڭ ءبىرى - وڭىردەگى وگەي اتاۋلار ەدى. ەسكى وداقتىڭ كەزىندە يدەولوگيالىق ماجبۇرلەۋ ارقىلى ەنگەن سول ءبىر ساياسي ءھام بەيساۋات اتاۋلاردىڭ كۇنى بۇگىنگە دەيىن ساقتالىپ كەلە جاتقانىن تالاي رەت جازدىق. 

بۇگىن رەداكتسيامىزدىڭ ەلەكتروندى پوشتاسىنا پاۆلودار وبلىسى تىلدەردى دامىتۋ جونىندەگى باسقارماسىنىڭ ونوماستيكا جۇمىستارى ءبولىمى وڭىردەگى جەر-سۋ، ەلدى-مەكەن مەن كوشە، اۋدان اتاۋلارىن قازاقىلاندىرۋ بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستار تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى بايانداپ، ماقالا جولداپتى. سويتسەك، كەرەكۋ جۇرتى "قوش بول، سوۆەتتىك اتاۋلار" دەپتى. ناقتىلاپ ايتساق، سوڭعى  ەكى-ءۇشى جىلدىڭ ىشىندە لەنين ەسىمىمەن اتالاتىن 30 كوشە، سوۆەتوۆ اتاۋىمەن اتالاتىن 15 كوشە، وكتيابر اتىنداعى – 12, تسەلينا اتىنداعى – 17, كومسومولسكايا اتىنداعى – 12  كوشە ۇلتتىق تانىمعا قاتىستى اتاۋلارمەن الماستىرىلعان ەكەن. جالپى العاندا، پاۆلودار وبلىسىندا سوڭعى 2-3 جىل ىشىندە 500-دەن استام كوشەنىڭ اتاۋى، 26 ەلدى مەكەن اتاۋى مەن 2 اۋداننىڭ اتاۋى وزگەرتىلىپ، 5 ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسىنە ۇلى تۇلعالاردىڭ ەسىمى بەرىلگەن. كوردىك، كوزىمىز ءسۇيسىندى. بارەكەلدى، دەستىك. وسى تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى تومەندەگى ماقالادان وقىپ، بىلەرسىزدەر...

ونوماستيكالىق اتاۋلار ءوڭىردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن كورسەتىپ تۇراتىن رۋحاني قۇندىلىقتارىنىڭ نەگىزى فاكتورى ەكەنى بارشاعا ايان. سوندىقتان ەرتەرەكتە قويىلعان قازاقي كونە اتاۋلاردان سول ايماقتىڭ تابيعي، فيزيكو-گەوگرافيالىق وزگەشەلىتەرى مەن باسقا دا قىرلارىن اڭعارماۋ استە مۇمكىن ەمەس. وعان  بابالارىمىز اتاعان وزەن-كولدەر مەن ورمان-تاعايلاردىڭ، تاۋلار مەن قىراتتاردىڭ،  جايلاۋلار مەن قىستاۋلاردىڭ اتاۋلارى دالەل. وكىنىشكە وراي فيزيكالىك-گەوگرافيالىق نىسانداردىڭ اتاۋلارى ساقتالعانىمەن ونوماستيكانىڭ قوعام ءۇشىن ماڭىزدى بولشەگى بوپ تابىلاتىن ەلدى مەكەندەر مەن قۇرامداس بولىك اتاۋلارىنىڭ ءبىرشاماسى ءتۇرلى تاريحي وقيعالار كەسىرىنەن وزگەرىسكە ۇشىراعان بولاتىن. اتاۋلاردى جاپپاي وزگەرتۋ ماسەلەسى اسىرەسە كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ءامىرى ۇستەم بولىپ تۇرعان كەزەڭدە بەلەڭ الىپ، ەرتەدەن بەرى كەلە جاتقان اتاۋلارىمىزدىڭ كوپشىلىگى وزگە تىلدەردەگى اتاۋلارمەن الماستىرىلسا (ەفرەموۆكا, دانيلوۆكا, ولگينكا, باشماچنىي، بەلوۋسوۆ, ولحوۆ, تيميريازەۆ, كرۋپسكوە، وكتيابرسكوە، گاليتسك, بلاگوداتنوە، پەتروپاۆلوۆكا، تسەركوۆنوە، ساحنوۆكا), ءبىرشاما اتاۋلارىمىز تىلدىك نورماسىنان اۋىتقىپ، ءوزىنىڭ تۇپكى نۇسقالارىنا ۇقسامايتىنداي قالىپقا دەيىن وزگەرگەن. بۇعان ايماعىمىزداعى اربيگەن [اربايگەن]، ۋرليۋتيۋب ء[ۇرلىتۇپ]، مويالدا [مويىلدى] ت.ب. اتاۋلار دالەل. وسىنداي ەتيمولوگيالىق اۋىتقۋلارعا دۋشار بولعان نىسانداردىڭ ءمان-ماعىناسى جەرگىلىكتى تۇرعىندارعا دا، وزگە ەتنوس وكىلدەرىنە دە بەيمىلىم كۇيدە دەسەك تە بولادى.

