سۋديا مەن پروكۋرور قىلمىسكەردى جاقتادى
قر باس پروكۋرورى مەن جوعارعى سوت توراعاسىنىڭ نازارىنا!
ءبىر قىزىمدى باسىپ ءولتىرىپ، ەكىنشىسىن مۇگەدەك ەتكەن قىلمىسكەر ەركىندىكتە قالدىرىلدى
اۆتوكولىك جۇرگىزۋگە قۇقى جانە كۋالىگى بولماسا دا، شەشەسىنىڭ كولىگىن ايداپ كەتىپ، قالا كوشەسىندە جىلدامدىقتى شامادان تىس ارتتىرىپ، الدىنداعى اۆتوكولىكتى باسىپ وزام دەگەن كەزدە جول بويىنداعى جاسوسپىرىمدەردى قاعىپ، سولاردىڭ اراسىندا بولعان 16 جاسار قىزىم بالاۋسانى باسىپ ءولتىرىپ، كىشكەنە قىزىم انەلدى اۋىر جاراقاتقا جانە تاعى بىرنەشە بالانى ءتۇرلى دارەجەدەگى جاراقاتقا دۋشار ەتكەن بەكبولات ەسكەلديەۆ تەرگەۋشىنىڭ تابانسىزدىعى، پروكۋروردىڭ سولقىلداقتىعى جانە سوتتىڭ بۇرا تارۋى سالدارىنان ءتيىستى جازاسىن الماي وتىر. سىزدەرگە تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن جانۇيامدى ماڭگى ايىقپاس قايعىعا وراپ، ەرتەڭىنەن ءۇمىت كۇتىپ وتىرعان قىزىمدى مەزگىلىنەن ەرتە سولدىرعان وقيعانى ەگجەي-تەگجەيلى بايانداعاندى ءجون كورىپ وتىرمىن.
قۇرمەتتى باس پروكۋرور اسحات قايزوللاۇلى جانە جوعارعى سوت توراعاسى بەكتاس ءابدىحانۇلى، وقىڭىزدار، ويلانىڭىزدار، قۇقىق قورعاۋ سالاسىنداعى ۇزاق جىلعى جيناعان تاجىريبەلەرىڭىزگە سۇيەنىپ، بىلىكتىلىك سارابىنا سالىڭىزدار. مۇمكىن بولسا، قىلمىسكەردىڭ ءادىل جازاسىن الۋىنا، سولقىلداقتىق تانىتقان سۋديانىڭ، جابىرلەنۋشى تاراپتى ەمەس، ايىپتالۋشىنى جاقتاپ كەتكەن پروكۋروردىڭ ءتيىستى ورىن الدىندا جاۋاپ بەرۋىنە ىقپال ەتىڭىزدەر.
قر باس پروكۋرورى مەن جوعارعى سوت توراعاسىنىڭ نازارىنا!
ءبىر قىزىمدى باسىپ ءولتىرىپ، ەكىنشىسىن مۇگەدەك ەتكەن قىلمىسكەر ەركىندىكتە قالدىرىلدى
اۆتوكولىك جۇرگىزۋگە قۇقى جانە كۋالىگى بولماسا دا، شەشەسىنىڭ كولىگىن ايداپ كەتىپ، قالا كوشەسىندە جىلدامدىقتى شامادان تىس ارتتىرىپ، الدىنداعى اۆتوكولىكتى باسىپ وزام دەگەن كەزدە جول بويىنداعى جاسوسپىرىمدەردى قاعىپ، سولاردىڭ اراسىندا بولعان 16 جاسار قىزىم بالاۋسانى باسىپ ءولتىرىپ، كىشكەنە قىزىم انەلدى اۋىر جاراقاتقا جانە تاعى بىرنەشە بالانى ءتۇرلى دارەجەدەگى جاراقاتقا دۋشار ەتكەن بەكبولات ەسكەلديەۆ تەرگەۋشىنىڭ تابانسىزدىعى، پروكۋروردىڭ سولقىلداقتىعى جانە سوتتىڭ بۇرا تارۋى سالدارىنان ءتيىستى جازاسىن الماي وتىر. سىزدەرگە تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن جانۇيامدى ماڭگى ايىقپاس قايعىعا وراپ، ەرتەڭىنەن ءۇمىت كۇتىپ وتىرعان قىزىمدى مەزگىلىنەن ەرتە سولدىرعان وقيعانى ەگجەي-تەگجەيلى بايانداعاندى ءجون كورىپ وتىرمىن.
