"FUD”-ten Jahandyq Magnitskiy Zanyna deyin
Marketing, propaganda jәne sayasatta "FUD" dep atalatyn taktika bar. Tarqatyp aitsaq, F-fear(ýrey), U-uncertainty(belgisizdik), D-doubt(kýmәn). Demokratiyalyq elderde sayasatkerler týrli tәsilmen (dezinformasiya, jurnalistik zertteu, negativ jarnama) qarsylastaryn diskreditasiyalap, saylaushylardyng boyynda ýrey, belgizdik jәne kýmәn tughyzu arqyly saylauda jenu ýshin "FUD"-ke jýginedi.
Avtoritarlyq memleketterde de biylik "FUD"-ke sýienedi. Demokratiyalyq elderden aiyrmashylyghy – avtoritarlyq jýiedegi biylik etushi top azamattardy sayasy opponent jәne saylaushy dep bólmeydi. Olargha biylikting sayasatyn synaytyn adamnyng bәri jau. Sol sebepti biylikten aiyrylyp qalmas ýshin avtoritarlyq biylik barlyq amaldy jasaydy.
Zandy da, zansyz da әreketke barady. Azamattardy jazyqsyz qamau, qúqyq qorghau organdary arqyly qudalau jәne ómirine qauip tóndiru arqyly sayasy belsendilerding boyyndaghy jәne qoghamdaghy ýreydi kýsheytuge tyrysady. Odan qalsa avtokratiyalyq/diktaturalyq elderde biylikting sayasatyna qarsy shyqqan adamdardyng júmbaq ólimi qalypty jaghday. Al búl tәsilder “sayasy reformalar” ýshin qúrylatyn “Últtyq senim kenesi” jәne “qúqyq qorghau organdaryn reformalau” sekildi bitpeytin sayasy uәdelermen ýsh qaynasa sorpasy qosylmaytyn dýniyeler.
Sondyqtan sayasy belsendi Dulat Aghadilding qazasy marqúmnyng otbasy men jaqyndary ýshin auyr qayghy ghana emes, azamattyq qogham ýshin, Qazaqstannyng demokratiyagha qaray bet týzeui ýshin óte qauipti signal. D.Aghadildi ústap әketu prosesi men býgin “MVD”-dan jauapkershilikti talap etken azamattardy ústau arqyly biylik óz ýstemdigin saqtap qalu ýshin bәrine dayyn ekenin taghy da bir ret dәleldedi.
Dulat Aghadilding qazasy sayasy belsendilerding birining boyynda kýmәn men ýreydi kýsheytse, ekinshi birining sayasy belsendiligin arttyruyna sebep boluy mýmkin. Sonday-aq osy qayghyly oqighadan keyin biylikting boyynda da óz bolashaghy ýshin qorqynyshy artpasa, azaya týsedi dep oilamaymyn. Óitkeni sayasy belsendilerdi “NKVD-sha” qudalau – óz kýshine senimdi myqty biylikting әreketi emes. Búl – ózin sayasy elita sanaytyn, ózine senimsiz әri qorqaq adamdardyng әreketi.
Qalay desek te, osynday әreketteri arqyly biylik ózining týbine ózi jetui mýmkin. Biylikting keybir ókilderi ”FUD”-pen qatty әuestenip ketip, bir kýni ózining Jahandyq Magnitskiy zany (Global Magnitsky Act) boyynsha sanksiyalanatyn adamdar tizimine kirip ketkenin bayqamay da qaluy mýmkin.
Ol ýshin sayasy belsendiler jәne Qazaqstannyng bolashaghyna beyjay qaramaytyn azamattar Qazaqstannyng Mәjilisi men Senatyndaghy deputattarmen emes, AQSh kongressmenderi men senatorlarymen dostasugha kýsh júmsauy tiyis. Ásirese, demokrat Ben Kardin jәne respublikalyq Marko Rubio sekildi senatorlardyng jýregine jol tabuy qajet.
Mýmkin, sonda ghana ózin “qúday” sezinetin absolutti biylik jәne onyng ókilderi sabasyna týser.
Shalqar Núrseytting әleumettik jelidegi jazbasynan
Abai.kz
