Demokratiya zandary júmys istemeytin elde, sayasy boljam jasau mýmkin emes
Qazaqstanda sayasy boljam jasau jayly.
D.Nazarbaevanyng Senattaghy ókilettigin Q.Toqaev jarlyq arqyly toqtatqannan keyin Qazaqstanda sayasattanushylargha kónili qatty qalushylardyng qatary artyp, tipti sayasattanu ghylymyna kýmәndanushylardyng sany kýrt óskendey kórinedi. Olardyng qatarynda jurnalister de barshylyq siyaqty.
Mening býgin telegram-kadrovik E.Edilovting ýnsizdiginen “shabyttanyp” jazghan postyma Núr Otannyng propagandalyq saytynyng jurnaliysi “Osyny aldyn ala aitatyn bir sayasattanushy bolghan joq, endi bal ashqannan ne payda? Bilemiz bir jerge baratynyn. Júmyssyz qalmaydy. Sýitetin shyghar, býitetin shyghar degen sózderding pәtuasy joq”, dep renjipti. Ol kisining kommentine kommentpen shamam kelgenshe jauap berdim. Ol kisi siyaqty oilaytyn adamdar Feysbukte birshama degen oimen sol jauap-kommentimdi kishigirim ózgertip post týrinde salyp otyrmyn.
Sonymen, Qazaqstanda sayasattanushylar eldegi sayasy prosessterge nege dәl boljam jasay almaydy? Nege sayasattanushylar D.Nazarbaeva qyzmetinen ketetinin aldyn ala boljay almady?
Birinshiden, fizika men demokratiya zandary júmys istemeytin elde, "saylaular" 4-5 jylda "dlya galochki" ótetin elde statistikalyq modeli arqyly sayasy boljam jasau mýmkin emes. Ol – sayasattanudyng kinәsi emes. Oghan az ghana toptyng memlekettik biylikke monopoliya ornatuy, sayasy jýiening jabyqtyghy kinәli. Ony memlekettik BAQ-tyng jәne Núr Otangha tiyesili medianyng jurnalisteri menen jaqsy týsinedi dep oilaymyn. Sosyn preziydentting ózi ghana sheshe alatyn kadrlyq taghayyndaulargha ghylymy әdis-tәsilder arqyly dәl boljam jasau demokratiyalyq elderding ózinde mýmkin emes. Al onday boljam jasalghan kýnning ózinde ony akademiyalyq bilimi bar sayasattanushy ghalymdar jasamaydy. Ony auzym bar dep sóiley beretin, belgili bir sayasy partiyanyng mýddesin qoldaytyn pundits (sayasy kommentatorlar) jasaydy.
Ekinshiden, biyliktegi rotasiya turaly sóz qozghau әr azamattyng qúqyghy. Ol taqyryp turaly qanday post jazatynyn әrkim ózi sheshedi. Ol ýshin “memleketshil” sayasattanushy nemese "divannyy kritiyk", jurnalist nemese propagandist-jurnalist bolu mindetti emes. Mening biluimshe, sóz bostandyghy turaly bapty konstitusiyadan әli eshkim alyp tastaghan joq.
Ýshinshiden, sayasattanushylargha “eldegi kadr sayasaty jәne biylik tranziytine dúrys boljam jasay almaysyndar” degen biraz adamnyng renishi bar siyaqty kórinedi. Ol renishti Qazaqstannyng qazirgi jaghdayynda sayasy boljam jasaugha qajet aqparatqa qoly jetetin elitolog E.Edilovke, Núr Otannyng shtatnyy politologtary O.Seliteevke, A.Sarymgha, E.Karinge, E.Sairovqa jәne t.b. "memleketshil" sayasattanushylargha aitqan jón bolar. Olardan "Nege D.Nazarbaeva qyzmetinen ketetinin aldyn ala boljay almadynyz?" dep súrau asa qiyn sharua emes dep oilaymyn. Osy súraqty ol kisilerge qoyyp, túshymdy jauap alyp, pәtualy sóz qozghaugha bolady dep senemin.
Shalqar Núrseyitovtyng әleumettik jelidegi jazbasy
Abai.kz
