Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik hatshysy, Ábu Nasyr Ál-Farabiyding 1150 jyldyghyn dayyndau jәne ótkizu jónindegi memlekettik komissiyanyng tóraghasy Qyrymbek Kósherbaev Almatydaghy Ál-Faraby halyqaralyq ortalyghynda Ál-Farabiyding mereytoylyq jylynyng qorytyndy sharalaryna qatysty.

Shara ayasynda belgili ghalym-farabitanushy Aqjan Mashaniyding bustin ashu saltanaty, biregey «Ál-Farabi» ensiklopediyasynyng túsaukeseri jәne elimizding jetekshi farabitanushy ghalymdarymen kezdesu ótti.

Memlekettik hatshy tanymal ghalym Aqjan Mashaniyding bustining ashylu saltanatynda sóilegen qúttyqtau sózinde adamzattyng Ekinshi ústazy Ábu Nasyr Ál-Farabiyding Qazaqstan aumaghyndaghy Otyrarda, bir kezderi Faraby dep atalghan Qazaqstan men Ortalyq Aziyanyng ejelgi mәdeny ortalyghynda, dýniyege kelgenin ghylymy túrghydan býkil әlemge dәleldegen qazaqstandyq farabitanu mektebining negizin qalaghan túlghanyng erekshe ýlesin atap ótti. Osydan jarty ghasyr búryn YuNESKO ayasynda Ál-Farabiyding 1100 jyldyghyna arnalghan halyqaralyq forumdy Qazaqstanda ótkizu turaly sheshimning qabyldanuy qazaqstandyq ghalymnyng bagha jetpes enbegining moyyndaluynyng taghy bir kórinisi boldy. Búl jiyn 1975 jyly Almaty qalasynda ótti.

Kezdesudi ashqan Qyrymbek Kósherbaev Ál-Farabiyding 1150 jyldyq mereytoyynyng keybir qorytyndylaryn shygharyp, pandemiyagha qaramastan qazaqstandyq farabitanushy ghalymdar men ghylymy qauymdastyqtar úly ghalymnyng múrasyn el ishinde jәne býkil әlemde keninen nasihattap, dәripteu ýshin kóptegen júmys atqarghanyn aitty.

Mereytoylyq is-sharalargha qatysugha halyqaralyq qoghamdastyq jәne akademiyalyq úiymdar keng auqymda tartyldy, olardyng ishinde BÚÚ men YuNESKO, IYÚ, TÝRKSOY, diplomatiyalyq missiyalardyng ókilderi, sonday-aq sheteldik jetekshi farabitanushy ghalymdar bar. Sheteldegi Qazaqstannyng Elshilikterimen jәne Ál-Faraby ortalyqtarynyng qoldauymen jәne jetekshi sheteldik uniyversiytettermen birlesip – Oksford uniyversiyteti, A.Djavaharlal Neru uniyversiyteti, Stambúl uniyversiyteti, Kapodistry atyndaghy Afina últtyq uniyversiyteti, Sofiya uniyversiyteti, Damask uniyversiyteti, Egiypet uniyversiyteti jәne basqa uniyversiytetterding qatysuymen birqatar halyqaralyq konferensiyalar ótkizildi. Ál-Farabiyding mereytoyy Ýndistan, Singapur, Malayziya jәne Indoneziyada atalyp ótti. Halyqaralyq is-sharalargha әlemning 50 elinen 5 mynnan astam adam qamtyldy, olardyng ishinde AQSh, Germaniya, Fransiya, Japoniya, Qytay jәne t.b. memleketter bar.

Respublikada onlayn rejimde 26-dan astam konferensiya, dóngelek ýstelder men ghylymy seminarlar ótti. Mәselen, әleumettik jelilerde ashyq alanda «Parasattylyq saghaty» jalpyúlttyq aksiyasy, «Ál-Faraby jәne qayyrymdy qogham» atty viydeodәris jәne «Ekinshi Ústaz» onlayn veb-seminarlar seriyasy ótti. «Qayyrymdy qogham» chellendjine әlemning 7 elinen kelgen sheteldik studenttermen qosa, Qazaqstandaghy joghary oqu oryndarynyng 14 myngha juyq studenti qatysty. «Ál-Farabi» halyqaralyq pәndik olimpiadasyna alys jәne jaqyn shetelderding 10 elinen 9,5 mynnan astam mektep oqushysy qatysty. Olimpiada jenimpazdaryna Ál-Faraby atyndaghy QazÚU-da oqu ýshin 39 bilim granty bólindi.

Sonymen qatar, Ál-Farabiyge arnalghan 7 monografiya, Ál-Farabiyding dәieksózder jinaghy, sonymen qatar «Qayyrymdylyq» oilary men naqyl sózder jinaghy qazaq, orys jәne aghylshyn tilderinde jaryq kórdi. Ál-Farabiyding búryn jariyalanbaghan ýsh traktaty arab tilinen qazaq tiline audaryldy.

Kezdesu ayasynda әlemde túnghysh ret jaryq kórgen «Ál-Farabi» ensiklopediyasynyng túsaukeser rәsimi ótkizildi. Búl is-shara dóngelek ýstel formatynda qazaqtyng úly aqyny, oishyl Abaydyng 175 jyldyghyna oray ashylghan Abay zalynda ótti.

Shara sonynda Qyrymbek Kósherbaev qazaqstandyq ghalymdargha qajymas ghylymy izdenisteri ýshin alghysyn bildirip, olargha jana tabys jәne otandyq ghylym men Qazaqstannyng iygiligi ýshin zor jetistik tiledi.

Memlekettik hatshy Almatygha júmys sapary barysynda biyl tughanyna 185 jyl tolghan alghashqy qazaq ghalymy, tarihshy, etnograf, foliklortanushy, sayahatshy, aghartushy jәne shyghystanushy Shoqan Uәlihanovtyng eskertkishine gýl shoghyn qoydy.

Osy kýni Qyrymbek Kósherbaev ghalymdardyng shaghyn ortasynda kórnekti otandyq ghalymdardy, Qazaqstan Respublikasy Últtyq ghylym akademiyasynyng akademikterin: qogham qayratkeri, abaytanushy, filologiya ghylymdarynyng doktory, professor Mekemtas Myrzahmetovti jәne túnghysh qazaq antropology, últtyq antropologiya mektebining negizin qalaushy, tarih ghylymdarynyng doktory Orazaq Ismaghúlovty 90 jyldyq mereytoylarymen qúttyqtady.

Abai.kz