قۇرمەتتى باس پروكۋرور اسحات قايزوللاۇلى جانە جوعارعى سوت توراعاسى بەكتاس ءابدىحانۇلى، وقىڭىزدار، ويلانىڭىزدار، قۇقىق قورعاۋ سالاسىنداعى ۇزاق جىلعى جيناعان تاجىريبەلەرىڭىزگە سۇيەنىپ، بىلىكتىلىك سارابىنا سالىڭىزدار. مۇمكىن بولسا، قىلمىسكەردىڭ ءادىل جازاسىن الۋىنا، سولقىلداقتىق تانىتقان سۋديانىڭ، جابىرلەنۋشى تاراپتى ەمەس، ايىپتالۋشىنى جاقتاپ كەتكەن پروكۋروردىڭ ءتيىستى ورىن الدىندا جاۋاپ بەرۋىنە ىقپال ەتىڭىزدەر.
2011 جىلدىڭ 4 قاڭتارى كۇنى قاسكەلەڭ قالاسىنداعى دوستىق كوشەسىنىڭ بويىندا ورنالاسقان «سىمبات» دۇكەنىنىڭ الدىندا اسا قايعىلى اياقتالعان جول-كولىك وقيعاسى تىركەلدى. اناسىنىڭ شەتەلدىك اۆتوكولىگىن ايداپ كەتكەن 1994 جىلدىڭ 5 مامىرىندا دۇنيەگە كەلگەن بەكبولات ەسكەلديەۆ كولىگىن باسقارا الماي، جول قوزعالىسى ەرەجەسىن ورەسكەل تۇردە بۇزىپ، جول بويىندا تۇرعان جاسوسپىرىمدەر توبىن جايراتىپ كەتتى. سولاردىڭ اراسىندا بولعان مەنىڭ 16 جاسار قىزىم بالاۋسا وقيعا ورنىندا ءتىل تارتپاي كەتىپ، كىشكەنە قىزىم انەل اۋىر جاراقات الدى. سول جەردە بولعان تاعى بىرنەشە ءجاسوسپىرىم ءتۇرلى دارەجەدە جاراقاتتاندى.
بەكبولات ەسكەلديەۆ قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 296-بابىنىڭ 2-بولىمىمەن ايىپتى بولىپ تانىلدى. دەگەنمەن، قاراساي اۋداندىق سوتىنىڭ سۋدياسى ا. ءىزباساروۆتىڭ توراعالىعىمەن 21 ماۋسىمدا وتكەن سوت وتىرىسى قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 81-بابىنا سايكەس ونى جازالاۋدان بوساتىپ، وسى كودەكستىڭ 82-بابىنىڭ 1-بولىمىندەگى «ا، ب، ۆ، گ، ە» تارماقشالارىنا سايكەس، ءماجبۇرلى تۇردە تاربيەلىك تۇرعىدا اسەر ەتۋ شارالارىن قولدانۋ تۋرالى ۇكىم شىعاردى. ءبىز بۇعان كەلىسپەيتىنىمىزدى ايتىپ، الماتى وبلىستىق سوتىنا شاعىمداندىق. الايدا اۋداندىق سوت وتىرىسىندا ايىپتالۋشى مەن ونىڭ اكە-شەشەسىنىڭ وزدەرىن تىم استامشىلىقتا ۇستاۋى، سوت پەن پروكۋروردىڭ جابىرلەنۋشى جاقتى تىڭداماي، سولاردىڭ ايتقانىنا باس شۇلعىعانى جانە سۋديانىڭ سوت قىزمەتىنە قاتىستى بىرقاتار تالاپتاردى ساقتاماۋى، تاعى باسقا دا كەلەڭسىزدىكتەر جاس قىزىمىزدىڭ ءومىرىن قيىپ، ءبۇلدىرشىنىمىزدى مۇگەدەك ەتكەن بەتىمەن كەتكەن بوزباستىڭ جازاسىز قالۋىنا جول اشادى دەگەن كۇدىكپەن وزىڭىزگە حابارلاسىپ وتىرمىز. ەندىگى كومەكتى تەك سىزدەن كۇتەمىز.
ءوز ويىمشا سوت كەزىندە بولعان بۇرا تارتۋلار قاتارىنا مىنالاردى جاتقىزىپ وتىرمىن:
- باسىندا ماشينانى ءبىزدىڭ رۇقساتىمىزبەن ايداپ شىقتى دەپ تۇسىنىك جازعان جانە ايتقان ايىپتالۋشىنىڭ اتا-اناسى كەيىننەن ولارىنان تايقىپ شىعا كەلدى. سۋديا ونىڭ ءمان-جايىن تەكسەرۋگە نازار اۋدارمادى.
- سۋديا قايعىلى وقيعانىڭ بارىسى مەن سەبەپ-سالدارىنا كوڭىل بولمەدى. اۆتوكولىك ىشىندە قانشا ادام وتىرعانىن انىقتاۋعا تىرىسپادى. ءبىزدىڭ ءوزىمىز ىزدەپ تاپقان كۋالاردى سۇرامادى.
