Júma, 29 Nauryz 2024
Aqmyltyq 4255 32 pikir 3 Mausym, 2020 saghat 13:50

Asharshylyqty «genosiyd» dep moyyndatatyn uaqyt jetti!

Mәjilistegi «Aq jol» partiyasynyng deputattary Ýkimetke saual joldap, qazaqqa qarsy qasaqana jasalghan Asharshylyqty resmy týrde «genosiyd» dep tanyp, qúqyqtyq bagha berudi talap etipti.

Mәjilisting býgingi otyrysynda atalghan talapty, deputattyq saualdy «Aq jol» fraksiyasynyng deputaty Berik Dýisembinov aitqan. QR Premier-ministrining orynbasary Eraly Toghjanovqa joldanghan deputattyq saualda QR Syrtqy ister ministrligi asharshylyqty genosid retinde halyqaralyq dengeyde (BÚÚ, EYQÚ, AQSh Kongressi, Evroparlament t.b.) moyyndatu júmystaryn bastauy kerektigi aitylghan.

Biz óz kezegimizde atalghan deputattyq saualdy qaz-qalpynda jariyalaghandy jón kórdik...


QR Premier-Ministrining orynbasary

E.Toghjanovqa!

Qúrmetti Eraly Lúqpanúly!

Elimiz keshe ghana sayasy qughyn-sýrgin jәne asharshylyq qúrbandaryn eske alu kýnin atap ótti. Dәl osy kýni Preziydent Q.Toqaevtyng «Tarihy әdildikti qalpyna keltiru júmystaryn ayaqtap, sayasy qughyn-sýrgin qúrbandaryn aqtau ýshin arnayy komissiya qúru» jónindegi tapsyrmasy jariyalandy. Óte ózekti tapsyrma. «Aq jol» partiyasy Preziydent tapsyrmasyn qoldaydy jәne onyng júmysyna óz ókilderin jiberuge dayyn ekenin habarlaydy.

Sonymen qatar, tarihy әdildikti qalpyna keltiru ýshin «Aq jol» partiyasy bolishevikterding totalitarlyq biyligi úiymdastyrghan qazaq jerindegi Asharshylyqqa resmy týrde «genosiyd» dep qúqyqtyq bagha berudi talap etedi.

Mysalgha әlem «genosiyd» dep moyyndaghan Ukrainanyng «Golodomorynan» 3 million 900  myng adam qaza tapsa, sol ukrain sarapshylarynyng aituynsha, Qazaqstanda asharshylyqtan 4 million astam otandastarymyz qúrban bolghan. Qazaq elining sany 70 payyzgha azayyp ketti.

Belgili aqyn Qazybek Isa:

«Qolyn jayyp nan súraghan sәbiyler,
O dýniyede dúgha súrap jýr әli…» - dep jazghanday, kýnәsiz ketken beykýnә jandar aldynda bizding boryshymyz әli ótelgen joq.

Osyghan baylanysty elimizding Syrtqy ister ministrligi asharshylyq mәselesin genosid retinde halyqaralyq dengeyde (BÚÚ, EYQÚ, AQSh Kongressi, Evroparlament t.b.) moyyndatu júmystaryn bastauy kerek dep oilaymyz.

Sol jyldary, óz elin, auylyn azapty ajaldan qútqaramyn dep, totalitarlyq, qanisher sayasatqa qarsy, qaruly kóterilis jasaghan jýzdegen  batyrlarymyz әlige deyin aqtalghan joq. Olar «basmach» degen mazaq attan әli aryla almay jýr. Tarihshylardyng derekteri boyynsha, qazaq dalasynda keminde múnday 300-den asa kóterilis bolghan. Elding jadynda Sarqan, Balqash, Qazaly, Qaraqúm, Yrghyz, Atbasar, Sarysu, Sozaq, Aday, Shúbartau, Bostandyq kóterlisteri әli kýnge deyin saqtalghan.

Atalarymyzdan bizge jetken estelikter boyynsha, bas kótergen qazaq rularyn bolishevik әskerleri artilleriyamen atqylap, qashyp bara jatqan auyldardy aeroplanmen bombalap, shekarada ústalghan qorghansyz bosqyndardy pulemyotpen bala-shaghasymen qosa, qoysha kyrghan.

Mysaly, shyghystaghy qazaq-qytay shekarasyndaghy ataqty «Aq-nayman qyrghyny» degen qandy oqigha el esinde saqtalsa da, resmy týrde әli moyyndalmaghan; al osy zastavanyng aty bertinge deyin sol qyrghyndy tikeley basqarghan qyzyl әskerding atymen atalyp keldi. 2012 jyly «Qarasu» shekara punktining qúrylysy kezinde, Shu ózenning jaghasynan jergilikti qariyalardyng aituynsha 30-shi jyldary atylghan әieldermen balalardyng toptalyp jatqan sýiekteri tabyldy.

Osynday tarihy aqtandaqtar Ertis pen Shuda ghana emes, Jetisu men Syr boyynda, Kaspiy ónirinde de oryn alghan.

Elimizben birge, asharshylyq pen repressiya orys, ukraiyn, ózbek, úighyr, tatar, qyrghyz basqa da Qazaq Respublikasynda ómir sýrgen adamdardyng basynan ótken.

Áriyne, múnday qújattardy anyqtap, halyqqa jariya etip, elimizding myndaghan naghyz qúrbandaryn aqtap, adal tarihy bagha beretin kez keldi.

Sonymen qatar, songhy jyldary bizding bayqauymyzsha, keybir әleumettik toptarda, kerisinshe stalinizmdi qayta nasihattau bastaldy. Sol sebepten, «Aq jol» demokratiyalyq partiyasy elimizde de-kommunizasiya ústanymyn memleketimizding resmy sayasatynyng bir bóligi boluyn qalaydy.

Biz ondaghan jyl boyy kirme ýgit-nasihatpen ómir sýrgen agha buynnyng kózqarasymen sanasyp, olardyng Otanymyz ýshin qosqan qajyrly enbegine qúrmetpen qaraymyz.

Alayda, ótken zaman tәuelsiz últtyng keleshegine bóget emes, baspaldaq boluy tiyis. Qazaq elining bolashaghyn totalitarlyq iydeologiya emes, jalpyadamzat órkeniyetine baghyttalghan, keleshekting ara-jigin ajyrata biletin jana, Tәuelsizdikting úrpaghy aiqyndauy qajet.

Sonda ghana Asharshylyq pen sayasy kúghyn-sýrgin qayghysynyng tereng úghynyp, 30 jyl búryn Túnghysh Preziydent N.Nazarbaevtyng bastaghan qúrbandardyng aqtau júmysy shyn maqsatyna jeter.

Berik Dýisembinov jәne «Aq jol» fraksiyasynyng deputattary.

Abai.kz

32 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1569
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2264
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3558