QR Bilim jәne ghylym ministri
A.Q.Aymaghanbetov myrzagha!

Qúrmetti Ashat Qanatúly!

Qazaqtyng ghúlama jazushysy Múhtar Áuezov atamyz: «El bolamyn deseng besigindi týze», degen eken. Bilim men ghylymnyng altyn besigi mektep ekeni barshagha ayan. Mekteptegi tәrbie men bilim qanday bolsa, elding bolashaghy da sonday bolary sózsiz. Endigi jerde bilim men ghylymdy algha qoyatyn kez keldi.
Bilim ministrleri jii auysqan sayyn mektep nauqandyq, qajetsiz «reformalardan» kóz ashpady. Sodan bilim men últtyq tәrbie kóp aqsady. Jana ministr kelgen sayyn biz de óz úsynysymyzdy jasaudan jalyqpay kelemiz. Ondaghy basty maqsatymyz: bilimi men ghylymy damyghan órkeniyetti el bolu. Sizding múghalimning mәrtebesin kóteru turaly bastamanyzdy oqyp quanyp otyrmyz. Sizden zor ýmit kýtkennen keyin, úsynys jazghandy jón sanadym.

Mening úsynysym: mektepte 5 pen 11-synyptyng arasynda jas ereksheligine qaray «zan» pәnin engizu qajet. Ol ýshin barlyq pedagogikalyq uniyversiytetterde «zan» pәnining múghalimi mamandyghyn dayyndaytyn arnayy bólim ashyluy tiyis. Elimiz qúqyqtyq zayyrly memleket bolghanymen, halqymyzdyng qúqyqtyq sauaty óte tómen. Bizding qarapayym halqymyz zang bilmegennen keyin, óz adal enbegin talap ete almaytyn, óz qúqyn ózi qorghay almaytyn jaghdaygha jetti. Azamattarymyz kýn sayyn, alayaqtardyng aldauyna týsip, jem bolyp jýr. Elimizde sybaylas-jemqorlyqtyng azaymay otyruynyng basty sebebi de sol. Bizding zang bilmegendigimiz, zang aldyndaghy jauapkershilikten qútqara almaydy. Sondyqtan da bizding kóptegen azamattarymyz naqaqtan týrmede otyr.

Mektepte kóptegen pәnder 11 jyl boyy terendetilip oqytylady. Biraq shynayy ómirde sol oqyghandarymyzdy paydalana bermeymiz. Mysaly, ómirde fizikadan formula sheshe almaghannan nemese orys әdebiyetinen Pushkinning ólenin jatqa bilmegenen qorlyq kórgen jerimiz joq. Biz tek qana zang bilmegennen, óz qúqymyzdy ózimiz qorghay almaghannan qiyndyq kórip kelemiz. Eger de әr azamat zandy jaqsy biletin bolsa, óz qúqyn ózi qorghaytyn bolady. Áriyne, qazir 9,10-synyptarda «qúqyq negizderi» pәni jýredi, biraq ony zang mamany emes, tarihshy nemese saghaty jetpegen muzyka pәnining múghalimi de oqyta beredi. Onyng ózinde «qúqyq negizderi» sabaghy 10-synypta qosymsha sabaq retinde jýredi. Balalarymyzdyng qúqyq jaghynan sauatsyz boluy – zandylyq.

Al zang pәnin oqytu ýshin artyq saghatty qaydan alugha bolady?

Qazir de mektepte «ózin-ózin tanu» pәni 1-11 synyptyng arasynda oqytylady. Búl pәn jylda qaytalana beretin óte úqsas taqyryptardan túrady.

Sondyqtan da, «ózin-ózi tanu» pәni tek bastauysh synyptarda jýrse. Ekinshi, artyq saghatty orys tiline bergen. Sebebi, orys tili men әdebiyeti biriktirilip aptasyna 3 saghat 11 jyl boyy oqytylady. Biz nege, ózge memleketting tiline oqytugha milliardtaghan qarjy júmsap, basymdylyq beremiz?! Sol eki pәnning saghatyn azaytyp, «zang tanu» sabaghyn oqytugha bolady. Sonda mektepte 7 jyl «zan» pәnin oqyghan bala mektep bitirgen kezde qylmystyq, әkimshilik, azamattyq, tipti shetel zandaryn tolyq biletin, ózi de zanmen jýretin sauatty azamat bolyp shyghady. Sol kezde elimizde jemqorlyq ta azayady, qogham da órkendep damityn bolady.

Adamgha ómir sýrui ýshin aua qanday qajet bolsa, qoghamda erkin ómir sýru ýshin zandy bilu sonday qajet. Biz sonda ghana zayyrly, qúqyqtyq demokratiyalyq memleketke ainalamyz. Zang týzelse, zamanda týzeledi!

Jәnibek Qojyq,

QR Preziydenti janyndaghy Últtyq kenes mýshesi.

Abai.kz