Qazirgi bizdegi pandemiyanyng ushyghuy osydan 2-3 ay búryn Iran, Italiya, Ispaniyalarda boldy. Olardaghydan bizding jaghdaydyng aiyrmashylyghy - olar senbey ýrynsa, biz karantindi tiyimdi paydalanbaghandyqtan jaghday ushyqty. Oghan, osynday indetting kezinde qazyna qarjysyn tonau, Últtyq parkterdi satu, eskertkishter salyp otshashudan qoldary bosamaghan, yaghni, el qayghysyna nemqúrayly, korrupsiyagha bylyqqan biylik pen Saryaghashta imamdy jerleu kezinde saqtyq sharalaryn sanaly týrde búzyp, shúbyryp jýrgen 600-700 essiz tobyrdyng ózderi kinәli.

Qasiyetti Qúranda: «Eger belgili bir qauym óz mýddesi ýshin tirlik jasamasa, ol qúridy», degen maghynada jazylghan.

Kórshi qyrghyzdyng osy indetke qarsy istep jatqan jan sýisinerlik birligi men tirliginen bolar, elding bolashaghyn kórsek. Bizdegi bireuler әleumettik jelide «Qonaev tatar ma?», «Eger solay bolsa, ony basshylyqqa saylaghan Ondasynov kinәli?!» degen qanden itting saryghanynan asa almay jýr.

Búl «Qúm jinalyp tas bolmas, Qúl jinalyp el bolmastyn» tirligi!

2009 jyly Ont. Koreyadaghy investforumda LG, Hunday t.b. kompaniyalarda bolghanda, olardyng maqtanyp aitatyndary 1997 jylghy daghdarystan shyghu ýshin barlyq qyz-kelinshekter altyn, baghaly syrgha-saqinalaryn, barlyq azamattar baghaly zattaryn jinap Preziydentinen daghdarystan shygharudy talap etken. Ol el keme, kabeli shygharudan әlemde birinshi, avto shygharudan besinshi, jalpy damu kórsetkishi 13-shi orynda.

Búl, óz baghasyn biletin, birligi berik, bir jaghadan bas, bir jennen qol shygharghan elding berekeli tirligi. Onday, birligi myqty eldi jau da, pandemiya da almaydy. Qazirgidey kezdi qazaq, «әkemdi alghan qúdaygha senbeymin» deydi.

Dәri mәselesimen ainalysqan on kýnde kórgenimiz, Qabibolla Jaqypov aghamyz qorgha qarjy audaryp, oghan әriptesterin júmyldyrsa, Asqar Myrzahmetov әkimderdi úiymdastyryp, Qyrymbek Kósherbaev aldynghy kýni eki bort (samolet) Resey men Ýndistangha dәrige ketkenin habarlady. Talghat Temenov, Alma Týsipbekova, Beshir Janaltay (Londonnan), Nesiyev Omarbek (Mәskeuden), Baqtiyar Mәken t.b. әrkim shamalarynsha kómek berude. Búl biz biletin әr jerdegi jaqsylar. Basqa aghayyndardyng el taghdyryna alandaghan tirlikterin estip jatyrmyz.

Biraq búl, kóp týkirgende bolatyn kól emes, tamshy ghana. Qazaq elin ekinshi soqqan pandemiya da biriktire alatyn emes!.. Sebebi, Asan qayghy babamyz aitatyn «narmaya siyrek, aiyr kóp». Mahambet múndayda, «tirshilikte syilaspaghan aghayyn, ólgennen keyin kózine qan qúiylsyn» deydi.

Bizge últ bolyp birigip, kovidpen kýresu ýshin beybit uaqytta qansha qandasymyz, otandasymyz ólu kerek? Álde, qansha qonyrat, dulat, aday... óldi dep statistika jýrgizip otyra beremiz be?

Búl Tәnirding synaghy!

Biz biletin Núh payghambardyng kezindegi topan suynan bastap, IYesus payghambardy dargha asu... 1337-1345 jj. Europa halqynyng 1/3 jalmaghan oba, 1918-1920 jj. 200 mln adamnyng ólimine sebep bolghan «ispanka» t.b., búlar әrkez bolyp túratyn synaqtar...

Biyligi el ýshin qyzmet etetin Tayland memleketi 03.01.2020 kýni habardy estigen kýnning ertenine týgeldey shekarasyn jauyp, karantin jariyalady. Ol elde 6 mln qytay túryp jatsa da, indet taraghan joq, adam ólimi de, korrupsiya da joq.

Álemning aldyna shyqqan bizding býgingi qayghyly jaghdayymyzdyng negizgi sebebi, - ol óz mindetterin bilmeytin biyliktegi ezbeler jәne zang men tәrtip degendi bilmeytin kezbelerding kesirinen olargha des berip kelgen essiz elding olaqtyghynan bolyp otyr.

Qazaq, «Salaqtan olaq jaman» deydi. Salaq adam bolsa da, olaq últ bolmaydy. Yaghni, mәngýrtter jinalyp memleket bolmaydy.

Búl kýnder de óter. Biz odan tiyisti sabaq ala alamyz ba?! Álde oidy toygha, ómirdi ólimge, eldikti qúldyqqa, adamdyqty nadandyqqa, namysty naqúrystyqqa aiyrbastap jýre beremiz be?! Mәsele osynda ghoy...

Janúzaq Ákim

Abai.kz