Medisina qyzmetkeri ýshin infeksiyalar men vaksinalaudan bolatyn qauipterdi týsinu jәne salystyra bilu, búny pasiyentter men ata-analaryna týsindire bilu manyzdy

Kardiologiya jәne ishki aurular GhZY janyndaghy Respublikalyq allergologiya ortalyghynyng mengerushisi, m.gh.k., joghary sanatty dәriger Dinara Talghatbekova elimizde  profilaktikalyq egu jýrgizilgenning arqasynda halqymyz kóptegen qauipti infeksiyalardy júqtyrmay, odan jenil ótip, ólim sany edәuir azaydy, deydi. Mysaly,18 ghasyrda ghana 60 mln. adamnyng ólimine sebepshi bolghan sheshek indeti turaly adamdar býgingi kýni tek estu arqyly ghana biledi. 1977 jyldan beri 43 jyl boyy әlemde eshkim búl aurumen auyrghan joq.

Dәrigerding aituynsha, vaksinalaudyng manyzy aghzanyng immundy jýiesin aldyn ala, qanday da bir patogender payda bolghan jaghdayda әreket etuge ýiretedi. Búl ýshin aghzagha әlsiregen, belsendi emes patogender nemese olardyng kishkentay bólshekteri jiberiledi. Múnday patogender auyr aurulardy boldyrmaydy, biraq este saqtau jasushalaryn qalyptastyrady. Osylaysha, infeksiya týsken kezde birden immundyq jauap qosylady. Este saqtau jasushalary birden «dúshpandy» tany ketedi de, dabyl qaghyp, joy mehanizmin jiberedi, búl ýshin bar joghy 1-3 kýn qajet. Múnday jaghdayda biz infeksiyagha tap bolghanymyzdy nemese aurudan jenil týrde ótip ketkendigimizdi bilmey qalamyz.

Dinara Jenisbekqyzy aitqanday, eguding ózining janama әserleri bar, kóp jaghdayda búl aghzanyng jeke reaksiyasy. Álsizdik, dene qyzuynyng jogharylauy, egilgen orynnyng auyratyndyghy, tәbetting nasharlauy siyaqty reaksiyalar jii kezdesedi. Bórtpe, tipti Kvinke isinuine deyin bolatyn allergiyalyq reaksiyalar jәne anafilaksiyalyq shok siyrek bolady.

Allergiyalyq reaksiya tek ekpege ghana emes, sonymen qatar kez kelgen preparat nemese allergenge tuyndauy mýmkin ekendigin eskeru qajet. Sonymen qatar, aghzanyng sau boluy óte manyzdy. Auyrumen әlsiregen immuniytetting vaksinamen kýrese almauy mýmkin: auyru qaupi bar. Onday jaghdayda vaksinalaudy keyinge qaldyrady. Eguden tolyghymen bas tartudyng kórsetkishi – immundy tapshylyq aurudyng boluy, sebebi búl jaghdayda, tipti әlsiregen patogen de ómirge qauip tóndirui mýmkin.

Songhy jyldary býkil dýnie jýzinde vaksinagha qarsy lobby belsendi әreket etude. Áleumettik jelilerde egulerden bas tartugha shaqyryp jatady. Vaksinalaudyng tiyimdiligining dәleldenuine jәne qazirgi vaksinalardyng reaktogendiligining tómen ekendigine qaramastan bolatyn negativ ata-analardyng vaksinalaudan bas tartuyna әkelude. Egilmegen balalardyng sany artqan jaghdayda újymdyq immuniytet, yaghny qoghamnyng belgili bir aurulargha qarsy túru mýmkindikteri tómendeydi. Jýrgizilgen zertteuler qoghamdaghy egilmegen adamdar payyzynyng salystyrmaly joghary boluy tipti uaqytyly egilgender arasynda da júqtyrudyng qaupin arttyratyndyghyn dәleldedi.

Sozylmaly allergiyalyq aurular balalarda bolatyn aurulardyng keng taralghan tobynyng qataryna jatady. Balalarda allergopatologiyanyng boluy vaksinalaudan bas tartugha negiz bolyp tabylmaydy. Búl immunizasiya jýrgizu kezinde erekshe saqtyqty qajet etetin pasiyentter toby, sebebi múnday balalardyng immundyq jýiesi vaksinagha qalypsyz týrde jauap berui mýmkin. Allergiyasy bar balalardyng vaksinalardyng jiti allergiyalyq reaksiyany boldyrtatyn keybir komponentine joghary sezimtaldyghy boluy mýmkin. Barlyq vaksinalargha qoldanugha bolatyn jalghyz ghana absolutti qarsy kórsetilimi anamnezde aldynghy dozagha bolghan anafilaksiya nemese vaksina komponentterining boluy.

Allergiyasy bar balalarda infeksiyalyq aurular әdette auyrlau bolatyndyghyn eskergen jón. Olargha eng birinshi kezekte qauipti aurulardan qorghanu qajet. Túmau, qyzylsha, kókjótel bronh demikpesi, atopiyalyq dermatiyt, allergologiyalyq rinit asqynuynyng triggerleri bolyp tabylatyndyghy belgili. Sondyqtan allergiyany vaksinalaudan bas tartudyng sebebi retinde qabyldaugha bolmaydy.

Al medisina qyzmetkeri jalpy jәne tәuekel tobyndaghy immunizasiya jasaudyng qazirgi zamanghy tәsilderin bilip, infeksiya men vaksinalaudyng qauipterin salystyryp, osynyng barlyghyn pasiyentterge, ata-analaryna týsindire bilui tiyis.

Abai.kz