- ەسكەلديەۆتەردىڭ بىزدەن كەشىرىم سۇراماق تۇگىل، قايعىمىزعا ورتاقتاسىپ، كوڭىل ايتپاعانى دا ەسكەرۋسىز قالدى.
- باستى سوت وتىرىسىنان كەيىن سۋديا ا. ءىزباساروۆ كەڭەسەتىن بولمەگە ۇكىم شىعارۋعا كەتتىم دەگەنىمەن، ۇكىمدى اراعا ەكى اپتا سالىپ بارىپ جاريالادى. تولىق وقىماي قورىتىندى بولىگىنە عانا شولۋ جاسادى. سوعان قاراعاندا ۇكىمنىڭ دايىن بولعانىنا ءبىراز ۋاقىت وتكەن جانە ۇكىم شىعارىلاتىنى تۋرالى جابىرلەنۋشى تاراپتى - بىزدەردى حاباردار ەتپەدى.
- قر قىلمىستىق كودەكستىڭ 296-بابى بىلاي دەپ اتالادى: «كولىك قۇرالدارىن باسقارۋشى تۇلعالارمەن كولىك قۇرالدارىن پايدالانۋدى جانە جول قوزعالىسى ەرەجەسىنە بۇزۋ». ونىڭ 2-ءبولىمى تومەندەگىشە وقىلادى: «ادام ولىمىنە اكەلىپ سوقتىرعان تۋرا وسىنداي ارەكەت كولىك قۇرالدارىن باسقارۋ قۇقىنان ءۇش جىلعا ايىرا وتىرىپ، بەس جىلعا دەيىن باس ەركىنەن ايىرۋ ارقىلى جازالانادى». ال وسى كودەكستىڭ 67- بابىندا: «ءبىرىنشى رەت كىسى ولىمىنە نەمەسە دەنساۋلىققا اسا ۇلكەن زيان كەلتىرۋگە بايلانىستى اۋىر قىلمىس ىستەگەن كامەلەتكە تولماعان ايىپتالۋشى جابىرلەنۋشى تاراپقا كەلتىرىلگەن زارداپتىڭ ورنىن تولتىرىپ، ولارمەن تاتۋلاسقان جاعدايدا عانا اتالعان كودەكستەگى 82-باپقا سايكەس قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتەن بوساتۋلى مۇمكىن» دەلىنگەن. ايىپتالۋشى بەكبودات پەن ونىڭ اتا-اناسى بىزدەن كەشىرىم سۇراعان جوق جانە ويتۋگە ۇمتىلمادى دا. سوعان ساي ولارعا بىزدەر كەشىرىم بەرگەنىمىز جوق. سوندا سوتتىڭ ايىپتالۋشىعا 82-باپتى قولدانىپ، سوت زالىنان بوساتىپ جىبەرۋىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى. قىلمىستىق كودەكستىڭ 15 بابىندا ايتىلعان: «قىلمىستى ىستەگەن كەزدە ون التى جاسقا تولعان تۇلعا قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلادى» دەگەن ءسوزدىڭ دە بەكەر بولعانى ما؟ ويتكەنى بەكبولات ەسكەلديەۆ الداعى مامىردا ون التىعا ەمەس، ون سەگىزگە تولادى.
ايتەۋىر، ازىرگە جاۋابى كوپ ساۋالدار سانامىزدى سانسىراتىپ، ساندالتىپ قويدى. ءبىر ادامنىڭ ولىمىنە جانە تاعى بىرنەشە ادامنىڭ جاراقاتتانۋىنا سەبەپكەر بولعان بوزباس بولسا، تۇك بولماعانداي كوشە كەزىپ، كەزەكتى قۇرباندىعىن ىزدەپ ءجۇر. ءتىپتى ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنان العاندا قىلمىسكەردى جازاسىز جىبەرگەندەرى ءجون ەمەس. بالاۋسا اتتى بالعىن قىزىمىزدى جەر قوينىنا بەرىپ، ەكىنشى ءسابيىمىزدىڭ دەنساۋلىعىن قالاي قالپىنا كەلتىرەمىز دەپ ۋايىم شەگىپ جۇرگەن بىزدەرگە قىلمىسكەردىڭ تايراڭداپ ءجۇرۋى، ونىڭ اتا-اناسىنىڭ بىزگە مىسقىلداي قاراۋى سونشالىقتى باتادى جانىمىزعا. سوت پەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنان ادىلەت كەتسە، ءوز كۇشىمىزگە سەنۋ عانا قالعان شىعار. بارلىق ءۇمىت وزدەرىڭىزدە ...
ماناربەك حامزين.
الماتى وبلىسى، قاراساي اۋدانى،
قاسكەلەڭ قالاسى، ومىراليەۆ كوشەسى، 38 ءۇي.
www.masa.kz ينتەرنەت گازەتى