سوندىقتان ەلىمىز ەگەمەن ەل اتالعاننان بەرى ءوڭىر-وڭىرلەردە ەلدى مەكەندەرگە تاريحي اتاۋلارىن قايتارۋ، كوشەلەر مەن داڭعىلداردى ۇلتتىق ناقىشتاعى اتاۋلارمەن قايتا اتاۋ جۇمىستارى قولعا الىندى.  سەبەبى بۇل بىرىنشىدەن جاس ۇرپاقتىڭ وتانسۇيگىشتىك سەزىمىن ارتتىرىپ، رۋحاني دامۋىنا ەرەكشە اسەر ەتەتىن دۇنيە بولسا، ەكىنشىدەن ءتىلىمىزدىڭ شۇبارلانباي تازا قالىپىندا ساقتالۋىنا  سەپتىگىن تيگىزەرى ءسوزسىز. وسىعان وراي سوڭعى ءۇش جىل ىشىندە ونوماستيكالىق اتاۋلاردى وزگەرتۋگە جاريالانعان موراتوري الىنىسىمەن پاۆلودار ءوڭىرىنىڭ ازاماتتارى بىراۋىزدىق تانىتىپ، تاريحي اتاۋلاردىڭ قايتارىلۋىنا دەن قويعاندىعى ءبىرشاما جۇمىستىڭ باسىن قايىرۋعا ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزگەن ەدى. كوپ جىلدار بويعى كوپشىلىكتىڭ قالاۋىن ىسكە اسىرۋعا ەڭ الدىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعى قارساڭىنداعى تاپسىرماسى مەن بۇگىنگى كۇنى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان يدەولوگيالىق تۇرعىدان ەسكىرگەن، قايتالاناتىن اتاۋلاردى تاريحي جەر-سۋ اتاۋلارى جانە ۇلتتىق تانىمعا جاقىن ءداستۇرلى اتاۋلارمەن وزگەرتۋ تۋرالى قر پرەزيدەنتىنىڭ 2017 جىلعى 28 اقپاندا بەرگەن  № 17-388-5 تاپسىرماسى ىقپال بولدى.

وسىنداي مەملەكەتتىك ماڭىزى بار تاپسىرمالاردى نەگىزگە الا وتىرىپ، پاۆلودار وبلىسى قاشىر (كاچير) اۋدانىنا تاريحي اتاۋى بولىپ تابىلاتىن تەرەڭكول اتاۋىن، لەبياجى اۋدانىنا اققۋلى اتاۋىن قايتارۋ بويىنشا جۇمىستارىن ءتيىمدى اياقتاپ ۇلگەردى. ونىڭ ءبىرىنشىسى كاچير اۋدانىنىڭ اتاۋىن قايتا اتاۋ ماسەلەسى 2007 جىلى 14 جەلتوقساندا وبلىستىق ءماسليحاتتىڭ شەشىمىمەن (№50/3) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنە جولدانىپ، 2009 جىلى رەسپۋبليكالىق ونوماستيكا كوميسسياسىندا قولداۋ تاپقان ەدى. الايدا ءتۇرلى سەبەپتەرمەن جاريالانعان ءموراتوريدىڭ سالدارىنان قۇجات كەرى قايتارىلعان بولاتىن. كەيىن ونوماستيكا سالاسىن قاتىستى زاڭنامالىق اكتىلەرگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلگەندىكتەن اتالعان ماسەلەگە قاتىستى جۇمىستى قايتا باسىنان باستاۋعا تۋرا كەلدى.

