قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى
نۇرلان نىعماتۋللينگە!

 قۇرمەتتى نۇرلان زايرۋللاۇلى!

تۇرىك پارلامەنتىنىڭ سپيكەرى م.شەنتوپ مىرزا ءبىزدىڭ ەلگە كەلىپ كەتكەننەن كەيىن ءبىراز ماسەلەنىڭ ءالى كۇنگە دەيىن باسى اشىلماي قالىپ وتىر. قازىرگە دەيىن نۇرشىلار مەن گۇلەنشىلەر سەكتاسى تۋرالى از جازىلعان جوق.  فەتكۋللاح گۇلەننىڭ جۇمىسىنا ساراپتاما جاساپ قاراساق، ونىڭ جاماعاتىنداعى كاپيتالدىڭ جالپى كولەمى 50 ملرد دوللاردان اسىپ كەتەدى ەكەن.

بۇل اقشانىڭ ءبارىن ولار زاڭدى جولمەن تاۋىپ وتىرعان جوق. «نۇرشىلاردىڭ» ەسىرتكى تاسىمالى مەن قارۋ-جاراق ساۋداسى سياقتى تابىسى كوپ كاسىپكە دە قاتىسى بولۋى مۇمكىن. تۇرىك ءباسپاسوزى وسىعان دەيىن ولاردىڭ تۇركياداعى بار كاپيتالدىڭ 30 پايىزىنا («يسلام كاپيتالى») دەيىن يەلىك ەتىپ وتىرعانىن تالاي رەت جازدى. مەملەكەت تاراپىنان قىسىم كورگەننەن كەيىن نۇرشىلار استىرتىن ارەكەتكە كوشىپ، سپەتسسلۋجباعا ۇقسايتىن ارناۋلى قىزمەتتى دە قۇرىپتى. ولار تۇركىتىلدەس حالىقتار تۇراتىن باسقا ەلدەردىڭ ەكونوميكاسىنا، ساياساتى مەن دىنارالىق قاتىناسىنا دەيىن ارالاسىپ، ءارتۇرلى اقپارات جيناۋدى قولعا الىپ، تۇركيادا عانا ەمەس، وسى ەلدەردىڭ بيلىگىنە دە استىرتىن تۇردە ءوز ادامدارىن ەپتەپ ەنگىزە باستادى. ءدال قازىر نۇرشىلار وسىنداي «وكىلدىكتەرىن» الەمنىڭ 65 ەلىندە اشىپتى. ورتالىق ازيادا نۇرشىلاردىڭ 128 ليتسەيى جۇمىس ىستەدى. ءسويتىپ ءجۇرىپ ولار جىلجىمايتىن مۇلىك ساتىپ الادى دا، ول جەردى ادەپتارى (مۇريتتەرى) جينالاتىن، جاسىرىن باس قوساتىن ورتاعا اينالدىرادى. وزدەرى ءدىني ۇيىم رەتىندە تىركەلمەيدى. سوندىقتان ولاردىڭ جۇمىسىن باقىلاپ وتىرۋ مۇمكىن ەمەس.

تۇركياداعى سايد نۇرسيدىڭ «نۇرشىلار» دەپ اتالاتىن (جوعارىدا ايتىلعان) ءدىني جاماعاتى بار. سولاردىڭ  جانە «حيزمەتتىڭ» يدەيالارىن وسى گۇلەنشىلەر يدەولوگيالىق بازا رەتىندە پايدالانادى. بيلىكتى بىرتىندەپ جاۋلاپ الىپ، بيلىكتەگى ەليتادان جاقتاستار جيناپ جاتقان گۇلەنشىلەرگە كوڭىل بولمەۋگە بولمايدى. بۇل ماسەلە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە كەلىپ تىرەلەتىن ۇلكەن ماسەلە. وعان بەي-جاي قاراۋ – بولاشاققا بالتا شابۋمەن باردەي نارسە. قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك العان جىلدارى گۇلەنشىلەر وتە كۇشتى يدەولوگيالىق جۇيە مەن قارجى جۇيەسىن قۇردى. ونىڭ ىشىندە ۋنيۆەرسيتەتتەر، 30-دان استام قازاق-تۇرىك ليتسەيلەرى مەن باسىلىمدار دا بار. ولاردى بيزنەسمەندەر، قوعام قايراتكەرلەرى مەن ساياساتكەرلەر دە جاقسى قولدايدى. كوپ ادامنىڭ كوڭىلىن تاپقان. ۇكىمەت مەكتەپكە دەيىنگى جانە ورتا ءبىلىم بەرەتىن سالانى بارىنشا باقىلاۋعا الۋى قاجەت. وسى جاقىندا تۇرىكتىڭ بارلاۋ قىزمەتىنىڭ وتستاۆكاعا شىققان قىزمەتكەرى نۇري گۇندەشتىڭ كىتابى جارىق كوردى. اۆتور وندا نۇرشىلاردىڭ امەريكانىڭ پەنسيلۆانيا شتاتىندا ورنالاسقان باس كەڭسەسى بار ەكەنىن جازىپتى. 1990 جىلدارى نۇرشىلار ورتالىق ازيادا ارەكەت ەتكەن تسرۋدىڭ (وبب) اگەنتتەرىنە بارىنشا قولداۋ ءبىلدىرىپ، ولاردى باسپانامەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرعان ەكەن.

قازىر قازاقستاننىڭ بيزنەسمەندەرىنىڭ كوبى وسى سەكتانىڭ مۇشەسى دەگەندى ەستىپ ءجۇرمىز. ولاردىڭ ناقتى سانىن انىقتاپ، مەملەكەت مۇنداي ءدىني جاماعاتتاردىڭ جۇمىسىن دەر كەزىندە اشكەرەلەۋى كەرەك. قازاق-تۇرىك ليتسەيلەرىنىڭ اتتارىن تەز وزگەرىپ، يدەولوگوتارى - تۇرىك وقىتۋشىلارىن جىلدامداتىپ ەۋروپاداعى بولىمشەلەرىنە اتتاندىرىپ جىبەرگەنىنە قاراعاندا، بۇلاردىڭ قازىر بيلىكتەگى لوببيى وتە كۇشتى. جان-جاققا جول اشىپ العان. جاسىرىن جۇرگەن وسى سەكتانىڭ ماسكاسىن شەشىپ، ونىڭ بىزدەگى مۇشەلەرىنىڭ  اتى-ءجونىن اتاپ تۇرىپ ايتاتىن ۋاقىت كەلدى. بۇلاردىڭ ءبارى بولاشاقتا ەلگە قاۋىپ توندىرەتىن، مەملەكەتتى تەوكراتيالىق، ءبىر سەكتانىڭ سويىلىن سوعاتىندار باسقاراتىن ءدىني سيپاتتاعى مەملەكەتكە اينالدىرعىسى كەلەدى. قازىردەن باستاپ ىسكە كىرىسىپ، وسىنداي جاسىرىن جۇمىس ىستەپ جۇرگەن جاماعاتتاردىڭ جولىن كەسپەسەك، ەرتەڭ قاتتى وكىنىپ قالعالى تۇرمىز!

جۋرناليست جولىمبەت ماكىش

Abai.kz