Deja Vu
Preziydent Toqaev Últtyq senim kenesining jiynynda biyl auyl әkimderi, 2024 jyly audan әkimderi saylanatynyn aitty.
«Osy bastama elimizdi demokratiyalandyrugha jәne jergilikti basqaru institutyn nyghaytugha eleuli ýles qosady dep senemin» dedi.
Sizderdi qaydam, mende bir dejavu sezimi payda boldy. Bir orynda ainalsoqtap qalghandaymyz. Ekonomika, innovasiya, bilim, densaulyq, barlyq salada osylay bir nәrseni qayta-qayta aityp, bir shenberde shyr ainalyp jýrgendeymiz.
N.Nazarbaev osydan 23 jyl búryn (!), 1998 jyly halyqqa joldauynda «my doljny razrabotati masshtabnuy poetapnuy programmu vyborov rukovodiyteley vseh urovney... Ya polagay, chto v blijayshee vremya neobhodimo pristupiti k razrabotke takoy programmy, chetko raspisav etapy y urovni» degen.
1999 jyly Shamalghan auylynda «eksperiyment saylau» ótip, biznesmen әkim bolyp saylandy.
2001 jyly 28 auylda «eksperiyment saylau» ótti.
2004 jyly Nazarbaev «Otan» partiyasy sezinde memlekettik biylikti ortalyqsyzdandyryp, jergilikti basqaru jýiesin nyghaytugha, әkimderdi saylau jýiesin engizuge bet týzeymiz dedi.
2005 jyly Batys Qazaqstan, Shyghys Qazaqstan, Almaty oblystarynda audan әkimderi eksperiyment jaghdayynda saylandy.
Búl «biylik vertikalin demokratiyalandyrudyng bastamasy» bolady dep dәripteldi.
Jaghympazdar auzyn ashyp, kózin júmyp maqtady.
Keyin osy «eksperiymentterdin» nәtiyjesi turaly eshkim eshtene aitqan joq. Jalghaspay qalghanyna qaraghanda, Qazaqstan halqy demokratiyagha dayyn bolmay shyqqany ma? Onda preziydentti, mәjilisti qalay saylap jýr?
Nauqandardyng bәri ýlken saylaudyng aldynda ya saylaudan song júrt narazylyghyn basu ýshin, demokratiyalyq kýshterdin, halyqaralyq úiymdardyng talabymen «iske asty».
Múhtar Sengirbaydyng jazbasy
Abai.kz