اۋداننىڭ تاريحي اتاۋىنىڭ شىعۋ توركىنىنە توقتالار بولساق عىلىمي ساراپتامالارعا سايكەس ەرتەرەكتە وب وزەنى تەرەڭكول اۋدانىنىڭ ماڭىنداعى ۇزىنقامىس كولىنە دەيىن كەلىپ، مىنا جاقتان ەرتىس ەرنەۋىنەن اسىپ ەكى وزەن قوسىلعان تۇستا ۇلكەن كول پايدا بولىپ، ونى حالىق تەرەڭكول دەپ اتاپ كەتكەن. وسىدان سول مەكەننىڭ، كەيىننەن بولىستىڭ دا اتاۋلارى تەرەڭكول بولىپ اتالعان. بۇل مالىمەتتى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ ورتالىق مەملەكەتتىك مۇراعاتى مەن شىعىس قازاقستان وبلىسى مادەنيەت، ارحيۆتەر جانە قۇجاتتاما باسقارماسىنىڭ «قازىرگى زامان تاريحىن قۇجاتتاندىرۋ ورتالىعى» كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى ۇسىنعان انىقتامالار راستاپ وتىر.

وسىنداي دەرەكتەر مەن مۇراعاتتىق انىقتامالاردى نەگىزگە الا وتىرىپ، نەگاتيۆتى سەمانتيكالىق اسسوتسياتسيالاردى تۋدىرىپ، قۇلاققا جاعىمسىز بولىپ ەستىلەتىن قاشىر اتاۋى «تەرەڭكول» تاريحي اتاۋىمەن الماستىرىلعاندا جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ قۋانىشىندا شەك بولماپ ەدى. ونىڭ ۇستىنە جارلىق بويىنشا اۋداننىڭ قازاقشا نۇسقاسىمەن قاتار ورىسشا نۇسقاسىندا دا قازاق تىلىندەگى ءتول تابيعاتى ساقتالىپ، ورىس ءتىلىنىڭ -سكي جۇرناعىنسىز  «تەرەڭكول» بولىپ اۋىستىرىلعاندىعى قۋانتارلىق جاعداي.

كاچير اۋدانىمەن بىرگە بۇل جارلىققا سايكەس لەبياجى اۋدانى دا وزگەرتىلىپ، اققۋلى اتاۋىمەن اتالدى. بۇعان قوسا وسى اۋدانعا قاراستى لەبياجى اۋىلدىق وكرۋگى مەن اققۋ اۋىلىن اققۋلى دەپ قايتا اتاۋ بويىنشا وبلىس اكىمدىگى مەن وبلىستىق ءماسليحاتتىڭ شىعارعان بىرلەسكەن قاۋلى مەن شەشىمنىڭ ادىلەت ورگانىندا تىركەلۋى ەلباسىنىڭ اۋدان اتاۋىن وزگەرتۋگە قاتىستى شىعارعان جارلىعىمەن تۇسپا-تۇس كەلگەنى اققۋلى اۋدانى تۇرعىندارىنىڭ قۋانىشىن ودان بەتەر ارتتىرا تۇسكەنى ءسوزسىز. جالپى ءتىل ءبىلىمىنىڭ تەوريالارىنا سايكەس –لى، -ءلى، -تى، -ءتى، -دى، -ءدى تۋىندى سىن ەسىم فورمالارى ارقىلى كەلگەن توپونيمدىك اتاۋلاردىڭ تۇبىرلەرى سول ايماقتىڭ تابيعات جانە دۇنيەتانىمىمەن تىعىز بايلانىستى سوزدەر بولسا، تۇبىرگە جالعانعان -لى، -ءلى ءتارىزدى ءسوز تۋدىرۋشى جۇرناقتار تۇبىردە ايتىلعان وسىمدىك جانە جانۋار تۇرلەرىنىڭ الدەقايدا كەڭ تارالعانىنان مول ماعلۇماتتار بەرەتىن قوسىمشالار بولىپ تابىلادى. وسىنداي تەوريالىق تۇجىرىمدار نەگىزىندە اققۋ اۋىلى دا وزىنە -لى جۇرناعىن قوسىپ، اققۋلى بولىپ قايتا اتالعان ەدى.

