Júma, 29 Nauryz 2024
Sanlaq 5796 2 pikir 4 Tamyz, 2020 saghat 12:49

Halyqtyng sýiispenshiligine bólengen túlgha

2 tamyz kýni qazaqtyng bir tuar úly, aty anyzgha ainalghan baluan Jaqsylyq Ýshkempirov qaytys boldy. Ýshkempirov - KSRO-nyng eki dýrkin chempiony, KSRO halyqtary spartakiadasynyng jenimpazy, әlem chempiony, әlem kubogynyng iyegeri, Olimpiada oiyndarynyng chempiony. Mine osy ataqtardyng ózi Jaqsylyq baluannyng qanday biyikke kóretilgenin dәleldeydi.

Jaqsylyq Ýshkempirov bótenge bodan bolyp, ózgege esesi ketip jýrgen qazaq halqynyng ensesin kóterip, mereyin ýstem etti. Ózinen tughan bir úldyng basqadan oza shapqanyn kórgen halyqtyng sol tústaghy quanyshyn qazir aityp jetkize almasymyz anyq. Mәskeu bodan halyqty bólekteytin, tómen sanaytyn tústa Jaqsylyqtay bir úldyng tughany da maqtan.

Jaqsylyq Ýshkempirov - klassikalyq kýresten (qazir grek-rim kýresi) Sovet odaghynyng spartakiadasy men KSRO chempionatyn útqan túnghysh qazaq baluany. Sporttyng jekpe-jek týrleri boyynsha qazaqtan shyqqan túnghysh Olimpiada jenimpazy. KSRO syndy halyqtar týrmesining qabyrghasy qalanghanyna jarty ghasyrdan asqanda qazaq baluany atoy saldy. Odaqta qarsylas shydatqan joq. Al 1980 jyly Mәskeu Olimpiadasynda Jaqsylyq Ýshkempirov pen Shәmil Serikov altyn medali, boksshy Serik Qonaqbaev kýmis medali alghanda bar qazaqtyng tóbesi kókke bir-aq eli jetpey túrdy.

Biraq búl medalider onaylyqpen kelgen joq. Sportshylarymyz osy jeniske jetu ýshin, tynbay enbek etumen qatar, sayasattyng salqynyna tózip, qiyanatqa qarsy keluine tura keldi. Jaqsylyq Ýshkempirovti de, Shәmil Serikovti de Olimpiadagha aparghysy kelmegender kóp bolghan. Tipti Ýshkempirov 1976 jylghy Olimpiada joldamasynan kópe-kórneu qaghyldy...

1975 jyl Jaqsylyq KSRO halyqtarynyng spartakiadasynda jeniske jetti, KSRO chempionatynda top jardy. Osy eki altyn medaliding ózi oghan әlem chempionaty men Olimpiadagha jol ashuy kerek edi. Spartakiada men odaq chempionatyn qatar útqan baluan endigi kezekte 1975 jylghy әlem chempionaty men 1976 jylghy Monreali olimpiadasyna barudan birden-bir ýmitker bolatyn. Qisyny solay edi. Biraq Mәskeu búlay oilamaytyn.

1975 jylghy әlem chempionaty Minskide ótti. Búl syngha Jaqsylyq Ýshkempirov emes, әlemning ýsh mәrte chempiony Vladimir Zubkov qatysty.

1976 jyly Europa chempionaty Leningradta ótti. Jaqsylyq taghy da qúramadan tys qaldy. Búl joly Resey qúramasynyng bas jattyqtyrushysy Gennadiy Sapunovtyng shәkirti Aleksey Shumakov Europa myqtylarymen beldesti.

Ýshkempirov AQSh-ta ótken әlem kubogyna da bara almady. El ishindegi barlyq jýldeni jengen baluan birde-bir halyqaralyq turnirge jiberilmedi. Osydan-aq, onyng Monreali olimpiadasyna bara almaytyny belgili boldy. Aqiqat sony dәleldedi. Jasy 25-ke kelip, sporttyq baby tolysqan, naghyz der shaghyndaghy Jaqsylyq 1976 jylghy Olimpiada oiyndarynan tys qaldy.

Ol tipti 1980 jylghy Mәskeu Olimpiadasyna da qatyspauy mýmkin edi. Eng jenil salmaqtaghy Olimpiadanyng jalghyz joldamasyna 4 baluan talasty. Olar: KSRO-nyng ýsh dýrkin chempiony Vasiliy Anikiyn, Monreali-76 Olimpiadasynyng chempiony Aleksey Shumakov, jas baluan Temo Kazarashvily jәne Jaqsylyq Ýshkempirov.

