قر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى
ا.ق.ايماعانبەتوۆ مىرزاعا!

قۇرمەتتى اسحات قاناتۇلى!

قازاقتىڭ عۇلاما جازۋشىسى مۇحتار اۋەزوۆ اتامىز: «ەل بولامىن دەسەڭ بەسىگىڭدى تۇزە»، دەگەن ەكەن. ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ التىن بەسىگى مەكتەپ ەكەنى بارشاعا ايان. مەكتەپتەگى تاربيە مەن ءبىلىم قانداي بولسا، ەلدىڭ بولاشاعى دا سونداي بولارى ءسوزسىز. ەندىگى جەردە ءبىلىم مەن عىلىمدى العا قوياتىن كەز كەلدى.
ءبىلىم مينيسترلەرى ءجيى اۋىسقان سايىن مەكتەپ ناۋقاندىق، قاجەتسىز «رەفورمالاردان» كوز اشپادى. سودان ءبىلىم مەن ۇلتتىق تاربيە كوپ اقسادى. جاڭا مينيستر كەلگەن سايىن ءبىز دە ءوز ۇسىنىسىمىزدى جاساۋدان جالىقپاي كەلەمىز. ونداعى باستى ماقساتىمىز: ءبىلىمى مەن عىلىمى دامىعان وركەنيەتتى ەل بولۋ. ءسىزدىڭ مۇعالىمنىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ تۋرالى باستاماڭىزدى وقىپ قۋانىپ وتىرمىز. سىزدەن زور ءۇمىت كۇتكەننەن كەيىن، ۇسىنىس جازعاندى ءجون سانادىم.

مەنىڭ ۇسىنىسىم: مەكتەپتە 5 پەن 11-سىنىپتىڭ اراسىندا جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي «زاڭ» ءپانىن ەنگىزۋ قاجەت. ول ءۇشىن بارلىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتتەردە «زاڭ» ءپانىنىڭ مۇعالىمى ماماندىعىن دايىندايتىن ارنايى ءبولىم اشىلۋى ءتيىس. ەلىمىز قۇقىقتىق زايىرلى مەملەكەت بولعانىمەن، حالقىمىزدىڭ قۇقىقتىق ساۋاتى وتە تومەن. ءبىزدىڭ قاراپايىم حالقىمىز زاڭ بىلمەگەننەن كەيىن، ءوز ادال ەڭبەگىن تالاپ ەتە المايتىن، ءوز قۇقىن ءوزى قورعاي المايتىن جاعدايعا جەتتى. ازاماتتارىمىز كۇن سايىن، الاياقتاردىڭ الداۋىنا ءتۇسىپ، جەم بولىپ ءجۇر. ەلىمىزدە سىبايلاس-جەمقورلىقتىڭ ازايماي وتىرۋىنىڭ باستى سەبەبى دە سول. ءبىزدىڭ زاڭ بىلمەگەندىگىمىز، زاڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتەن قۇتقارا المايدى. سوندىقتان دا ءبىزدىڭ كوپتەگەن ازاماتتارىمىز ناقاقتان تۇرمەدە وتىر.

مەكتەپتە كوپتەگەن پاندەر 11 جىل بويى تەرەڭدەتىلىپ وقىتىلادى. بىراق شىنايى ومىردە سول وقىعاندارىمىزدى پايدالانا بەرمەيمىز. مىسالى، ومىردە فيزيكادان فورمۋلا شەشە الماعاننان نەمەسە ورىس ادەبيەتىنەن پۋشكيننىڭ ولەڭىن جاتقا بىلمەگەنەن قورلىق كورگەن جەرىمىز جوق. ءبىز تەك قانا زاڭ بىلمەگەننەن، ءوز قۇقىمىزدى ءوزىمىز قورعاي الماعاننان قيىندىق كورىپ كەلەمىز. ەگەر دە ءار ازامات زاڭدى جاقسى بىلەتىن بولسا، ءوز قۇقىن ءوزى قورعايتىن بولادى. ارينە، قازىر 9,10-سىنىپتاردا «قۇقىق نەگىزدەرى» ءپانى جۇرەدى، بىراق ونى زاڭ مامانى ەمەس، تاريحشى نەمەسە ساعاتى جەتپەگەن مۋزىكا ءپانىنىڭ مۇعالىمى دە وقىتا بەرەدى. ونىڭ وزىندە «قۇقىق نەگىزدەرى» ساباعى 10-سىنىپتا قوسىمشا ساباق رەتىندە جۇرەدى. بالالارىمىزدىڭ قۇقىق جاعىنان ساۋاتسىز بولۋى – زاڭدىلىق.

ال زاڭ ءپانىن وقىتۋ ءۇشىن ارتىق ساعاتتى قايدان الۋعا بولادى؟

قازىر دە مەكتەپتە «ءوزىن-ءوزىن تانۋ» ءپانى 1-11 سىنىپتىڭ اراسىندا وقىتىلادى. بۇل ءپان جىلدا قايتالانا بەرەتىن وتە ۇقساس تاقىرىپتاردان تۇرادى.

سوندىقتان دا، «ءوزىن-ءوزى تانۋ» ءپانى تەك باستاۋىش سىنىپتاردا جۇرسە. ەكىنشى، ارتىق ساعاتتى ورىس تىلىنە بەرگەن. سەبەبى، ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى بىرىكتىرىلىپ اپتاسىنا 3 ساعات 11 جىل بويى وقىتىلادى. ءبىز نەگە، وزگە مەملەكەتتىڭ تىلىنە وقىتۋعا ميللياردتاعان قارجى جۇمساپ، باسىمدىلىق بەرەمىز؟! سول ەكى ءپاننىڭ ساعاتىن ازايتىپ، «زاڭ تانۋ» ساباعىن وقىتۋعا بولادى. سوندا مەكتەپتە 7 جىل «زاڭ» ءپانىن وقىعان بالا مەكتەپ بىتىرگەن كەزدە قىلمىستىق، اكىمشىلىك، ازاماتتىق، ءتىپتى شەتەل زاڭدارىن تولىق بىلەتىن، ءوزى دە زاڭمەن جۇرەتىن ساۋاتتى ازامات بولىپ شىعادى. سول كەزدە ەلىمىزدە جەمقورلىق تا ازايادى، قوعام دا وركەندەپ داميتىن بولادى.

ادامعا ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن اۋا قانداي قاجەت بولسا، قوعامدا ەركىن ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن زاڭدى ءبىلۋ سونداي قاجەت. ءبىز سوندا عانا زايىرلى، قۇقىقتىق دەموكراتيالىق مەملەكەتكە اينالامىز. زاڭ تۇزەلسە، زاماندا تۇزەلەدى!

جانىبەك قوجىق،

قر پرەزيدەنتى جانىنداعى ۇلتتىق كەڭەس مۇشەسى.

Abai.kz