قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى، ءابۋ ناسىر ءال-ءفارابيدىڭ 1150 جىلدىعىن دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ توراعاسى قىرىمبەك كوشەرباەۆ الماتىداعى ءال-فارابي حالىقارالىق ورتالىعىندا ءال-ءفارابيدىڭ مەرەيتويلىق جىلىنىڭ قورىتىندى شارالارىنا قاتىستى.

شارا اياسىندا بەلگىلى عالىم-فارابيتانۋشى اقجان ءماشانيدىڭ ءبيۋستىن اشۋ سالتاناتى، بىرەگەي «ءال-فارابي» ەنتسيكلوپەدياسىنىڭ تۇساۋكەسەرى جانە ەلىمىزدىڭ جەتەكشى فارابيتانۋشى عالىمدارىمەن كەزدەسۋ ءوتتى.

مەملەكەتتىك حاتشى تانىمال عالىم اقجان ءماشانيدىڭ ءبيۋستىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا سويلەگەن قۇتتىقتاۋ سوزىندە ادامزاتتىڭ ەكىنشى ۇستازى ءابۋ ناسىر ءال-ءفارابيدىڭ قازاقستان اۋماعىنداعى وتىراردا، ءبىر كەزدەرى فارابي دەپ اتالعان قازاقستان مەن ورتالىق ازيانىڭ ەجەلگى مادەني ورتالىعىندا، دۇنيەگە كەلگەنىن عىلىمي تۇرعىدان بۇكىل الەمگە دالەلدەگەن قازاقستاندىق فارابيتانۋ مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالاعان تۇلعانىڭ ەرەكشە ۇلەسىن اتاپ ءوتتى. وسىدان جارتى عاسىر بۇرىن يۋنەسكو اياسىندا ءال-ءفارابيدىڭ 1100 جىلدىعىنا ارنالعان حالىقارالىق فورۋمدى قازاقستاندا وتكىزۋ تۋرالى شەشىمنىڭ قابىلدانۋى قازاقستاندىق عالىمنىڭ باعا جەتپەس ەڭبەگىنىڭ مويىندالۋىنىڭ تاعى ءبىر كورىنىسى بولدى. بۇل جيىن 1975 جىلى الماتى قالاسىندا ءوتتى.

كەزدەسۋدى اشقان قىرىمبەك كوشەرباەۆ ءال-ءفارابيدىڭ 1150 جىلدىق مەرەيتويىنىڭ كەيبىر قورىتىندىلارىن شىعارىپ، پاندەمياعا قاراماستان قازاقستاندىق فارابيتانۋشى عالىمدار مەن عىلىمي قاۋىمداستىقتار ۇلى عالىمنىڭ مۇراسىن ەل ىشىندە جانە بۇكىل الەمدە كەڭىنەن ناسيحاتتاپ، دارىپتەۋ ءۇشىن كوپتەگەن جۇمىس اتقارعانىن ايتتى.

مەرەيتويلىق ءىس-شارالارعا قاتىسۋعا حالىقارالىق قوعامداستىق جانە اكادەميالىق ۇيىمدار كەڭ اۋقىمدا تارتىلدى، ولاردىڭ ىشىندە بۇۇ مەن يۋنەسكو، يىۇ، تۇركسوي، ديپلوماتيالىق ميسسيالاردىڭ وكىلدەرى، سونداي-اق شەتەلدىك جەتەكشى فارابيتانۋشى عالىمدار بار. شەتەلدەگى قازاقستاننىڭ ەلشىلىكتەرىمەن جانە ءال-فارابي ورتالىقتارىنىڭ قولداۋىمەن جانە جەتەكشى شەتەلدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن بىرلەسىپ – وكسفورد ۋنيۆەرسيتەتى، ا.دجاۆاحارلال نەرۋ ۋنيۆەرسيتەتى، ستامبۇل ۋنيۆەرسيتەتى، كاپوديستري اتىنداعى افينا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، سوفيا ۋنيۆەرسيتەتى، داماسك ۋنيۆەرسيتەتى، ەگيپەت ۋنيۆەرسيتەتى جانە باسقا ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ قاتىسۋىمەن بىرقاتار حالىقارالىق كونفەرەنتسيالار وتكىزىلدى. ءال-ءفارابيدىڭ مەرەيتويى ءۇندىستان، سينگاپۋر، مالايزيا جانە يندونەزيادا اتالىپ ءوتتى. حالىقارالىق ءىس-شارالارعا الەمنىڭ 50 ەلىنەن 5 مىڭنان استام ادام قامتىلدى، ولاردىڭ ىشىندە اقش، گەرمانيا، فرانتسيا، جاپونيا، قىتاي جانە ت.ب. مەملەكەتتەر بار.