بۇدان وزگە جەرگىلىكتى تۇرعىندارىنىڭ پىكىرى مەن ۇسىنىستارى نەگىزىندە باياناۋىل اۋدانىنىڭ بولشەۆيك اۋىلى «شومانكول»، تسەس اۋىلى «مايكوبە»، تەتس اۋىلى «ءۇيتاس»، پاۆلودار اۋدانىنا قاراستى بەرەزوۆكا اۋىلى «ءۇمىت اپا»، اقتوعاي اۋدانىنىڭ يۆانوۆكا اۋىلى «جالاۋلى»، اقسۋ قالاسىنا قاراستى پارامونوۆكا اۋىلى «بەرەكە»، جەلەزين اۋدانىنىڭ بەرەزوۆكا اۋلى «اقتاۋ» اتاۋلارىمەن قايتا اتالىپ، قازاقشا ەلدى مەكەن اتاۋلارىنىڭ سانى ارتا ءتۇستى. سونىمەن قاتار ۇلى تۇلعالارىمىزدىڭ مەرەيتويى قارساڭىندا باياناۋىل اۋدانىنىڭ جاڭاجول ەلدى مەكەنى ءماشھۇر ءجۇسىپ اۋىلىنا، تەڭدىك اۋىلى مۇسا شورمان اۋىلىنا، قارااششى اۋىلى قانىش ساتباەۆ اۋىلىنا قايتا اتاۋ تۋرالى ماسەلەلەر وبلىستىق ونوماستيكا كوميسسياسىنىڭ وتىرىسىندا قارالىپ، وڭ قورىتىندىعا يە بولعان ەدى.

وسى باعىتتاعى جۇمىستار بيىل دا ءوز جالعاسىن تاۋىپ، 14 ماۋسىمدا وتكەن وبلىستىق ونوماستيكا كوميسسياسىنىڭ وتىرىسىندا اقسۋ قالاسى ءمامايىت وماروۆ اتىنداعى اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ پۋت يليچا اۋىلىنىڭ اتاۋى «ەڭبەك» اۋىلىنا، ماي اۋدانىنا قاراستى قىزىل-وكتيابر اۋىلىنىڭ اتاۋى «اباي» اۋىلىنا، كراسنوارمەيكا اۋىلى مەن اۋىلدىق وكرۋگى اتاۋى «كەمەڭگەر» اتاۋىنا قايتا اتاۋ تۋرالى ماسەلەلەر ءبىراۋىزدان قابىلداندى.

بۇگىنگى تاڭدا وڭىرىمىزدەگى باياناۋىل، ماي اۋداندارىنىڭ ەلدى مەكەندەرى مەن قۇرامداس بولىك  اتاۋلارى تولىقتاي قازاقشاعا وزگەرتىلدى دەپ ايتۋعا بولادى.

