«Aq jol» Demokratiyalyq partiyasy Densaulyq saqtau ministrligining júmysty qayta bastau ýshin bizneske rúqsat alu kerek degen talaby zansyz dep sanaydy - fraksiya tóraghasy Azat Peruashev Ýkimetke osynday hat joldady.

QR Parlamenti Mәjilisi – «Aq jol» Demokratiyalyq partiyasy fraksiyasy deputattarynyng kәsipkerlermen kezdesui barysynda shaghyn jәne orta biznes ókilderinin  tarapynan karantinnen keyin Infokazakhstan.kz sayty arqyly qyzmetin janghyrtugha mindetti týrde rúqsat alu kerektigine baylanysty  syn-shaghymdar aityluda. Sonymen qatar, Densaulyq saqtau ministrligi de osy saytta tirkelmeyinshe biznesting ary qaray júmys isteui «zansyz» bolyp tabylady degendi naqtylay  aitqanyn eske salamyz.

Sonymen kәsipkerlerge taghy bir әkimshilik tosqauyl qúryldy,  memlekettik tirkeuden jәne salyq tólemderi esebinen tys kәsipkerlik  qyzmetti iske asyrugha rúqsat etuding   jana qyzmet týri engizildi. Kәsipkerlik Kodeksting 106 babyna sәikes kәsipkerlik salasynda  subektilerding keybir qyzmet týrlerine nemese is-  qimyldaryna rúqsattar men habarlamalardy memlekettik retteu QR Kәsipkerlik Kodeksi men Qazaqstan Respublikasy «Rúqsattar men habarlamalar turaly» zanyna sәikes jýrgiziledi.

 QR «Rúqsattar men habarlamalar» Zanynda rúqsat beru men habarlamalar tolyq tizimi eskerilgen.  Osy zannyng 2 qosymshasyna sәikes 120 tarmaghynda sanitarlyq-epiydemiologiyalyq qorytyndylardy beru elding sanitarlyq-epiydemiologiyalyq salasyndaghy normativtik qúqyqtyq aktimen kórsetiledi. Onda múnday qorytyndy úzaq merzimdi dep kórsetilgen.

Osy túrghyda karantin ayaqtalghan song әrbir kәsipker qosymsha rúqsatsyz ózining júmysyn jalghastyra alady.  Yaghni, TJ rejiymi men karantin engizilgenge deyin  qyzmeti rúqsat etilgen jәne barlyq sanitarlyq-epiydemiologiyalyq talaptargha say kәsipkerdin QR Kәsipkerlik kodeksi jәne QR «Rúqsattar jәne habarlamalar turaly» zanymen eskerilmegen jana rúqsattardy aluy mindetti emes. 

Zannamalyq/normativtik aktilerding iyerarhiyasy boyynsha densaulyq saqtau ministrinin  búiryghy, tipti Ýkimet qaulysy Zan  talaptarynan,  onyng ishinde Kodeksten joghary túrmaydy, Kodekste jәne zang talaptarynda eskerilmegen bolsa  olargha tiym salugha nemese jana talaptardy engizuge bolmaydy. 

Múnday sharalar men shekteuler Tótenshe jaghdaylar kezinde engizilui mýmkin. Biraq TJ rejiymi osy jyldyng mamyr aiynda toqtatyldy, yaghniy,  kәsipkerlik qyzmetti iske asyru ýshin múnday tosqauyldar kәsipkerlerdin  zandy qúqyqtaryn búzu bolyp tabylady. 

Kәsipkerlik Kodeksting 14 babymen biznesting adaldyq prezumpsiyasy eskerilgen, yaghni, onyn  búzushylyghy anyqtalyp jәne dәleldengenshe kәsipker adal dep sanalady. 

Yaghni, jana shekteu sharalaryna (naqty biznes subektisine qatysty bolmasa) negiz joq, shekteu naqty biznes subektisining sanitarlyq – epiydemiologiyalyq zang búzushylyghy anyqtalghan jәne dәleldengen jaghdayda  ghana jýrgiziledi. Eger múnday joq bolghanda kәsipker adal dep sanalady jәne óz qyzmetin qayta jalghastyru ýshin qosymsha rúqsat alugha mindetti emes.   

Sonymen qatar deputattar әkimdikterding epiydemiologiyalyq qauipsizdik normalaryn saqtau jónindegi baqylau monitoringtik toptarynyng júmys әdisi boyynsha kýmәndәrin aitty. Múnday toptar әrtýrli jergilikti memlekettik organdar men qoghamdyq belsendilerden qúrylady, biraq olardyng qúqyqtyq mәrtebesi  Kәsipkerlik kodeks nemese zanmen rettelmegen. Eger TJ kezinde azamattardyng qúqyqtary men  bostandyqtaryn shekteulerge jol berilse, al TJ rejiymi ayaqtalghannan keyin monitoring toptarynyng ókilettigi men olardyng qúryluy zangha sәikes qaraluyn  qajet etedi.   

Sonday-aq ýndeude osy monitoringtik  toptardyn  júmysy kóbinese jazalau sharalaryn qoldanumen jýrgiziledi, ýlken aiyppúldar salynyp, Kәsipkerlik kodekspen anyqtalghan tekseru tәrtibi  búzylatyny  aitylady. 

Mysaly, tekseruler eskertulersiz, SUR belgilengen tekseru kestesiz jәne olardy taghayyndaluyn  aldyn-ala eskertusiz jýrgiziledi. Ayyppúldar QR ÁQK 425 baby boyynsha (halyqtyn  sanitarlyq –epiydemiologiyalyq, sonday-aq, gigiyenalyq talap normalarynyng saulyghy salasyndaghy  zannamalyq talaptardy búzghany ýshin) jәne 462 (Memlekettik inspeksiyalar men memlekettik baqylau jәne qadaghalau organdary lauazymdy túlghalargha,  olardyng qyzmettik mindetterin oryndaugha kedergiler keltirgende,  qaulylar, tyiym salu úigharymdaryn jәne ózge de talaptardy oryndamaghany ýshin) salynady delingen. 

Biraq ta osy baptardyng bir de bireui monitoringtik toptardyng qúramyndaghy әkimdik  ókilderi, polisiya  jasaqshylary jәne qoghamdyq belsendilerdin  qúzyryna kirmeydi. 

Sondyqtan da osy toptarynyng júmysy zannamalyq retteudi nemese toptardy taratudy qajet etedi. Óitkeni,  Kodeks boyynsha olardyng qyzmet ókilettigi zansyz bolyp tabylady. 

Eger olar rettelgen jaghdayda  kәsipkerlerding qúqyqtary men olardyng qúqtarynyng saqtaluy, múnday tekserulerdi ótkizu negizdemeleri men erejesi, sonday-aq, olardyng qorytyndysyn daulasu tәrtibi jazyluy kerek.

Sonymen qatar, Azat Peruashev Qazaqstan Respublikasy Preziydentining 2019 jylghy 26 jeltoqsandaghy «Qazaqstan Respublikasynda tekserulerge jәne profilaktikalyq baqylau men qadaghalaudy baryp jýrgizuge moratoriy engizu turaly» №229  Jarlyghyn eshkim joymaghanyn da eskertti.

Qazaqstannyn  «Aq jol» Demokratiyalyq partiyasy epiydemiyalogiyalyq jazalau  sharalarynyng qoldanylu tendigi QR zandarymen belgilengen kәsipkerlerdin  qarapayym qúqyqtaryn saqtaumen belgileu qajet dep sanaydy. 

Abai.kz