Qazaqstan Respublikasy Mәdeniyet jәne sport ministrligi Til sayasaty komiyteti 2020 jylghy 13 qazan kýni Orfografiyalyq júmys tobynyng onlayn otyrysyn ótkizdi.

Memleket basshysy Q.Toqaevtyng 2019 jyldyng 21 qazanyndaghy tapsyrmasyna oray, latynnegizdi qazaq әlipbiyin jetildiru boyynsha Últtyq komissiya janyndaghy Orfografiyalyq, Ádistemelik, Saraptama jәne Tehnikalyq júmys toptary men tәuelsiz sarapshylar bekitilgen әlipbiyge qatysty birneshe ret resmy otyrystar úiymdastyryp, talqylau, saraptau júmystaryn jýrgizip keledi. Sonyng barysynda qazaq tilining әlipby týzu qaghidattaryna jәne halyqaralyq UNICODE jýiesine sәikestigi saraptalyp, diakritikalyq belgiler tandaldy. Onlayn bas qosudyng ózektiligi: latynnegizdi әlipbiyge kóshu ýrdisi qorytyndy kezenge tayady.

Osy sebepti kýn tәrtibindegi mәsele óte ózekti.

Shara barysynda әlipby jobasyndaghy diakritikalyq belgilerding tiyimdiligi men birizdiligin talqylau jәne әlipby núsqasyn aprobasiyadan ótkizu jәii qaraldy.

Áuelgi kezekte әlipbiyding jana jobasyndaghy diakritikalyq tanbalardy birizdendiru mәselesi jóninde A.Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutynyng diyrektory, filologiya ghylymdarynyng kandidaty Anar Fazyljanova jan-jaqty bayandap berdi.

Týrkitildes elder arasynda latyn qarpine búrynnan kóshkender bar. Birazynda әjeptәuir praktika qalyptasty. Diakritikalardy qoldanu barysyndaghy osynday halyqaralyq tәjiriybe biraz mәselening ong sheshim tabuyna sebepshi bola alady.

Shaysúltan Shayahmetov atyndaghy «Til-Qazyna» últtyq ghylymiy-praktikalyq ortalyghynyng jetekshi ghylymy qyzmetkeri, filologiya ghylymdarynyng kandidaty Gýlfar Mamyrbek atalmysh baghytty óz taldauynda naqty mysaldar arqyly jetkilikti qamtydy.

Jaryssózge qatysqan sala ghalymdary әr diakritikalyq belgilerding fonetikalyq jәne grafikalyq negizdemesin talqylaugha kónil bólip, әlipby jobasyndaghy diakritikalyq belgilerding dybystyq mәndi dúrys beru funksiyasyn saralady, әlipby jobasyndaghy diakritikalyq belgilerding jýieligine basa nazar audardy.

Búdan basqa әlipby jobasynyng jazylym men oqylym jýiesindegi artyqshylyghy men kemshiligin ghylymiy-әdistemelik túrghydan anyqtau maqsatynda ótkiziletin aprobasiya nәtiyjelerin talqylau men diakritikalardyng halyqaralyq tәjiriybedegi qoldanyluyn taldau turaly úsynysqa qyzu qoldau kórsetti.

Abai.kz