جوعارىدا اتالعان تاپسىرمالار نەگىزىندە ونوماستيكالىق اتاۋلاردىڭ ماڭىزدى بولىگى بولىپ تابىلاتىن كوشە اتاۋلارى دا جاڭارتىلىپ، ۇلتتىق تانىمعا جاقىن اتاۋلارمەن قايتا اتالدى. بۇل رەتتە اسىرەسە يدەولوگيالىق جاعىنان ەسكىرگەن قۇرامداس بولىكتەردىڭ اتاۋلارى جاڭارتىلىپ، ۇلتتىق تانىمعا جاقىن اتاۋلارمەن قايتا اتالعاندىعىن ايتۋعا بولادى. سولاردىڭ قاتارىندا قازاق تاريحىنداعى باتىر، بيلەرمەن قوسا ەسىمدەرى التى الاشقا ءمالىم عىلىم، ونەر، مادەنيەت قايراتكەرلەرىنىڭ دە ەسىمدەرى ۇلىقتالعان بولاتىن. بۇلاردىڭ بارلىعى دا حالىقپەن جۇرگىزىلگەن ناسيحات جۇمىسىنىڭ ارقاسىندا ىسكە اسىرىلۋدا.

سوڭعى 3 جىل بويى ونوماستيكا سالاسى بويىنشا رەسپۋبليكالىق، وبلىستىق، قالا-اۋداندىق گازەتتەردە ءتۇرلى ماقالالار جاريالانىپ، تەلەديدارلار ارقىلى ءبىرشاما سۇحباتتار حالىق نازارىنا ۇسىنىلعان ەدى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە پاۆلودار قالاسىنىڭ دەريباس كوشەسى كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى قۇدايبەرگەن سۇراعانوۆتىڭ، سۋۆوروۆ كوشەسى مالايسارى باتىردىڭ، قالانىڭ كىرە بەرىسىندەگى بايان باتىردىڭ ەسكەرتكىشى ورنالاسقان كوشە بايان باتىردىڭ، لەنين كوشەسى استانا اتاۋىنا، سونداي-اق وبلىس ورتالىعىنداعى باستى كوشە نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ەسىمىمەن قايتا اتالدى. ارينە، ەلدى مەكەندەردىڭ قۇرامداس بولىكتەرىنەن گورى وبلىس ورتالىقتارىنىڭ كوشەلەرىن قايتا اتاۋ ماسەلەسى الدە قايدا قيىنىراق ەكەنى بارشاڭىزعا ءمالىم. پاۆلودار قالاسىنداعى جوعارىداعى ايتىلعان لەنين كوشەسى مەن كۋتۋزوۆ كوشەسىنىڭ اتالعانىنا ءبىرشاما جىل بولعاندىقتان، قايتا اتاۋ جۇمىستارىن باستاماس بۇرىن جەرگىلىكتى تۇرعىندارمەن بارىنشا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە تۋرا كەلدى. ونىڭ ۇستىنە پاۆلودار وبلىسى وزگە ۇلت وكىلدەرى كوپ شوعىرلانعان ايماق بولعاندىقتان ونوماستيكا، ءتىل ماسەلەسى ەلىمىزدىڭ وزگە وڭىرلەرىمەن سالىستىرعاندا ءبىرشاما كۇردەلىرەك ەكەنى بەلگىلى. جالپى قازىرگى تاڭدا پاۆلودار وبلىسى بويىنشا تۇرعىنداردىڭ  شامامەن 51,7 پايىزى قازاق بولسا، وبلىس ورتالىعى تۇرعىندارىنىڭ 46,2 پايىزى عانا جەرگىلىكتى ۇلت وكىلى بولىپ تابىلادى. سول سەبەپتى وبلىس ورتالىعىنداعى كوشە اتاۋلارىن وزگەرتۋگە قاتىستى قوعامدىق جينالىستاردىڭ وتەتىندىگى جونىندە حابارلاندىرۋلار  تەك گازەت بەتتەرىندە عانا جاريالانىپ قويماي، WhatsApp, Facebook, ينستاگرام ينتەرنەتتىك جەلىلەر ارقىلى مولىنان تاراتىلىپ، قازاق جاستارىنىڭ بارىنشا كوپ قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتۋ، جينالىستىڭ وڭ قورىتىندىمەن اياقتالۋىنا سەپتىگىن تيگىزەتىنىنە كوزىمىز جەتتى. ناتيجەسىندە قوعامدىق تىڭداۋدا تالقىلانعان كوشە اتاۋىن وزگەرتۋگە قاتىستى ماسەلەلەر ويداعىداي شەشىمىن تاۋىپ كەلەدى.