Jaqsylyq Olimpiada aldyndaghy KSRO-nyng chempionatynda jenimpaz atanyp, Europa chempionatynda kýmis medali aldy. Al Kazarashvily el chempionatynda besinshi oryn aldy. Osyghan qaramastan qúrama bapkerleri Jaqsylyq pen 21 jastaghy Kazarashvily ózara kýresui kerek dep sheshti. Nәtiyjesinde qazaq baluany basym boldy. Myng mashaqatpen Olimpiadagha joldama aldy.

Mәskeu Olimpiadasy-80. Birinshi ainalymda Ýshkempirov әlemning birneshe dýrkin chempiony, Europa chempiony, rumyniyalyq Konstantin Aleksandrmen kýresti. Rumyn baluany favorit sanalghanymen, Jaqsylyq jeniske jetti. Esep - 6:2.

Ekinshi ainalymda Ýshkempirov polishalyq Roman Kerpachti, ýshinshi ainalymda vengriyalyq Ferens Sereshti (17:6) aiqyn basymdyqpen jendi. Aqtyq beldesude bolgariyalyq baluan Pavel Hristovtan basym týsti (13:7).

Olimpiada chempiondary Shәmil Serikov pen Jaqsylyq Ýshkempirov

Jaqsylyq Ýshkempirov osylaysha Olimpiada chempiony atandy. Ol ózining enbekqorlyghymen, shydamdylyghymen asu bermes asqardy baghyndyrdy. Olimpiada chempiony atanu ýshin (tipti Olimpiadagha baru ýshin) qaytpas erik-jigerin tanytty.

Ýshkempirov sporttaghy mansabyna әdemi nýkte qoyghan sportshy. 29 jasynda Olimpiada chempiony atanghan ol 30 jasynda, 1981 jyly әlem chempiony, Ivan Poddubnyy memorialynyng jenimpazy atandy. 1982 jyly Budapeshtte ótken halyqaralyq turnirde top jardy. Osydan keyin sportpen qoshtasty.

Qazaqtyng qaysar baluanynyng sporttaghy jenisti joly osylay bolghan. Ol 1982 jyldan 1995 jylgha deyin sport salasynda týrli qyzmetter atqardy. Qazaq KSR Memlekettik sport komiytetining núsqaushysy, respublikalyq kәsipodaq komiyteti sport mektebining diyrektory boldy.

Olimpiada chempiony degen ataghyna sýienip, asyghy alshysynan týsken lauazymdy basshy, nemese su júqpas sayasatker boluyna mýmkindigi mol edi. Biraq ol kisi basqa joldy tandady. Sharua qojalyghyn qúryp, mal sharuashylyghymen ainalysty. Kóptegen adamgha júmys berip, kómektesti. Óz qarajatymen Mynbaev auylynda sport mektebi, balabaqsha, jataqhana saldy.

- Bastyq bolu - mening júmysym emes. Maghan únamaydy. Jerdi jaqsy kóremin, eginshilikpen ainalysqandy, qarapayym adamdardyng arasynda bolghandy ​​únatamyn.

Eger men qanday-da bir jolmen adamdargha, jerlesterime kómektese alsam, olardyng ómirlerining jaqsaruyna, júmys oryndarynyng ashyluyna, sportpen shúghyldanuyna jaghday jasay alsam, men ýshin búdan ótken baqyt joq, - deydi danqty baluan.

Osydan-aq, Jaqsylyq Ýshkempirovting halyqtyng mandayyna bitken asyl azamat ekenin angharugha bolatyn sekildi. Ol kisining sportta ghana emes, ómirde de eline enbegi sindi. Sport arqyly elding Mәskeu basqan ensesin kóterip, ruhyn shyndasa, ómirde ýlken jýregimen, keng peyilimen halqyna qamqor boldy.

«Jaqsylyq Ýshkempirov, 1980», avtor: Yu. Bekker

Jaqsylyqtay asyl azamatyn qazaq halqy endi saghyna eske alady. Tughan halqy ýshin úshan-teniz júmys atqarghan Ýshkempirovtyng qazasyna qabyrghamyz qayysty. Ol kisining halqyna tiygizer paydasy әli de kóp edi. Endigi aitarymyz el esinde qalghan esil er, qazaq sportynyng qara naryna qanday qúrmet kórsetse de layyq. Eng dúrysy Almatydaghy iri sport keshenderining birine danqty baluan Jaqsylyq Ýshkempirov esimi berilui kerek.

Quanysh Qappas 

Abai.kz

2 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1570
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2265
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3564