رەسپۋبليكادا ونلاين رەجيمدە 26-دان استام كونفەرەنتسيا، دوڭگەلەك ۇستەلدەر مەن عىلىمي سەمينارلار ءوتتى. ماسەلەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اشىق الاڭدا «پاراساتتىلىق ساعاتى» جالپىۇلتتىق اكتسياسى، «ءال-فارابي جانە قايىرىمدى قوعام» اتتى ۆيدەودارىس جانە «ەكىنشى ۇستاز» ونلاين ۆەب-سەمينارلار سەرياسى ءوتتى. «قايىرىمدى قوعام» چەللەندجىنە الەمنىڭ 7 ەلىنەن كەلگەن شەتەلدىك ستۋدەنتتەرمەن قوسا، قازاقستانداعى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ 14 مىڭعا جۋىق ستۋدەنتى قاتىستى. «ءال-فارابي» حالىقارالىق پاندىك وليمپياداسىنا الىس جانە جاقىن شەتەلدەردىڭ 10 ەلىنەن 9,5 مىڭنان استام مەكتەپ وقۋشىسى قاتىستى. وليمپيادا جەڭىمپازدارىنا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دا وقۋ ءۇشىن 39 ءبىلىم گرانتى ءبولىندى.

سونىمەن قاتار، ءال-فارابيگە ارنالعان 7 مونوگرافيا، ءال-ءفارابيدىڭ دايەكسوزدەر جيناعى، سونىمەن قاتار «قايىرىمدىلىق» ويلارى مەن ناقىل سوزدەر جيناعى قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىندە جارىق كوردى. ءال-ءفارابيدىڭ بۇرىن جاريالانباعان ءۇش تراكتاتى اراب تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارىلدى.

كەزدەسۋ اياسىندا الەمدە تۇڭعىش رەت جارىق كورگەن «ءال-فارابي» ەنتسيكلوپەدياسىنىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمى وتكىزىلدى. بۇل ءىس-شارا دوڭگەلەك ۇستەل فورماتىندا قازاقتىڭ ۇلى اقىنى، ويشىل ابايدىڭ 175 جىلدىعىنا وراي اشىلعان اباي زالىندا ءوتتى.

شارا سوڭىندا قىرىمبەك كوشەرباەۆ قازاقستاندىق عالىمدارعا قاجىماس عىلىمي ىزدەنىستەرى ءۇشىن العىسىن ءبىلدىرىپ، ولارعا جاڭا تابىس جانە وتاندىق عىلىم مەن قازاقستاننىڭ يگىلىگى ءۇشىن زور جەتىستىك تىلەدى.

مەملەكەتتىك حاتشى الماتىعا جۇمىس ساپارى بارىسىندا بيىل تۋعانىنا 185 جىل تولعان العاشقى قازاق عالىمى، تاريحشى، ەتنوگراف، فولكلورتانۋشى، ساياحاتشى، اعارتۋشى جانە شىعىستانۋشى شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ ەسكەرتكىشىنە گۇل شوعىن قويدى.

وسى كۇنى قىرىمبەك كوشەرباەۆ عالىمداردىڭ شاعىن ورتاسىندا كورنەكتى وتاندىق عالىمداردى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميكتەرىن: قوعام قايراتكەرى، ابايتانۋشى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور مەكەمتاس مىرزاحمەتوۆتى جانە تۇڭعىش قازاق انتروپولوگى، ۇلتتىق انتروپولوگيا مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ورازاق يسماعۇلوۆتى 90 جىلدىق مەرەيتويلارىمەن قۇتتىقتادى.

Abai.kz