ءدال وسىنداي جۇيەلى جۇمىستار ايماعىمىزدىڭ وزگە دە قالا مەن اۋداندارىندا جۇرگىزىلىپ، سوڭعى  ەكى-ءۇشى جىلدىڭ ىشىندە لەنين ەسىمىمەن اتالاتىن 30 كوشە، سوۆەتوۆ اتاۋىمەن اتالاتىن 15 كوشە، وكتيابر – 12, تسەلينا – 17, كومسومولسكايا – 12  كوشە ۇلتتىق تانىمعا قاتىستى اتاۋلارمەن الماستىرىلدى.  جالپى العاندا   2015 جىلدان بۇگىنگى كۇنگە دەيىن  شامامەن يدەولوگيالىق تۇرعىدا ەسكىرگەن ءبىرسىپىرا كوشەنىڭ اتاۋى وزگەرتىلىپ، اباي قۇنانباەۆ، ىبىراي التىنسارين، احمەت بايتۇرسىنوۆ، سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ، ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەەۆ، قانىش ساتباەۆ ءتارىزدى ۇلىلار مەن جۇمات شانين، كاۋكەن كەنجەتاەۆ ونەر تارلاندارىنىڭ، باۋىرجان مومىشۇلى، ءاليا مولداعۇلوۆا، مانشۇك مامەتوۆا، قۇدايبەرگەن سۇراعانوۆ، سىندى كەڭەس وداعى باتىرلارىنىڭ ەسىمدەرى بەرىلگەن بولاتىن.

2 ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسىنە ياعني پاۆلودار قالاسىنىڭ № 22 جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبى مەن اقسۋ قالاسى پوگرانيچنىي سەلولىق وكرۋگىنىڭ ورتا مەكتەبىنە باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ، باياناۋىل اۋدانى ءبىلىم بەرۋ ءبولىمىنىڭ بىرلىك جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبىنە پارتيزان جىلبەك اقادىلوۆ پەن باياناۋىل اۋدانى ءبىلىم بەرۋ ءبولىمىنىڭ اقساڭ جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبىنە دۇيسەنباي راحمەتوۆتىڭ، ەكىباتۇز قالاسىنىڭ ونەر مەكتەبىنە ەستاي بەركىمباەۆتىڭ  ەسىمدەرى بەرىلدى.

جالپى ايتقاندا جوعارىدا تاپسىرمالار نەگىزىندە پاۆلودار وبلىسىندا سوڭعى 2-3 جىل ىشىندە 500-دەن استام كوشەنىڭ اتاۋى، 26 ەلدى مەكەن اتاۋى مەن 2 اۋداننىڭ اتاۋى وزگەرتىلىپ، 5 ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسىنە ۇلى تۇلعالاردىڭ ەسىمى بەرىلدى.

دەسەك تە ونوماستيكا ماسەلەسىنە قاتىستى زاڭنامالىق اكتىلەر مەن ەرەجەلەردەن وزگە ۇكىمەت پەن مينيسترلىك تاراپىنان كەلىپ تۇسكەن تاپسىرمالاردىڭ الىدە بولسا الىپ-قوسار تۇستارى بار ەكەنى بارشاعا ءمالىم بولىپ وتىر.  سولاردىڭ ءبىرى قازىرگى ۋاقىتتا قولدانىستاعى قر ۇكىمەتىنىڭ جانىنداعى رەسپۋبليكالىق ونوماستيكا كوميسسياسىنىڭ  بەكىتكەن 150 تۇلعا ءتىزىمى. ناقتىراق توقتالار بولساق اتالعان تىزىمگە پاۆلودار وبلىسىنان تەك 11 تۇلعا كىرگىزىلگەن (بۇقار جىراۋ، ءماشھۇر ءجۇسىپ،  جاياۋ مۇسا، ەستاي، جۇسىپبەك ايماۋىتۇلى، جۇمات شانين، سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ، قانىش ساتپاەۆ، شاكەن ايمانوۆ، ەرمۇحان بەكماحانوۆ، الكەي مارعۇلان). بۇلاردان وزگە ءبىزدىڭ وڭىردە «تاريحي تۇلعالار» تىزبەسىن تولىقتىرار ەسىمدەر جەتەرلىك.  ولاردىڭ قاتارىنا اقىن, ءانشى-كومپوزيتور يسا بايزاقوۆ، اقىن، دراماتۋرگ امانجول شامكەنوۆ، جازۋشى مۇزافار الىمباەۆ،  كومپوزيتور, حالىق ءانشىسى مايرا شامسۋتدينوۆا، اقىن، دراماتۋرگ قاليجان بەكحوجين، جازۋشى ديحان ءابىلوۆ، اقىن ءسابيت دونەنتاەۆ، قازاق ارحەولوگيا عىلىمىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى كەمەل اقىشەۆ، اقىن، جازۋشى قامار قاسىموۆ، دراماتۋرگ، ادەبيەتتانۋشى قوشمۇحامبەت كەمەڭگەروۆ، كينورەجيسسەر, قازاق كينو اۋدارۋ ونەرىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى قۋات ابۋسەيىتوۆ، ءانشى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى سۋات ابۋسەيىتوۆ ت.ب. سىندى دارىندى تۇلعالار مەن ەرەن قايسارلىقتىڭ ۇلگىسىن تانىتقان كولەبە باتىر، ولجاباي باتىر، باياننىڭ اعاسى سارى باتىر (ەرسارى دەگەن اتپەن تارالعان), جاسىباي باتىر سىندى باتىرلارىمىز  ەنبەي قالعان. وسى جايىندا ءوڭىرىمىزدىڭ تانىمال عالىمى، وبلىستىق ونوماستيكا كوميسسياسىنىڭ بەلسەندى مۇشەسى بەكەن ساعىندىقۇلى دا «جەردىڭ اتاۋى – ەلىمنىڭ اتاۋى» اتتى ماقالاسىندا اتالعان تىزىمنەن سىرت قالعان جوعارىدا اتالعان  تۇلعالاردىڭ ەسىمدەرىن تىلگە تيەك ەتە كەلە، «بىزدىڭشە بۇلاردىڭ قاي-قايسىسى بولماسىن ءوڭىرىمىزدىڭ قالا-اۋدان كوشەلەرىن قايتا اتاۋعا سۇرانىپ-اق وتىر» دەپ جازعان بولاتىن.

ارينە، بۇل تىزىمدە تەك ەرتىس-بايان ءوڭىرىنىڭ تۇلعالارى عانا ەمەس، ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىنەن دە اۋىز تولتىرىپ ايتاتىن باتىرلار مەن بيلەر، ونەر، عىلىم مايتالماندارى كىرمەي قالعاندىعى 2019 جىلعى 21 ماۋسىمدا ورال قالاسىندا وتكەن «تاريحي اتاۋلاردى قايتارۋ – تاريحي جاڭعىرۋ كەپىلى» تاقىرىبىنداعى وڭىرلىك دوڭگەلەك ۇستەلدە ءار وبلىستان كەلگەن ونوماست ماماندار مەن عالىمداردىڭ سوزدەرىنەن بايقالعان ەدى.

ولاي بولسا كەزىندە كونەدەن كەلە جاتقان داستۇرمەن قويىلعان تاريحي اتاۋلارىمىزدى قالپىنا كەلتىرۋ ماسەلەسىنە ەندى بۇگىنگى كۇننىڭ كوزىمەن قاراۋىمىز قاجەت. ويتكەنى ءتول تاريحىمىز بەن مادەنيەتىمىز ارقىلى قازاق وركەنيەتىنىڭ كوشىن ىلگەرىلەتە الساق، كەلەسى ۇرپاققا جارقىن جۇزبەن قاراي الارىمىز انىق.

باتىربەك قايىر،

پاۆلودار وبلىسى تىلدەردى دامىتۋ جونىندەگى

باسقارماسىنىڭ ونوماستيكا جۇمىستارى ءبولىمى باسشىسى

Abai.kz